Sed, pretium si grande feras, custodia victa est, 35 40 si afferas ingens munus, expugnatæ sunt excubiæ, nec claves te coërcent, et ipse canis obmutescit. Heu! quisquis Diræ pulchritudinem concessit puellæ rapaci, cujusmodi commodum is plurimis incommodis adjunxit? Inde lacrymæ, et jurgia strepunt. Illa demum ratio effecit, ut iste Deus Cupido esset probrosus. Tibi vero, quæ expellis amatores superatos mercede, ventus et flamma auferant divitias tam mala Statiani, omnes Beroll. Corv. Par. Laud. Exc. Perr. Witt. 1. 2. Broukh. 1. 2.3. Dat. edd. pr. maj. min. Bartol. Venet. 2. cum aliis.-33 Guarn. pro victa est habet incerta; Bern. vincta est; Par. cæca est.-34 Corv. et Voss. 3. canis ipsa; Berol. 2. canis et ipse.-35 Berol. 4. forma.-36 Witt. 1. 2. Broukh. 2. 3. Angl. 2. Par. Guelff. 1. 2. omnes Beroll. cod. Lips. edd. pr. maj. min. Venet. 2. Rheg. Lips. Rom. Brix. Vicent. et Venett. 1487. 1491. 1493. attulit; Broukh. 1. Colb. Exc. Lips. Reg. a m. sec. et Voss. 1. 2. abdidit, quod cum Dous. Passer. et Cant. dedit H. Voss. Guelf. 3. a_marg. abdidit, vel addidit; posterius habent Exc. Heins. Vat. ipse omnes Berol. cod. Lips. Par. edd. pr. maj. et min. ipsa Colb. ille unus Stat. Exc. Porc. et Venett. 1491. 1493.-37 Hinc rixæ fletusque Guelf. 1. ed. pr. maj. Venet. 2. Vicent. Rheg. Brix. Rom. et Venett. 1487. 1491. 1493. quam structuram, præeunte Vossio, ordinavit Bach: alteram exhibent cod. Lips. Par. Witt. 1. 2. Bronkh. 1. 2. 3. Colb. omnes Beroll. ed. pr. min. et Aldd. hinc pro hæc in Dat.-38 Lectio ab Aldo vulgata est hic deus, si Heynio credis. Nempe in antiq. edd. quas ille consulere potuit, (ut Vicent. Rheg. Venett. 1491. 1493. et quas consuluit Broukh. Venet. 2. et Brix. quibus adde ed. pr. maj.) legitur hinc deus. At hic deus habet jam ed. pr. min. e libris scriptis, cod. Lips. Par. aliis: Heins. conj. sic deus; Broukh. nunc deus erret; Waardenburgius corrigit, nec deus. Heinsii conjecturam receperunt H. Voss. Baner. et Bach; eamque probavit Heyn.-39 Ed. Lips. qua: unus Stat. vinctos: unus Palat. Guelf. 1. Kom. Brix. et Venett. 1487. 1491. 1493. abducis.—40 Eripiant Beroll. 1. 4. edd. pr. maj. et min. Erripiant Beroll. 2. 3. et Par. Eripiat cod. Lips. Dirripiant Witt. 1. Proripiant Vat. Heins. 1. Diripiant Land. Angll. 2. 3. 4. Corv. et Guelf. 3. in marg. positas pro partas unus Palat. Guelf. 1. Venet. 1487. et Commel. NOTE lib. iv. Carm. 2. Et quascumque niger rubro de littore conchas Proximus Eois colligit Indus aquis.' 33 Sed, pretium si grande feras, &c.] Idem fere ex quodam Epigrammate Græco Antipatri Thessalonicensis hoc distichon exprimit egregie: 'Nain pretium si grande feras, nec janitor ullus, Nec vinctus rigidas stat canis ante fores.' 39 Pretio victos] Qui nequeunt tantum pretium seu lucrum, quantum petitur, amicæ exhibere, victi pretio dicuntur. Quin tua tunc juvenes spectent incendia læti, At bona quæ, nec avara fuit, centum licet annos 45 arte quæsitas. Insuper juvenes gaudentes tum conspiciant incendium tuum; nec ullus aquam promptus igni injiciat. Sive tibi letum accidat, nullus erit, qui defleat te, neque qui donum offerat in tuas tristes inferias. Sed benignu puella, quæ nec avida fuit et rapax, etsi centum annos exegerit, plorabitur ad rogum inflammatum. Et aliquis vetulus, antiquas suas delicias reveritus, unnales corollas imponet exstructo probante Guy. qui intelligit, 'reconditas.'