Haud impune feres: adimam tibi nempe figuram;
Qua tibi, quaque places noftro, importuna, marito,
Dixit: &, adverfa prenfis a fronte capillis,
Stravit humi pronam. tendebat brachia fupplex:
Brachia cœperunt nigris horrefcere villis,
Curvarique manus, & aduncos crefcere in ungues,
Officioque pedum fungi: laudataque quondam
Ora Jovi, lato fieri deformia rictu.

Neye preces animos, & verba fuperflua flectant;
Poffe loqui eripitur. vox iracunda, minaxque,
Plenaque terroris rauco de gutture fertur.
Mens antiqua tamen facta quoque manfit in urfa,
Affiduoque fuos gemitu teftata dolores,
Qualefcumque manus ad cælum & fidera tollit:
Ingratumque Jovem, nequeat cum dicere, fentit.
Ah quoties, fola non aufa quiefcere filva,
Ante domum, quondamque Tuis erravit in agris!
Ah quoties per faxa canum latratibus acta eft! .
Venatrixque metu venantum territa fugit!
Sæpe feris latuit vifis, oblita quid effer:
Urlaque confpectos in montibus horruit urfos:
Pertimuitque lupos; quamvis pater eflet in illis.
Ecce Lycaoniæ proles ignara parenti
Arcas adeft, ter quinque fere natalibus actis.
Dumque feras fequitur; dum faltus eligit aptos,
Nexilibufque plagis filvas Erymanthidas ambit;
Incidit in matrem, quæ reftitit Arcade vifo ;
Et cognofcenti fimilis fuit. ille refugit :
Immotofque oculos in fe fine fine tenentem
Nefcius extimuit: propiufque accedere aventi
Vulnifico fuerat fixurus pectora telo.
Arcuit omnipotens: pariterque ipfofque nefafque
Suftulit: & celeri raptos per inania vento
Impofuit cælo, vicinaque fidera fecit.
Intumuit Juno, poftquam inter fidera pellex
Fulfit: & ad canam defcendit in æquora Tethyn,
Oceanumque fenem ; quorum reverentia movit
Sæpe Deos: caufamque viæ fcitantibus infit:
Queritis æthereis quare regina Deorum
Sedibus huc adfim? pro me tenet altera cælum,
Mentiar, obfcurum nifi nox cum fecerit orbem,
Nuper honoratas fummo mea vulnera cælo
Videritis ftellas illic, ubi Circulus axem
Ultimus extremum fpatioque breviffimus ambit,
Eft vero, cur quis Junonem lædere nolit;
Offenfamque tremat; quæ profim fola nocendo?
En ego quantum egi! quam vafta potentia nostra eft!
Effe hominem vetui: facta eft Dea. fic ego pœnas
Sontibus impono: fic eft mea magna poteftas.
Vindicet antiquam faciem, vultufque ferinos
Detrahat; Argolica quod in ante Phoronide fecit,
Cur non & pulfa ducat Junone, meoque
Collocet in thalamo, focerumque Lycaona fumat?
At vos fi læfæ contemtus tangit alumnæ,
Gurgite cæruleo feptem prohibete Triones;
Sideraque in cælo ftupri mercede recepta
Pellite ne puro tingatur in æquore pellex,

Di maris annuerant. habili Saturnia curru
Ingreditur liquidum pavonibus aera piЯis:
Tam nuper pictis cælo pavonibus Argo;
Quam tu nuper eras, cum. candidus ante fuiffes,
Corve loquax, fubito nigrantes verfus in alas.
Nam fuit hæc quondam niveis argentea pennis
Ales, ut æquaret totas fine labe columbas:
Nec fervaturis vigili Capitolia voce

Cederet anferibus, nec amanti flumina cycno,

Lingua fuit damno: lingua faciente loquaci,
Qui color albus erat, nunc eft contrarius albo.
Pulcrior in tota, quam Lariffæa Coronis,
Non fuit Hæmonia, placuit tibi, Delphice, certe ;
Dum vel cafta fuit, vel inobservata. sed ales
Senfit adulterium Phoebeius: utque latentem
Detegeret culpam non exorabilis index,
Ad dominum tendebat iter: quem garrula motis
Confequitur pennis, fcitetur ut omnia, cornix.
Auditaque viæ caufa, Non utile carpis,
Inquit, iter: ne fperne meæ præfagia linguæ.

