20. NULLA NUBES SINE PARTE ARGENTEA.

Nulla dies adeo est australibus umida nimbis,

Non intermissis ut fluat imber aquis.

Nec sterilis locus ullus ita est, ut non sit in illo
Mixta fere duris utilis herba rubis.

Nil adeo fortuna gravis miserabile fecit,
Ut minuant nulla gaudia parte malum.

21. POETA EXSUL IACTATUS IN ALTO.

Di maris et caeli, quid enim nisi vota supersunt?

Solvere quassatae parcite membra ratis,

Neve, precor, magni subscribite Caesaris irae!
Saepe premente deo fert deus alter opem.

Verba miser frustra non proficientia perdo.
Ipsa graves spargunt ora loquentis aquae,
Terribilisque Notus iactat mea dicta, precesque
Ad quos mittuntur, non sinit ire deos.

Me miserum, quanti montes volvuntur aquarum!
Iam iam tacturos sidera summa putes.
Quantae diducto subsidunt aequore valles!
Iam iam tacturas Tartara nigra putes.

Quocumque aspicio, nihil est nisi pontus et aër,
Fluctibus hic tumidus, nubibus ille minax.
Inter utrumque fremunt immani murmure venti.
Nescit, cui domino pareat, unda maris.

5

5

IO

15

20

Nam modo purpureo vires capit Eurus ab ortu, Nunc Zephyrus sero vespere missus adest, Nunc sicca gelidus Boreas bacchatur ab Arcto, Nunc Notus adversa proelia fronte gerit.

Rector in incerto est, nec quid fugiatve petatve
Invenit; ambiguis ars stupet ipsa malis.
Scilicet occidimus, nec spes est ulla salutis,

Dumque loquor, vultus obruit unda meos.

25 Opprimet hanc animam fluctus, frustraque precanti Ore necaturas accipiemus aquas.

30

At pia nil aliud quam me dolet exsule coniunx; Hoc unum nostri scitque gemitque mali.

Nescit in immenso iactari corpora ponto,

Nescit agi ventis, nescit adesse necem.

O bene, quod non sum mecum conscendere passus,
Ne mihi mors misero bis patienda foret!

At nunc, ut peream, quoniam caret illa periclo,
Dimidia certe parte superstes ero.

35 Ei mihi, quam celeri micuerunt nubila flamma!
Quantus ab aetherio personat axe fragor!
Nec levius laterum tabulae feriuntur ab undis,
Quam grave ballistae moenia pulsat onus.

40

Nec letum timeo. Genus est miserabile leti.
Demite naufragium, mors mihi munus erit.
Est aliquid, fatove suo ferrove cadentem

In solida moriens ponere corpus humo,
Et mandare suis aliqua et sperare sepulchrum
Et non aequoreis piscibus esse cibum.

Fingite me dignum tali nece, non ego solus

Hic vehor. Immeritos cur mea poena trahit?

Pro superi viridesque dei, quibus aequora curae,
Utraque iam vestras sistite turba minas;
Quamque dedit vitam mitissima Caesaris ira
Hanc sinite infelix in loca iussa feram.

Si, quam commerui, poenam me pendere vultis,
Culpa mea est ipso iudice morte minor.

45

50

22. IUPPIter miseRICORS.

Si, quotiens peccant homines, sua fulmina mittat
Iuppiter, exiguo tempore inermis erit;
Nunc, ubi detonuit strepituque exterruit orbem,
Purum discussis aëra reddit aquis.

Iure igitur genitorque deum rectorque vocatur,
Iure capax mundus nil Iove maius habet.

5

23. DISCESSUS IN EXSILIUM.

Cum subit illius tristissima noctis imago,
Qua mihi supremum tempus in Urbe fuit,
Cum repeto noctem, qua tot mihi cara reliqui,
Labitur ex oculis nunc quoque gutta meis.

Iam prope lux aderat, qua me discedere Caesar
Finibus extremae iusserat Ausoniae.
Nec spatium fuerat, nec mens satis apta parandi;
Torpuerant longa pectora nostra mora.

5

10

Non mihi servorum, comites non cura legendi,

Non aptae profugo vestis opisve fuit.

Non aliter stupui, quam qui Iovis ignibus ictus
Vivit, et est vitae nescius ipse suae.

Ut tamen hanc animi nubem dolor ipse removit, Et tandem sensus convaluere mei,

15 Alloquor extremum maestos abiturus amicos, Qui modo de multis unus et alter erant.

Uxor amans flentem flens acrius ipsa tenebat, Imbre per indignas usque cadente genas. Nata procul Libycis aberat diversa sub oris, 20 Nec poterat fati certior esse mei.

Quocumque aspiceres, luctus gemitusque sonabant, Formaque non taciti funeris intus erat.

Femina virque meo pueri quoque funere maerent, Inque domo lacrimas angulus omnis habet.

25 Si licet exemplis in parvo grandibus uti, Haec facies Troiae, cum caperetur, erat.

30

Iamque quiescebant voces hominumque canumque, Lunaque nocturnos alta regebat equos.

Hanc ego suspiciens et ab hac Capitolia cernens, Quae nostro frustra iuncta fuere Lari,

“Numina vicinis habitantia sedibus," inquam,

"Iamque oculis numquam templa videnda meis, Dique relinquendi, quos urbs habet alta Quirini, Este salutati tempus in omne mihi!

35 Et quamquam sero clipeum post vulnera sumo, Attamen hanc odiis exonerate fugam,

Caelestique viro, quis me deceperit error,
Dicite, pro culpa ne scelus esse putet!

Ut quod vos scitis, poenae quoque sentiat auctor,
Placato possum non miser esse deo."

Hac prece adoravi superos ego, pluribus uxor,
Singultu medios impediente sonos.

Illa etiam ante Lares passis adstrata capillis
Contigit exstinctos ore tremente focos,
Multaque in adversos effudit verba Penates
Pro deplorato non valitura viro.

Iamque morae spatium nox praecipitata negabat,
Versaque ab axe suo Parrhasis Arctos erat.
Quid facerem? Blando patriae retinebar amore;
Ultima sed iussae nox erat illa fugae.

A! quotiens aliquo dixi properante, "Quid urges?
Vel quo festines ire, vel unde, vide!"
A! quotiens certam me sum mentitus habere
Heram, propositae quae foret apta viae.

Ter limen tetigi, ter sum revocatus, et ipse
Indulgens animo pes mihi tardus erat.
Saepe vale dicto rursus sum multa locutus,

Et quasi discedens oscula summa dedi.
Saepe eadem mandata dedi meque ipse fefelli,
Respiciens oculis pignora cara meis.

Denique, "Quid propero? Scythia est, quo mittimur,"

inquam,

"Roma relinquenda est. Utraque iusta mora est.

40

45

50

55

60