-41 Quam tua tunc cod. Lips. tunc h. I. et scripti libri habent et editi.' Huschk. at Witt. 1. Laud. et Angll. 2. 4. habent nunc; Witt. 2. tum.-42 Neu Brix. et Venett. flama Witt. 1. Broukh. 1. flammis Brix. addat opem Broukh. 1.-43 Prioris hemistichii rhythmum insnavem atque hiulcum pronuntians Bronkh. reposuit Seu tibi mors veniat, contra codd. fidem; sed veniat exhibent Witt. 1. 2. Exc. Broukh. Exc. Pocc. Laud. Dat. Sfort. Angll. 2. 3. 4. Beroll. 1. 3. 4. Guelf. 2. Hamb. quod dederunt Scal. H. Voss. Wund. et Bach. Sed tibi Berol. 4. venerit Bronkh. 3. et Berol. 2. venit unus Stat. veniet Broukh. 1. 2. cod. Lips. Par. et omnis antiqua editio. Nec huic lectioni obstat, quod sequitur, erit: nam hæc legitima est constructio, Si veniet....non erit; cui item Broukh. e Dousæ vel Scaligeri conjectura substituit sit.' Huschk. nec erit omnes Beroll. alii; neque erit sex ap. H. Voss. quod primum expressum in ed. Mur. et postea in Plant. 1569. probante Huschk.-44 Éd. pr. min. Nec qui dat: Par. et cod. Lips. obsequias; Exc. Lips. et Pocc. cum uno Heinsii, manibus exsequias: Sprengelius finxerat, mastis munus ab exequiis.-45 Distinctio est a Dousa P. et prætulit eam vulgari Broukh. quæ erat, At bona, quæ nec, &c. ed. pr. min. nunc avara.-18 Berol. 3. dabat.-49 Cod. NOTE 42 Addat aquam] Hoc est, aquam diligenter ingerat ad restinguendum ignem et incendium. 44 Munus in exequias] Dum mortnorum corpora cremabantur, solebant in rogum conjici ea omnia, non animata solum, sed et inanima, quæ defunctis carissima fuerant. Cicero refert in India etiam mulieres lætas in mariti demortui rogum insilire. Apud Romanos vero potissimum odo. res, flores, thus, dapes, oleum, vestimenta, et alia conjiciebantur in cremandorum cadaverum rogum, atque hæc peculiari nomine munera fuerunt appellata; quæ et eodem modo Græ. cis dicta sunt dŵpa. De odoribus ipse postea Tibullus: Nec soror Assyrios cineri quæ dedat odores.' De reliquis omnibus Virgil. Æn. vi. in funere Miseni: Purpureasque super vestes, velamina nota, Conjiciunt: pars ingenti subiere feretro, Triste ministerium; et subjectam more parentum Aversi tenuere facem. Congesta cremantur Thurea dona, dapes, fuso crateres olivo.' Suetonius in Casare cap. 83. Præferentibus munera præceptum est, ut omisso ordine,' &c. 48 Serta dabit tumulo] Sepulcra, Et, Bene, discedens dicet, placideque quiescas, Terraque securæ sit super ossa levis ! Quin etiam sedes jubeat si vendere avitas, Ite sub imperium, sub titulumque, Lares. 50 tumulo. Et abiens inquiet, Bene et tranquille jaceas, O amica, et tellus super cineres tuos levis sit tibi quieta. Equidem certa admoneo; at quid me juvant certa? Amor mihi exercendus est ejus arbitrio. Immo vero etiam imperet venumdare paternam domum, o Penates, transite sub jus et ditionem alterius. Immo Lips. descedens: Guelf. 2. et Berol. 2. dicat: Beroll. 1. 3. Witt. 1. et Dat. valideque; ed. pr. maj. Vicent. et Rheg. placidæque; Beroll. 1. 3. placide: Colb. quiescat; Berol. 