Quid fuerim, quid fimque, vide: meritumque require t
Invenies nocuiffe fidem. nam tempore quodam
Pallas Erichthonium, prolegi fine matre creatam
Clauferat Actro texta de vimine cifta:
Virginibufque tribus gemino de Cecrope natis
Hanc legem dederat, fua ne fecreta viderent .
Abdita fronde levi denfa fpeculabar ab ulmo,
Quid facerent. commiffa duæ fine fraude tuentur
Pandroios atque Herle. timidas vocat una forores
Aglauros nodofque manu diducit. at intus
Infantemque vident, apporrectumque draconem.
Acta Dex refero. pro quo mihi gratia talis
Redditur, ut dicar tutela pulfa Minervæ;
Et ponar poft noctis avem. mea pœna volucres
Admonuiffe poteft; ne voce pericula quærant.
At puto non ultro nec quidquam tale rogantem
Me petiit. ipfa licet hoc a Pallade quæras:
Quamvis irata eft: non hoc irata negabit.
Nam me Phocaica clarus tellure Coroneus,
Nota loquor, genuit. fueramque ego regia virgo:
Divitibufque procis (ne me contemne) petebar.
Forma mihi nocuit. nam dum per littora lentis
Paffibus, ut foleo, fumma fpatiarer arena,
Vidit, & incaluit pelagi Deus: utque precando
Tempora cum blandis abiumfit inania verbis ;
Vim parat, & fequitur. fugio, denfumqne relinquo
Littus, & in molli nequidquam laffor arena.
Inde Deos, hominefque voco: nec contigit ullum
Vox mea mortalem. mota eft pro virgine virgo,
Auxiliumque tulit. tendeban brachia cælo:
Brachia cœperunt levibus nigrefcere pennis.
Rejicere ex humeris veftem molibar; at illa
Pluma erat; inque cutem radices egerat imas.
Plangere nuda meis conabar pectora palmis :
Sed neque jam palmas, nec pectora nuda gerebam.
Currebam: nec, ut ante, pedes retinebat arena:
Et fumma tollebar humo. mox acta per auras
Evehor, & data fum comes inculpata Minerva.
Quid tamen hoc prodeft, fi diro facta volucris
Crimine Nyctimene noftro fucceffit honori?

An, que per totam res eft notiffima Lesbon Non audita tibi eft? patrium temeraffe cubile Nyctimenen? avis illa quidem: fed confcia culpæ Confpectum lucemqne fugit, tenebrisque pudorem Celat; & a cunctis expellitur æthere toto.

Talia dicenti, Tibi, ait, revocamina, corvus, Sint precor ifta malo. nos vanum fpernimus omen. Nec cœptum dimittit iter: dominoque jacentem Cum juvene Hæmonio vidiffe Coronida narrat. Laurea delapfa eft audito crimine amantis: Et pariter vultufque Deo, plectrumque, colorque Excidit. utque animus tumida fervebat ab ira;' Arma affueta capit; flexumque a cornibus arcum Tendit: & illa fuo toties cum pectore juncta Indevitato trajecit pectora telo.

Iata dedit gemitum, tractoque a vulnere ferro,
Candida puniceo perfudit membra cruore:
Et dixit, Potui poenas tibi, Phoebe, dediffe;
Sed peperiffe prius. duo nunc moriemur in una .
Hactenus; & pariter vitam cum fanguine fudit.
Corpus inane animæ frigus letale fecutum eft.

Pœnitet heu fero pœnæ crudelis amantem:
Seque, quod audierit, quod fic exarferit, odit:
Odit avem, per quam crimen cauffamque dolendi
Seire coactus erat: nervumque, arcumque, manumque
Odit; cumque manu temeraria tela fagittas.
Collapfamque fovet: feraque ope vincere fata
Nititur; & medicas exercet inaniter artes.
Quæ poftquam fruftra tentata, rogumque parari
Senfit, & arfuros fupremis ignibus artus;
Tum vero gemitus neque enim cæleftia tingi
Ora licet lacrimis) alto de corde petitos
Edidit: haud aliter, quam cum fpectante juvenca
Lactentis vituli, dextra libratus ab aure,
Tempora difcuffit claro cava malleus ictu.
Ut tamen ingratos in pectora fudit odores:
Et dedit amplexus, injuftaque jufta peregit:
Non tulit in cineres labi fua Phoebus eofdem
Semina: fed natum flammis uteroque parentis
Eripuit; geminique tulit Chironis in antrum.
Sperantemque fibi non talfæ præmia linguæ
Inter aves albas vetuit confidere corvum:

