Mihi floridis corollis redimita domus erat, Linquendum ubi esset orto mihi sole cubiculum. Egone Deum ministra, et Cybeles famula ferar? Ego Mænas, ego mei pars, ego vir sterilis ero? Ego viridis algida Idæ nive amicta loca colam? Ego vitam agam sub altis Phrygiæ columinibus, Ubi cerva silvicultrix, ubi aper nemorivagus? Jamjam dolet, quod egi, jamjamque pœnitet. : Roseis ut huic labellis palans sonitus abiit, Propert. I, 17, 22: Nullane finis erit nostro concessa dolori? Tristis et in tepido limine somnus erit? » 66. Floreis pro floridis vult Stat. Mihi florid. coroll. red. dom. e. mos corollas januis appendendi satis notus in amoribus. Lucret. IV, 1171: «At lacrimans exclusus amator limina sæpe Floribus et sertis operit, postesque superbos Ungit amaracino, et foribus miser oscula figit.» Cf.Tib. I, 2, 14, et ibi Heyne, et ad Prop. I, 16, 7, Cl. Barth. 68. Egone heu Deum metri causa Vir Doct. in Observatt. Miscell.Ferar, furibunda huc illuc agiter, exquisite pro vulgari sim. · - Animadverte quantam vim habeat subita illa, postquam juventutis suæ respexit decus præteritum, transitio ad muliebre dehonestamentum: Ego ministra. N. 69. Ego vis sterilis lib. Passeratii, quod ille probat. 70. Ego vir'dis, ut metro consulatur, Vir Doet. in Observ. Miscell. At multi alii versus in hoc carmine a proceleusmatico incipiunt. N.— Nive amicta pro vulgari operta, contecta. 71. Sub altis Phryg. columin. Copro culmen passim. Vid. Del lumen 70 rius ad Senec. Herc. Fur. v. 1000, et Gronov. ad Thyest. v. 55. Columina male Turnebus et Vossius de arboribus accipiunt; nam quod Vossius ait, sub columinibus pro ad vel in columinibus h. e. montibus, non esse latine, id egregie contra Vossium docuit et multis exemplis probatum ivit Burmannus ad Ovid. Met. I, 689. 72. Hic versus in edit. Gryph. antecedenti præpositus est. — Præclarus in hoc carmine compositorum epithetorum usus græco more. Cf. v. 23, 51. N. 73. Jam secundo loco est dissyllabum, observante Viro Docto in Observv. Miscell. p. 34. — Imo quoties in hoc versu vò jam inducitur, toties dissyllabum est iambicum ut totus ita versus notetur : ĭam ĭām dōlēt quòd ẽ | gi | ĭam î amque pœnitet. N. 74. Roseis ut hic labellis abiit sonitu' palam Muret. Roseis ut hine palum labellis sonitus adiit Voss. Palam et adiit contra metrum. ex MSSC. adduxit quoque Stat.Roseis ut huic, etc. Sensus: postquam hæ jactatæ voces et querela a pulchro Attinis ore exierant, ad Deos statim hunc de illo portantes 75 Geminas Deorum ad aures nova nuntia referens, - nuntium, ibi, etc. Sonitus palans, vagus, per aerem dispersus. 75. Hic versus, qui omnino salvo sensu abesse potest, jam suspectus fuit Mureto, nunc autem plane repudiatus et ejectus est a Werthesio. Sede tantum sua motus et post sequentem versum positus est a Scaligero, geminas eorum pro geminas Deorum legente. Geminas Deai h. e. Cybeles, tentat Vir Doctus in Observatt. Miscell. Geminas Deorum ad aures. Vetus proverbium εἰς θεῶν ὦτα ἦλθεν. Geminas est epitheton ornans. Deorum intellige Deos in universum et in his Cybelen.-Nova nuncia: vò nova pertinet ad ornatum, nam quælibet nuntia, quum afferuntur, nova sunt. -Nuntium pro re nuntiata genere neutro dici docet Servius ad Virg. Eneid. XI, 896, et Vossius ad hunc locum. 76. Werthesius, ut numeris succurreret, pro leonibus satis audacter rescripsit Domina feris; putat nimirum tò leonibus glossam fuisse To feris, quæ imperitorum librariorum culpa genuinæ lectionis locum occupaverit. Cui equidem non accesserim. Non eget medela hic versus, qui, ut Terentianus Maurus fieri posse docet, in posteriore commate post pariambicum duos trochæos recipit. N. Leonibus, qui currum Magnæ Matris trahebant: hinc bijugi leones apud Virg. Æn. X, 253, ubi cf. Cerda. 