4. quiescis.-51 Witt. 1. Colb. Dat. Scal. rec. Angl. 3. et Beroll. 1. 3. quid prosunt; Berol. 2. quid mea vera; Berol. 4. verba.—52 Ed. pr. min. amore.-53 Cod. Lips. sedeas jubeas sit.-55 Heynio hæc ad finem NOTE sicut et busta, quondam sertis ornabantur ex vario florum genere confectis. · Jam tunc,' ait Plinius, ' coronæ Deorum honos erant, et Larium publicorum privatorumque, ac sepulcrorum, et Manium.' Ea porro serta vocat annua, quia singulis annis Veteres diem exequiarum parentum vel amicorum anniversaria solenni. tate celebrabant. Virgil. Æn. v. 'Annuus exactis completur mensibus orbis, Ex quo reliquias divinique ossa parentis Condidimus terra, mœstasque sacravimus aras. Jamque dies, nisi fallor, adest, quem semper acerbum, Semper honoratum, sic Di voluistis, habebo. Hunc ego, Gætulis agerem si Syrtibus exul, Argolicove mari deprensus et urbe Mycenæ, Annua vota tamen solennesque or dine pompas Exequerer, strueremque suis altaria donis.' 49 Et, Bene, discedens dicet, placideque quiescas] Precabantur Veteres ut defuncti placide quiescerent, et ut eorum membra molliter jacerent. Tacitus in Vita Agricolæ : Si quis piorum manibus locus, si, ut sapientibus placet, non cum corpore extin guuntur magnæ animæ, placide qui. escas.' Ita etiam Tibullus Elegia ultima hujus libri: Sic bene sub tenera parva quiescat humo.' Pacem etiam mortuis precabantur eodem fere sensu. Valentinianus novella de sepulcris Pax sepultis.' Valerius Probus has notas seu characteres H. R. I. P. interpretatur, 'Hic requiescat in pace.' 50 Terraque securæ sit super ossa levis] Humatis cadaveribus, vel reliquiis amicorum conditis, terram le. vem et mitem adprecabantur, quo nihil frequentius in Veterum scriptis et monumentis. 'Sit tibi terra levis,' quæ plerumque literis hisce initialibus S. T. T. L. solebat denotari. In antiquo quodam lapide Romano hoc distichon legitur: Opto, si qua fi des remanet telluris amicæ, Sit tibi perpetuo terra levis tumulo.' Contra vero iis quibus male vellent, terram gravem imprecabantur. 52 Illius est nobis lege colendus amor] Ejus arbitrio, eaque conditione, ut munera scilicet accipiat, si sibi dari velit. 54 Sub titulumque, Lares] Ita ut al Quicquid habet Circe, quicquid Medea veneni, Quicquid et herbarum Thessala terra gerit, Et quod, ubi indomitis gregibus Venus afflat amores, 55 si Nemesis me tantum benigno vultu aspiciat, hauriam libenter quodcumque veneni Circe, quodcumque Mcdea habet, et herbarum quodcumque Thessala regio producit, usque abrupta et hiulca, neque satis inter se nexa et conjuncta, videbantur. Sed aliter visum est Huschkio, qui lubens accedit sententiæ eorum, qui tria hæc disticha loco suo posita, nec aliunde illata, existimant. Vide similem locum ap. Plat. Euthyd. p. 344. ed. Heind. El dè vμeîs oi véoɩ poßeîσle, wσñeρ Kapi, K. T. λ.—56 Par. thesala: pro gerit, quod testantur cod. Lips. Par. et ed. pr. min. nonnulli habent dedit, ut Exc. Perr. Pocc. Vatt. 1. 2. unus Palat. ed. pr. maj. Venet. 2. Vicent. Rheg. et Venett. 1487. 1491. 1493. gerit vel dedit in Angl. 5. Scaliger genit in commentario proposuit, non intulit in contextum.