Semifer interea divinæ ftirpis alumno
Lætus erat; miftoque oneri gaudebat honore.
Ecce venit rutilis humeros protecta capillis
Filia Centauri: quam quondam Nympha Chariclo,
Fluminis in rapidi ripis enixa, vocavit
Ocyroen. non hæc artes contenta paternas
Edidicille fuit: fatorum arcana canebat.
Ergo ubi fatidicos concepit mente furores,
Incaluitque Deo, quem claufum pectore habebat ;
Afpicit infantem, Totique falutifer orbi
Crefce puer, dixit: tibi fe mortalia fæpe
Corpora debebunt: animas tibi reddere ademtas
Fas erit. idque femel Dis indignantibus aufus,
Poffe dare hoc iterum flamma prohibebere avita:
Eque Deo corpus fies exfangue; Deufque,
Qui modo corpus eras: & bis tua fata novabis.
Tu quoque, care pater, non jam mortalis, & ævis
Omnibus ut maneas, nafcendi lege creatus;
Poffe mori cupies tum, cum cruciabere diræ.
Sanguine ferpentis per faucia membra recepto.
Teque ex æterno patientem numina mortis
Efficient: triplicefque Deæ tua fila refolvent.
Reftabat fatis aliquid: fufpirat ab imis

Pectoribus, lacrimæque genis labuntur obortæ :
Atque ita, Prævertunt, inquit, me fata; vetorque
Flura loqui; vocifque meæ præcluditur ufus.
Non fuerant artes tanti, quæ numinis iram
Contraxere mihi. mallem nefciffe futura.
Jam mihi fubduei facies humana videtur:
Jam cibus herba placet: jam latis currere campis
Impetus eft in equam, cognataque corpora vertor.
Tota tamen quare? pater eft mihi nempe biformis.
Talia dicenti pars eft extrema querele
Intellecta parum: confufaque verba fuere.

Mox nec verba quidem, nec equæ fonus ille videtur ;
Sed fimulantis equam: parvoque in tempore certos
Edidit hinnitus : & brachia movit in herbas.
Tum digiti coeunt; & quinos alligat ungues
Perpetuo cornu levis ungula: crefcit & oris,

Et colli fpatium: longe pars maxima palle
Cauda fit utque vagi crínes per colla jacebant,
In dextras abiere jubas: pariterque novata eft
Et vox & facies. nomen quoque monftra dedere.
Flebat, opemque tuam fruftra Philyreius heros,
Delphice, pofcebat. fed nec refcindere magni
Iuffa Jovis poteras: nec, fi refcindere poffes,
Tunc aderas. Elin Meffeniaque arva colebas.
Illud erat tempus, quo te paftoria pellis
Texit; onufque fuit baculum filveftre finiftræ :
Alterius, difpar feptenis fiftula cannis .

Dumque amor eft curæ, dum te tua fiftula mulcet;
Incuftodita Pylios memorantur in agros
Proceffiffe boves. videt has Atlantide Maia
Natus; & arte fua filvis occultat abactas.
Senferat hoc furtum nemo, nifi notus in illo
Rure fenex. Battum vicinia tota vocabant.
Divitis hic faltus, herbofaque pafcua Nelei,
Nobiliumque greges cuftos fervabat equarum.
Hunc timuit, blandaque manu feduxit: &, Eia
Quifquis es, hofpes, ait, fi forte armenta requiret
Hæc aliquis, vidiffe nega. neu gratia facto
Nulla rependatur, nitidam cape præmia vaccam
Et dedit. accepta voces has reddidit hofpes :
Tutus eas; lapis ifte prius tua furta loquatur.
Et lapidem oftendit. fimulat Jove natus abire.
Mox redit: &, verfa pariter cum voce figura,
Ruftice, vidifti fi quas hoc limite, dixit,
Ire boves; fer opem: furtoque filentia deme.
Juncta fuo pretium dabitur tibi femina tauro
At fenior, poftquam merces geminata, Sub illis
Montibus, inquit, erunt. & erant fub montibus illis.
Rifit Atlantiades: &, Me mihi, perfide, prodis?
Me mihi prodis? ait. perjuraque pectora vertit
In durum filicem; qui nunc quoque dicitur Index:
Inque nihil merito vetus eft infamia faxo.

