prosæ orationi cucurrisse non ignorat. Tum latina poesis leges metiendi syllabas versumque digerendi astrictiores constantioresque, et nova modulandi carminis genera desiderabat. Lyricis cantibus, elegiæ, et leviusculis poematiis sua deerat norma, et rhythmus cuique peculiaris. Ennius, Lucilius, Plautus, Terentius cæterique hujus antiquitatis, si nil intentatum liquissent, at certe imperfectam metricam artem tradiderant posteris; quos inter Catullus musici operis princeps exstitit et ab æqualibus habitus est; adeo ut, si quis doctrinæ poetica specimen, qualis illa ætate fuerit, cognoscere velit, libellum Catulli satis erit evolvisse. Namque ibi occurrent quatuordecim versuum species', et aliæ quoque occurrerent, nisi multa illius carmina periissent. Qui, quum varietates modorum tam multas adhiberet, habilem ingenii vigorem insignemque solertiam expromebat exercendo, animi causa, non sane ambitiosus industriæ frivolæ et operosa ostentator.

1 Vid. inf. Vulpii Diatrib. de Met. Catull. p. 25.
'Vid. inf. vit. Catull. p. 15.

Polymetrica istiusmodi tentamenta, quæ nemo sapiens pluris æquo æstimaverit, tamen si recte judicare cupias, ratio temporum habenda est. Quotiens dictio poetica excellentium virorum cultu et inventis eo perducta est, ut copiosa simul et perpolita niteat, vanæ multiformis versificationis argutiæ sterilitatem ingenii magis quam subtilitatem arguunt, et degeneres animos ad inania præstigiarum oblectamenta alliciunt. Jam difficilia pro pulchris, perversa pro rectis omnes captant, et stulta verborum struendorum curiositate neglectus decor sententiarum jacet. Donec vero poetice adolescit, necesse est multa agitet, multa periclitetur, et alios atque alios habitus induere gestiat, quum meliora, quibus acquiescat, reperire nititur, atque illo sudore, qui in irritum effusus forsan multis videatur, stilus paulatim subactus, ducere quo menti placuerit, docilem se præbere consuescit. Quemadmodum puer in otio occupatus semper quidlibet conatur, unde nihil agens sese fatiget; imo vero hoc agit, palæstra illa naturali, ut, membrorum artus, quod

cumque voluerit exsequi, postea ævi maturus, promptius commodiusque moveantur. Veterum poetarum nostratum exemplo utar. Hodie quidem, ea, quibus tum illi se volentes cruciabant, tormenta ridere licet, nugasque laboriosas, nominibus; lais, vire-lais, triolets, quas, quo pluribus vinculis impeditæ forent, eo magis placituras existimabant. Sic tamen linguæ semibarbaræ rusticitatem edomare cœperunt, materiemque, unde Malherbii illi, Cornelii, Bolai, Racinii miranda operum efficerent, minus duram et asperam paraverunt ; ut apud Romanos, antequam Varius, Virgilius, Horatius, Ovidius, Tibullus nascerentur, multi fuerant, qui linguam latinam deformarent. Absit vero (si Phœbo placet) ut Villonis, et Baïfi, omnisque Pleiados illius minime cælestis, vel ipsius Maroti rudimenta cum operibus Catulli et æqualium, aut priorum etiam, jam laurea donandis, comparare ausim; quanquam, quod ad versificandi artis profectum pertinet, aliquid similitudinis inter utrorumque momenta interesse mihi videtur; ita tamen ut Catullum eximio ingenio præditum, maximisque instructum auxi

liis, adjuvante præsertim utriusque linguæ congruentia et, ut ita dicam, öpolovcią, statim ad fere perfectam elegantiam, incrementis, quæ fecerit, poeticam promovisse fatear. Tullius adversus C. Verrem peroraverat, et eloquentia Romana in curia, in rostris vigebat, quum poetarum collegio Catullus accenseri cœpit, qui præterea, in scriptis Græcorum, optimos omnimodorum versuum typos invenit, quos latina lingua exprimeret. Sic vehementem sapphicum, et alcaicum majestate gravem, et stropharum periodos vel alacres et canoros, vel suaviores numerosioresque mutuavit.

Ex omnibus versuum generibus nullum est cujus affectus magis exploratos habeamus, et in quo nobis sit facilius proprium cujusque vatis morem et quasi vultum agnoscere, quam heroicus hexameter atque elegiacus; et hi quidem apud Catullum, præ cæteris, imaginis græcæ lineamenta manifeste referunt. Ibi namque sæpissime adverbia ex adjectivis deprompta deprehendes, qualia: Amplifice vestis decorata figuris... Cupide spectando Thessala pubes... Quæ tarde primum clementi flamine...

CARM. LXIV, VV. 265, 268, 273.

Crebra sunt adjectiva composita, ut :

Namque fluentisono prospectans litore...
Veridicos Parcæ cœperunt edere cantus.
Hæc tum clarisona pellentes vellera voce...
Quæ tibi flexanimo mentem perfundat amore...
Justificam nobis mentem avertere Deorum.

ibid. vv. 52, 307, 321, 331, 497.

Non raro cumulatorum epithetorum complexum talem invenies :

....suaves exspirans castus odores
Lectulus...

Gnate, mihi longa jucundior unice vita.

ibid. vv. 87,.215.

Quum ad exemplaria græca, in quibus videas particulis expletivis aliisque vocibus haud ita sententiæ necessariis, licet phrasis in tenore non ingratis, versus abundare, sese Catullus efformare diligentissime attenderet, inde factum est, ut identidem remisse et oscitanter incedere illius carmen videatur. Latinis æque ac Graiis scriptoribus verborum sonantium, quæ profluenti sermoni tanquam auxiliaria sæpius inderentur, copia non suppetebat; at pressior eorum pleniorque oratio, qualis apud Virgilium et Horatium et cæteros horum æquales con