-57 Et quidquid cod. Lips. Et qd.' ed. pr. maj. idem cod. habet etiam uctus afflat, i. e. ventus. Ne putes, melius esse indomitos....amores, quanquam et hoc bene dicitur.' Heyn.-58 Cod. Lips. Ipomones cupide....equi; Par. NOTE terins juris esse dicamini. Hoc Poëta dicit quasi domina pretium ædium suarum in ornamentis et vestibus expendere velit. Nam tunc temporis, sicut nostra ætate, mulieres sumptuosæ erant. Plautus in Epidico, 'Quid istuc mirabile est, quasi non fundis exornatæ multæ mulieres incedant per vias?' De dominæ avaritia apud se et Musas suas, familiari amantibus querela, invidiose expostulat Ovidius ad mentem fere Tibulli: 'Illud et illud habet, nec ea contenta rapina est: Sub titulum nostros misit avara Lares.' 55 Circe] Filia Solis ex Persa Nympha, veneficiorum artifex peritissima, quæ veneno Rege Sarmatarum conjuge sublato, regnoque per scelus parto, cum crudelius imperaret, ab incolis pulsa, in Italiam profugit, quæ Ulyssem vi tempestatis ad se delatum hospitio suscepit, sociosque ejus, quos in porcos converterat, ipsi restituit, cui et Telegonum filium dicitur peperisse. Medea] Alia etiam venefica peritissima, Æëtæ Colchorum Regis filia, quæ Jasonem Colchos cum reliquis Si modo me placido videat Nemesis mea vultu, Mille alias herbas misceat illa, bibam. 60 et Hippomanes, quod a vulva equæ equientis stillat, quando Venus amorem inspirat armentis effrænatis, tametsi mille alia gramina confundat. Ypomones: Witt. 1. stilat.-59 Sed modo Berol. 1. Si non Guarn.-60 Sprengel. p. 138. malit aliis philtris; Valckenarius ad Ammon. p. 222. Burm. 11. et Heyn. certatim corrigunt Mille malas herbas; profecto male, inquit Huschk. Idem Heyn, proposuit, Mille malos succos, &c. NOTÆ mum, hippomanes vero quod nomine dicunt Pastores, lentum distillat ab inguine virus.' Hippomanes porro dicitur ἀπὸ τῆς ἵππου μανίας, quod hoc equæ furente libidinis ardore profundant. ELEGIA V. PHOEBE, fave! novus ingreditur tua templa sacerdos. Ades, o Apollo, novus Sacerdos subit ædem tuam : huc ades, cum testudine tua Hujus Carminis compositionem paulo dissolutiorem non assecuti sunt veteres Editores, in duas illi partes discerpentes, quod unum est et continuum opus, sed propter argumenti sublimitatem et insolentiam ad lyricam propemodum assurgens audaciam. Igitur prima pars ab initio ad vs. 38. in ed. pr. maj. inscripta est, Invocatio Phœbi; (quibus verbis ejusdem anni ed. pr. min. addit, et ejus laudes ;) altera pars, Vaticinium Sibyllæ de Enea et Roma Urbe; ed. pr. min. Sibille vaticinium de Enea. Similes inscriptiones habent edd. Vicent. et Rheg. nullam Venett. 1491. 1493. hactenus convenientes præcepto Cyllenii, cujus egregiam observationem apposuimus vs. 39. in eo tamen ab illo discrepantes, quod Elegiam continuo legendam in duas item partes divisam exhibent, sicut cod. Lips. Par. quatuor Beroll. alii.— NOTE 1 Phabe, fave] Apollinis nomen invocat Messalinum laudaturus Messalæ filium, qui fuerat cooptatus in Collegium Quindecimvirorum, ad quos cura librorum Sibyllinorum pertinebat. Novus Sacerdos] Messalinus Augur vel Poëta: Musarum nempe et Apollinis Poëtæ dicuntur Sacerdotes. Horat. III. Od. 1. • Carmina non prius Audita Musarum Sacerdos Virginibus puerisque canto.' |