Hinc fe fuftulerat paribus caducifer alis:
Munychiofque volans agros, gratamque Minervæ
Defpectabat humum, cultique arbufta Lycæi.
Illa forte die cafte de more puellæ
Vertice fuppofito feftas in Palladis arces
Pura coronatis portabant facra caniftris,
Inde revertentes Deus afpicit ales: iterque
Non agit in rectum; fed in orbem curvat eumdem.
Ut volucris vifis rapidiffima miluus extis,
Dum timet, & denfi circumftant facra miniftri,
Flectitur in gyrum; nec longius audet abire:
Spemque fuam motis avidus circumvolat alis.
Sic fuper Acteas agilis Cyllenius arces
Inclinat curfus, & eafdem circinat auras.
Quanto fplendidior, quam cetera fidera, fulget
Lucifer; & quanto te, Lucifer, aura Phoebe;
Tanto virginibus præftantior omnibus Herfe
Ibat eratque decus pompe, comitumque fuarum.
Obftupuit forma Jove natus: & æthere pendens
Non fecus exarfit, quam cum balearica plumbum
Funda jacit. volat illud, & incandefcit eundo:
Et quos non habuit, fub nubibus invenit, ignes.
Vertit iter; cæloque petit diverfa relicto:
Nec fe diffimulat; tanta eft fiducia formæ.
Quæ quamquam jufta eft; cura tamen adjuvat illam :
Permulcetque comas, chlamydemque, ut pendeat apte,
Collocat: ut limbus, totumque appareat aurum :
Ut teres in dextra, qua fomnos ducit, & arcet,
Virga fit: ut terfis niteant talaria plantis.
Pars fecreta domus ebore, & teftudine cultos
Cc

Tres

Tres habuit thalamos. quorum tu, Pandrofe, dextrum,
Aglauros lævum, medium poffederat Herfe.
Que tenuit lævum, venientem prima notavit
Mercurium: nomenque Dei fcitarier aufa eft,
Et caufam adventus. cui fic refpondit Atlantis
Pleionefque nepos: Ego fum, qui juffa per auraş
Verba patris porto. pater eft mihi Jupiter ipfe.
Nec fingam cauffas. tu tantum fida forori
Effe velis, prolifque meæ matertera dici.
Herfe cauffa viæ. faveas orainus amanti,
Adfpicit hunc oculis ifdem, quibus abdita nuper
Viderat Aglauros flavæ fecreta Minerva:
Proque minifterio magni fibi ponderis aurum
Poftulat. interea tectis excedere cogit.
Vertit ad hanc torvi Dea bellica luminis orbem,
Et tanto penitus traxit fufpiria motu,

Ut pariter pectus, pofitamque in pectore forți
Egida concuteret, fubit, hanc arcana profana
Detexiffe manu tum, cum fine matre creatam
Lemnicole ftirpem contra data foedera vidit:
Et gratamque Deo fore jam, gratamque forori:
Et ditem fumto, quod avara popofcerit, auro.
Protinus Invidiæ nigro fquallentia tabo
Tecta petit. domus eft imis in vallibus antri
Abdita, fole carens, non ulli pervia vento;
Triftis, & ignavi pleniffima frigoris ; & quæ
Igne vacet femper, caligine femper abundet.
Huc ubi pervenit belli metuenda virago;
Conftitit ante domum, (neque enim fuccedere tectis
Fas habet) & poftes extrema cufpide pulfat.
Concuffe patuere fores. videt intus edentem
Vipereas carnes, vitiorum alimenta fuorum,
Invidiam vifaque oculos avertit. at illa
Surgit humo pigra: femefarumque relinquit
Corpora ferpentum paffuque incedit inerti.
Utque Deam vidit formaque armifque decoram ;
Ingemuit: vultumque ima ad fufpiria duxit.
Pallor in ore fedet: macies in corpore toto:
Nufquam recta acies: livent rubigine dentes:
Pectora felle virent: lingua eft fuffufa veneno.
Rifus abeft; nifi quem vifi movere dolores.
Nec fruitur fomno, vigilacibus excita curis:
Sed videt ingratos, intabefcitque videndo,
Succeffus hominum: carpitque & carpitur una:
Suppliciumque fuum eft. quamvis tamen oderat illam;
Talibus adfata eft breviter Tritonia dictis:
Infice tabe tua natarum Cecropis unam.
Sic opus eft. Aglauros ea eft. haud plura locuta
Fugit; & impreffa tellurem reppulit hafta.
Illa Deam obliquo fugientem lumine cernens;
Murmura parva dedit; fucceffurumque Minervæ
Indoluit: baculunique capit; quod fpinea totum
Vincula cingebant: adopertaque nubibus atris,
Quacumque ingreditur, florentia proterit arva,
Exuritque herbas, & fumina cacumina carpit:
Afflatuque fuo populos, urbefque, domofque
Polluit: & tandem Tritonida confpicit arcem;
Ingeniis, opibufque, & fefta pace virentem:
Vixque tenet lacrimas; quia nil lacrimabile cernit.
Sed poftquam thalamos intravit Cecrope nate;
Juffa facit pectufque manu ferrugine tincta
Tangit: & hamatis præcordia fentibus implet.
Infpiratque nocens virus: piceumque per offa
Diffipat, & medio fpargit pulmone, venenum.
Neve mali fpatium cauffa per latius errent;
Germanam ante oculos, fortunatumque fororis