77. Sævum pectoris hostem Gryph. Lavum pecor. host. currui, ad lævam junctum. -Lævus idem videtur quod funestus. Lævus ignis p. pestilentia Stat. Theb. I, 634. N. · Hostis pecoris, pecori enim insidiatur leo. 78. Agedum, inquit, age ferox, hunc agedum aggredere furor Gryph. Muret. Age ferox ut hunc furor in duobus MSS. Statii. Ferox fac ut hunc furor in uno Statii, testante quoque Vossio, qui ulcere insanabili hunc versum laborare autumat. Agitet vel ejusmodi aliquid desiderat Cantabrig.-Nostra lectio auctorem habet Scaligerum, qui in libro suo et priscis editt. se invenisse ait fac ut hunc furoribus. Werthesius dedit Agedum, inquit, age ferox, hunc agedum aggredere ferox. 79. Furoris ictu. Non graviter satis dictum videbatur furoribus in vers. anteced. addit igitur furoris ictu, h. e. vehementissimo furoris impetu, summa furoris vi. Liv. V, c. 21: Velut repentino icti furore. Sic passim ad summam vim exprimendam mens icta dolore, metu, furore, malis, pro perculsa dicitur. Cf. Burmannus Sec. ad Anthol. t. II, p. 66, et Heins. ad Ov. Fast. II, 818. 80. Libere nimis, h. e. nimis au Age, cæde terga cauda tua verbera patere; Ait hæc minax Cybelle, religatque juga manu. Ferus ipse sese adhortans rapidum incitat animum; 85 Vadit, fremit, refringit virgulta pede vago. At ubi ultima albicantis loca litoris adiit, dacter. Imperia, ministerium, sacra mea. 81. Age, cæde terga cauda, etc. In describendo sævientis leonis incessu præivit jam Homerus Iliad. ΧΧ, 17ο : «Οὐρῇ δὲ πλευράς τε καὶ ισχία ἀμφοτέρωθεν Μαστίεται, ἔε δ' αὐτὸν ἐποτρύνει μαχέσασθαι. » Et Hesiodus Scut. Hercul. «λsupás TE καὶ ὤμους Οὐρῇ μαστιγόων, ποσσὶ γλάφει Werthesius comparat Lucan. Phars. I, 205 sqq. 84. Religatque, solvit; ut refigere, refodere. Vid. Stat. nisi quis forte To religat, soluto jam jugo v. 74, ad alterum potius leonem, qui religandus esset, referre malit. Exempla certe, ubi religare solvendi notionem habeat, desunt.-Cf. Carm. LXIV, 173. N. 90 xo pro ardore, parum probabiliter! Ferus pro leone; pro cervo apud Phædr. Fab. I, 12, 9, ubi vid. Interpretes et ad Petron. c. 89; adde Cerd. ad Virg. Æn. II, 51.-Ipse, sponte: cf. ad vers. 56. Procul a mea tuus sit furor omnis, hera, domo; Alios age incitatos, alios veteris scripturæ vestigium. Nostra lectio, jam probata aliis, debetur Scaligero. Dea, magna Dea, Cyb. -Finit carmen Poeta elegantissima conversione ad ipsam Deam Cybelen, qua omnem furorem a se suisque age rabidos. >> vehementer deprecari, eumque aliis potius imprecari studet. Didymi pro Dindymi, metri causa. A mea domo i. e. a me. Cf. Plaut. Amph. I, 2, 7, Mercat. II, 3, 20. N. 93. Incitatos, furore correptos. CARMEN LXIV. EPITHALAMIUM PELEI ET THETIDOS. ARGUMENTUM. QUUM hoc, quod sequitur, carmen omnium, quæ a Catullo ad nos pervenerunt, longissimum sit ac pulcherrimum, non abs re alienum esse putamus paulo liberius evagari, et quibus lector monendus esse videtur, hic in unum locum, præfationis more, congerere. Dispiciamus primum de ipso hujus carminis argumento, in quo quidem enarrando ita nobis versari liceat, ut ea simul, quæ ad pulchritudinem hujus carminis rite æstimandam pertinere videntur, passim adspergamus, et ad observandam singularem plane artem, qua in diversis fabulis inter se connectendis usus sit poeta venustissimus, digitum intendamus. Orditur carmen ab Argonautarum expeditione. Nereides, ob insolentiam novi navigii admiratione perculsa, subito emergunt ex æquore, Thetisque et Peleus mutuo amore accenduntur. Mox nuptiæ apparantur, sternitur lectus genialis, et totius regionis incolæ nuptialem, ut fit, apparatum spectaturi, undique confluunt. Inprimis admiratione eos defixos tenet vestis lecto geniali vel pulvinari instrata, mira arte confecta et priscis hominum variata figuris. Hic sponte accuratius hoc peristroma (worov una cum adstantibus perlustrandi in animo lectoris suboritur cupiditas; cui quidem ut satisfaceret poeta, exemplum eorum, qui ejusmodi argumenta, vestibus vel aliis rebus intexta, nere et verbosis descriptionibus exornare solent, sequutus est. [Sic Jasonis chlamydem, Palladis donum, magnifice describit Apollon Rhod. I, 730-765, cf. Heyne ad Virg. Æn. V, 250-257. Excurs. IV, p. 538.) -Jam finge tibi, adstare huic ¿nyntǹv quemdam vel interpretem, qui populo, mira aviditate hæc omnia oculis et animo quasi devoranti, non solum quas textura exhibet figuras et fabulas, sed singularum etiam fusius expo causas et eventus declaret; et hinc explicandum censeo illud ferunt, perhibent, et id genus alia, quæ passim in hac narratione occurrunt. Conspicitur autem in illa veste stragula primum Ariadnes, e Naxi littore, ubi illa deserta erat, Theseum in fuga e longinquo oculis persequentis, egregie adumbrata imago. Misera puella in illo ipso temporis articulo, quo primum somno excita se relictam sentit, oculis in navem Thesei plenis velis avolantem conjectis saxea ut effigies bacchantis prospicit, hæret attonita, et ingenti curarum æstu fluctuat.— Jam, si observaveris, sermonem hic esse de pictura, in qua, ut præclare in Laocoonte docuit Lessingius, nobilissimum et svepyótatov actionis momentum exprimi debet ab artifice; quid, quæso, efficacius ad spectatorum animos dolore et commiseratione permovendos cogitari potest, quam sic et in hoc potissimum statu descripta Ariadne, quæ, ab amatore derelicta in solitudine deserti littoris, oculis desiderio tabescentibus in mare vastum prospicit! Habet hoc ipsum horroris aliquid, fingere sibi hominem ad mugientis maris fluctus in littore querelas fundentem, unde jam Homero littus fundendis precibus et querelis locus aptissimus visus est. Vid. quæ notavimus ad Carm. LXIII, 48. Neque illud prætermittendum est, quod poeta summo dolore percussam Ariadnen neque comas sibi evellentem, neque pectora tundentem, neque alia summi luctus signa edentem [cf. v. 223, et 351 sqq.], sed stupore tantum defixam, et cultum puellarem negligentem sapienter exhibuerit, quod quidem ipsum insigni ejus, qua prædita fuit, formæ pulchritudini [ v. 89, 90,] novum addit lenocinium. Quod igitur recentioris artis Critici et elegantiores veræ pulchritudinis spectatores præcipiunt, pictoribus fictoribusque imaginum in exprimendis animi perturbationibus vel maxime cavendum esse, ne oriatur turpitudo et deformitas, sed venustatis et decoris diligenter habeatur ratio, id apprime a poeta nostro observatum esse, non sine voluptate animadvertimus. Vide quæ ad Laocoontem Lessingii observavit Herderus olim in Silva Critica Vol. II, pag. 244, adde Hagedornii Betrachtungen über die Malerey, etc., IX, pag. 108. Nec multum intercedam, si quis poetæ in hac Ariadnes adumbranda imagine veram aliquam picturam vel statuam certe ob oculos versatam esse contendat et sibi persuadeat. Placuisse enim hoc argumentum in antiquitate artificibus, vel ex iis monumentis, quorum memoria ad nos pervenit, abunde patet. Inprimis digna est quæ conferatur pictura in picturis Herculanensibus, tom. II, tab. 14, cf. Plin. Hist. Nat. XXV, II, S. 35, et Junius in Indice Artificum s. v. Aristides. Proposita autem hac Ariadnes imagine, ipse poeta partes agit interpretis, et ad fabulam de amore Ariadnes et cæde Minotauri latius explicandam pergit. — Hinc ad locum pulcherrimum de variis animi commotionibus, quibus misella illa agitatur, progreditur ; et post alia, quæ summo dolori conveniunt, dirarum denique, quibus illa caput Thesei devovet, mentione injecta, ad pœnam, quam mox a Theseo repetierit Jupiter, transit, fabulaque de Ægeo, in mare se præcipitante, subortam sensim ex Thesei perfidia in animis lectorum indigna |