| Conjugium, puleraque Deum fub imagine ponit:
Cunctaque magna facit. quibus irritata, dolore
Cecropis occulto mordetur; & anxia nocte,
Anxia luce gemit; lentaque miferrima, tabe
Liquitur, ut glacies incerto faucia fole:
Felicifque bonis non fecius uritur Herses;
Quam cum fpinofis ignis fupponitur herbis ;
Quæ neque dant flammas, lenique tepore cremantur.
Sæpe mori voluit; ne quidquam tale videret:
Sæpe velut crimen rigido narrare parenti.
Denique in adverfo venientem limine fedit
Exclufura Deum. cui blandimenta, precefque,
Verbaque jactanti mitiffima, Define, dixit:
Hinc ego me non fum nifi te matura repulfo.
Stemus, ait, pacto, velox Cyllenius, ifto:
Calatafque fores virga patefecit. at illi
Surgere conanti partes, quafcumque fedendo
Flectimur, ignava nequeunt gravitate moveri a
Illa quidem recto pugnat fe attollere trunco:
Sed genuum junctura riget, frigufque per ungues
Labitur; & pallent amiffo fanguine vena.
Utque malum late folet immedicabile cancer
Serpere, & illæfas vitiatis addere partes;
Sic letalis hiems paulatim in pectora venit :
Vitalefque vias, & refpiramina claufit.

Nec conata loqui eft; nec, fi conata fuisset,
Vocis haberet iter, faxum jam colla tenebat;
Oraque duruerant: fignumque exfangue fedebat.
Nec lapis, albus erat. fua mens infecerat illam.

Has ubi verborum poenas mentifque profane
Cepit Atlantiades; dictas a Pallade terras
Linquit, & ingreditur jactatis æthera pennis.
Sevocat hunc genitor; nec caufam faffus amoris,
Fide minifter, ait, jufforum nate mearum,
Pelle moram, folitoque celer delabere curfu :
Quæque tuan matrem tellus a parte finiftra
Sufpicit, indigena Sidonida nomine dicunt )
Hanc pete: quodque procul montano gramine pasci
Armentum regale vides; ad littora verte.
Dixit: & expulfi jamdudum monte juvenci
Littora, juffa petunt: ubi magni filia regis
Ludere virginibus Tyriis comitata folebat.
Non bene conveniunt, nec in una fede morantur,
Majeftas & amor. fceptri gravitate relicta,
Ille pater rectorque Deum; cui dextra trifulcis
Ignibus armata eft, qui nutu concutit orbem ;
Induitur, tauri faciem: miftufque juvencis
Mugit, & in teneris formofus obambulat herbis.
Quippe color nivis eft; quam nec vestigia duri
Calcavere pedis, nec folvit aquaticus Aufter.
Colla toris extant: armis palearia pendent:
Cornya parva quidem; fed quæ contendere poffis
Facta manu, puraque magis perlucida gemma.
Nullæ in fronte mine; nec formidabile lumen :
Pacem vultus, habet. miratur Agenore nata,
Quod tam formofus, quod prælia nulla minetur.
Sed, quamvis mitem, metuit contingere primo.
Mox, adit: & flores ad candida porrigit ora.
Gaudet amans: &, dum veniat fperata voluptas,
Ofcula dat manibus. vix ah, vix cetera differt.
Et nunc alludit, viridique exfultat in herba:
Nec latus in fulvis niveum deponit arenis.
Paulatimque metu demto, modo pectora præbet
Virginea plaudenda manu; modo cornua fertis
Impedienda novis, aufa eft quoque regia virgo,
Nefcia quem premeret, tergo confidere tauri.

Cum

Cum Deus a terra, ficcoque a littore, fenfim
Falla pedum primis veftigia ponit in undis.
Inde abit, alterius, mediique per æquora ponti
Fert prædam. pavet hæc littafque ablata relictum
Refpicit: & dextra cornum tenet; altera dorfo
Impofita eft: tremula finuantur flamine veftes.
METAMORPHOSEON
LIBER III.

Amque Deus pofita fallacis imagine tauri,
Se confeffus erat; Dictæaque rura tenebat.
Cum pater ignarus Cadmo perquirere raptam
Imperat: & poenam, fi non invenerit, addit
Exfilium, facto pias & fceleratus eodem.
Orbe pererrato (quis enim deprendere poffit
Furta Jovis? profugus patriamque iramque parentis
Vitat Agenorides; Phœbique oracula fupplex
Confulit: &, quæ fit tellus habitanda, requirit.
Bos tibi, Phoebus ait, folis occurret in arvis,
Nullum paffa jugum, curvique immunis aratri.
Hac duce carpe vias: &, qua requieverit herba,
Mania fac condas: Baotiaque illa vocato.
Vix bene Caftalio Cadmus descenderat antro:
Incuftoditam lente videt ire juvencam,
Nullum fervitii fignum cervice gerentem.
Subfequitur, preffoque legit veftigia greffu;
Auctoremque vie Phoebum taciturnus adorat.
Jam vada Cephifi, Panopefque evaferat arva:
Bos ftetit ; &, tollens fpatiofam cornibus altis
Ad cælum frontem, mugitibus impulit auras.
Atque ita, refpiciens comites fua terga fequentes,
Procubuit, teneraque latus fubmifit in herba.
Cadmus agit grates; peregrinæque ofcula terræ
Figit: & ignotos montes agrofqne falutat.
Sacra Jovi facturus erat: jubet ire miniftros
Et petere e vivis libandas fontibus undas.
Silva vetus ftabat, nulla violata fecuri.
Eft fpecus in medio virgis ac vimine denfus,
Efficiens humilem lapidum compagibus arcum
Uberibus fœcundus aquis. hoc conditus antro
Martius anguis erat, criftis præfignis & auro.
Igne micant oculi; corpus tumet omne veneno:
Trefque vibrant lingue: triplici ftant ordine dentes
Quem poftquam Tyria lucum de gente profecti
Infaufto tetigere gradu; demiffaque in undas
Urna dedit fonitum; longo caput extulit antro
Cæruleus ferpens; horrendaque fibila mifit,
Effluxere urne manibus: fanguifque relinquit
Corpus, & attonitos fubitus tremor occupat artus.
Ille volubilibus fquamofos nexibus orbes
Torquet, & immenfos faltu finuatur in arcus:
Ac media plus parte leves erectus in auras
Defpicit omne nemus: tantoque eft corpore, quanto,
Si totum fpectes, geminas qui feparat Arctos.
Nec mora: Phonicas (five illi tela parabant,
Sive fugam; five ipfe timor prohibebat utrumque )
Occupat; hos mortu, longis 'complexibus illos:

Hos necat afflatos funefti tabe veneni.
Fecerat exiguas jam Sol altiffimus unbras:
Quæ mora fit fociis miratur Agenore natus;
Vettigatque viros. tegimen derepta leoni
Pellis erat: telum fplendenti lancea ferro,
Et jaculum; teloque animus præftantior omni.
Ut nemus intravit, letataque corpora vidit,

Victoremque fupra fpatiofi corporis hoftem
Trittia fanguinea lambentem vulnera lingua;
Aut ultor veftræ, fidiffima corpora, morris,
Aut comes, inquit, ero. dixit: dextraque molarem
Suftulit; & magnum magno conamine mifit.
Illius impulfu cum turribus ardua celfis
Mania mota forent, ferpens fine vulnere manfit.
Loricæque modo fquamis defenlus, & atræ
Duritia pellis, validos cute reppulit ictus.
At non duritia jaculum quoque vincit eadem;
Quod medio lentæ fixum curvamine fpinæ
Conftitit; & toto defcendit in ilia ferro.
Ille dolore ferox caput in fua terga retorfit:
Vulneraque adipexit, fixumque haftile momordit.
Idque, ubi vi multa partem labefecit in omnem,
Vix tergo eripuit. ferrum tamen offibus hæret.
Tum vero, poftquam folitas acceffit ad iras
Plaga recens, plenis tumuerunt guttura venis:
Spumaque peftiferos circumfluit albida rictus:
Terraque rafa fonat fquamis; quique halitus exit
Ore niger Stygio, vitiatas inficit auras.
Ipfe modo immenfum fpiris facientibus orbem
Cingitur: interdum longa trabe rectior exit.
Impete nunc vafto, ceu concitus imbribus amnis,
Fertur, & obftantes proturbat pectore filvas.
Cedit Agenorides paulum: fpolioqué leonis
Suftinet incurfus; inftantiaque ora retardat
Cufpide prætenta. furit ille & inania duro
Vulnera dat ferro: figitque in acumine dentes.
Jamque venenifero fanguis manare palato
Coperat; & virides afpergine tinxerat herbas:
Sed leve vulnus erat: quia fe retrahebat ab ictu ;
Læfaque colla dabat retro; plagamque federe
Cedendo arcebat, nec longius ire linebat.
Donec Agenorides conjectum in gutture ferrum
Ufque fequens preffit: dum retro quercus eunti
Obititit; & fixa eft pariter cum robore cervix.
Pondere ferpentis curvata eft arbor, & imæ
Parte flagellari gemuit fua robora caudæ.
Dum fpatium victor victi confiderat hoftis;
Vox fubito audita eft: (neque erat cognofcere promtum
Unde, fed audita eft;) Quid, Agenore nate, péremtum
Serpentem fpectas? & tu fpectabere ferpens.
Ille diu pavidus, pariter cum mente colorem
Perdiderat, gelidoque come terrore rigebant.
Ecce viri fautrix faperas delapfa per auras
Pallas adeft: motæque jubet fupponere terræ
Vipereos dentes populi incrementa futuri:
Paret: & ut, preffo fulcam patefecit aratro,
Spargit humi juffos mortalia femina dentes.
Inde (fide majas) glebæ cœpere moveri:
Primaque de fulcis acies apparuit hatte.
Tegmina mox capitum picto nutantia cono:
Mox humeri pectufque, onerataque brachia telis
Exiftunt: crefcitque feges clypeata virorum.
Sic, ubi tolluntur feftis aulæa theatris,
Surgere figna folent; primunque oftendere vultum ;
Cetera paulatim: placidoque educta tenore
Tota patent; imoque pedes in margine ponunt.
Territus hofte novo Cadmus capere arma parabat :
Ne cape, de populo, quem terra creaverat, unus
Exclamat; nec te civilibus infere bellis,
Atque ita terrigenis rigido de fratribus unum
Cominus enfe ferit: jaculo cadit eminus ipfe.
Hic quoque, qui leto dederat, non longius illo
Vivit, & expirat, modo quas acceperat, avras.
Exem-

Cc 2

Exemploque pari furit omnis turba: fuoque
Marte cadunt fubiti per mutua vulnera fratres.
Jamque brevis fpatium vitæ fortita juventus
Sanguineam trepido plangebant pectore matrem ;
Quinque fuperftitibus: quorum fuit unus Echion.
Is fua jecit humi monitu Tritonidis arma;
Fraternæque fidem pacis petiitque deditque..
Hos operis comites habuit Sidonius hofpes;
Cum pofuit juffam Phœbeis fortibus urbem.

Jam ftabant Thebe: poteras jam, Cadme, videri
Exfilio felix foceri tibi Marfque Venufque
Contigerant. huc adde genus de conjuge tanta,
Tot natos, natafque, & pignora cara nepotes.
Hos quoque jam juvenes. fed fcilicet ultima femper
Exfpectanda dies homini: dicique beatus
Ante obitum nemo, fupremaque funera debet.
Prima nepos inter tot res tibi, Cadme, fecundas
Cauffa fuit luctus, alienaque cornua fronti
Addita, vofque canes fatiatæ fanguine herili.
At bene fi quæras; Fortunæ crimen in illo,
Non fcelus invenies. quod enim fcelus error habebat?
Mons erat, infectus variarum cæde ferarum:
Jamque dies rerum medias contraxerat umbras;
Et Sol ex æquo meta diftabat utraque;
Cum juvenis placido per devia luftra vagantes
Participes operum compellat Hyantius ore;
Lina madent, comites, ferrumque cruore ferarum:
Fortunæque dies habuit fatis. altera lucem
Cum croceis invecta rotis Aurora reducet;
Propofitum repetemus opus. nunc Phoebus utraque
Diftat idem terra; finditque vaporibus arva.
Siftite opus præfens: nodofaque tollite lina.
Juffa viri faciunt; intermittuarque laborem.
Vallis erat piceis & acuta denfa cupreffu;
Nomine Gargaphie, fuccinétæ facra Dianæ :
Cujus in extremo eft antrum nemorale receffu,
Arte laboratum nulla: fimulaverat artem
Ingenio Natura fuo. nam pumice vivo
Et levibus tophis nativum duxerat arcum.
Fons fonat a dextra tenui perlucidus unda,
Margine gramineo patulos incinctus hiatus.
Hic Dea filvarum venatu feffa folebat
Virgineos artus liquido perfundere rore.
Quo poftquam fubiit; Nympharum tradidit uni
Armigera jaculum, pharetramque, arcufque retentos.
Altera depofitæ fubjecit brachia palle.
Vincla dua pedibus demunt. nam doctior illis
Ifmenis Crocale, fparfos per colla capillos
Colligit in nodum; quamvis erat ipfa folutis.
Excipiunt laticem Nepheleque, Hyaleque, Rhanífque,
Et Plecas, & Phiale; funduntque capacibns urnis.
Dumque ibi perluitur folita Titania lympha;
Ecce nepos Cadmi dilata parte laborum
Per nemus ignotum non certis paffibus errans
Pervenit in lucum: fic illum fata ferebant.
Qui fimul intravit rorantia fontibus antra;
Sicut erant; vifo nude fua pectora Nymphæ
Percuffere viro: fubitifque ululatibus omne
Implevere nemus: circumfufæque Dianam
Corporibus texere fuis. tamen altior illis
Ipfa Dea eft, colloque tenus fupereminet omnes.
Qui color infectis adverfi Solis ab ictu
Nubibus effe folet, aut purpureæ Aurora :
Is fuit in vultu vifæ fine vefte Dianæ.

Quæ quamquam comitum turba ftipata fuarum ;
In latus obliquum tamen adftitit: oraque retro

Flexit: & ut vellet promptas habuiffe fagittas;
Quas habuit, fic haufit aquas: vultumque virilem
Perfudit: fpargenfque comas ultricibus undis,
Addidit hæc cladis prænuntia verba futuræ:
Nunc tibi me pofito visam velamine narres,
Si poteris narrare, licet. nec plura minata,
Dat fparfo capiti vivacis cornua cervi:
Dat fpatium collo: fummafque cacuminat aures :
Cum pedibufque manus, cum longis brachia mutat
Cruribus: & velat maculofo vellere corpus.
Additus & pavor eft. fugit Auroneius heros:
Et fe tam celerem curfu miratur in ipfo.
Ut vero folitis fua cornua vidit in undis.
Me miferum! dicturus erat: vox nulla fecuta eft.
Ingemuit; vox illa fuit; lacrimæque per ora
Non fua fluxerunt. mens tantum priftina mansit
Quid faciat? repetatne domum regalia tecta?
An lateat filvis? timor hoc, pudor impedit illud .
Dum dubitat; videre canes: primufque Melampus,
Ichnobatefque fagax latratu figna dedere;
Gnoffius Ichnobates, Spartana gente Melampus.
Inde ruunt alii rapida velocius aura

Pamphagus, & Dorceus, & Oribafus; Arcades omnes:
Nebrophonofque valens, & trux cum Lælape Theron,
Et pedibus Pterelas, & naribus utilis Agre,
Hylæufque fero nuper percuffus ab apro,
Deque lupo concepta Nape, pecudesque secuta
Pomenis, & natis comitata Harpyia duobus,
Et fubftricta gerens Sicyonius ilia Ladon:

Et Dromas, & Canace, Sticteque, & Tigris, & Alce,"
Et niveis Leucon, & villis Asbolus atris,
Prævalidufque Lacon, & curfu fortis Aello,
Et Thous, & Cyprio velox cum fratre Lycifce:
Et nigram medio frontem diftinctus ab albo
Harpolos & Melaneus, hirfutaque corpore Lachne :
Et patre Dicteo, fed matre Laconide nati,
Labros, & Agriodos, & acutæ vocis Hylactor:
Quofque referre mora eft. ea turba cupidine præda
Per rupes, fcopulofque, adituque carentia faxa,
Qua vía difficilis, quaque eft via nulla, feruntur.
Ille fugit, per quæ fuerat loca fæpe fecutus.
Heu famulos fugit ipfe fuos! clamare libebat,
Acteon ego fum dominum cognofcite veftrum.
Verba animo defunt: resonat latratibus æther.
Prima Melanchates in tergo vulnera fecit :
Proxima Theridamas; Orefitrophus hæfit in armo.
Tardius exierant; fed per compendia montis
Anticipata via eft. dominum retinentibus illis
Cetera turba coit, confertque in corpore dentes.
Jam loca vulneribus defunt. gemit ille, fonumque,
Et,. fi non hominis, quem non tamen edere poffit
Cervus, habet: maeftifque replet juga nota querelis :
Et genibus fupplex pronis fimilifque roganti,
Circumfert tacitos, tamquam fua brachia, vultus.
At comires rapidum folitis latratibus agmen
Ignari infligant, oculifque Acteona quærunt;
Et velut abfentem certatim A&tæona clamant.
Ad nomen caput ille refert: ut abeffe queruntur,
Nec capere oblatæ fegnem fpectacula prædæ.
Vellet abeffe quidem; fed adeft: velletque videre,
Non etiam fentire, canum fera facta fuorum.
Undique circumftant: merfifque in corpore roftris
Dilacerant falfi dominum fub imagine cervi.
Nec nifi finita per plurima vulnera vita
Ira pharetrata fertur fatiata Dianæ.

Rumor in ambiguo eft: aliis violentior quo