Palleat omnis amans: hic est color aptus amanti.

Hic decet: hoc vultu non valuisse putent.

Pallidus in Lyrice sylvis errabat Orion :

Pallidus in lenta Naide Daphnis erat.

Arguat et macies animum: nec turpe putaris,
Palliolum nitidis imposuisse comis.

Attenuent juvenum vigilatæ corpora noctes;

Curaque, et e magno qui fit amore, dolor.

Ut voto potiare tuo, miserabilis esto:
Ut, qui te videat, dicere possit, Amas.

730

735

Conquerar, an moneam, mixtum fas omne nefasque?
Nomen amicitia est, nomen inane fides.

740

sit pallidus: hic color est idoneus amanti. Hic decet: existiment puellæ hac specie agrum fuisse. Orion vagabatur in sylvis pallidus in Lyrice: Daphnis erat pallidus in molli Naide. Macies declaret etiam mentem, nec credideris indecorum imposuisse palliolum capillis unctis. Noctes insomnes et cura et dolor qui oritur ex magno amore imminuant corpora adolescentum. Ut potiaris voto tuo, esto miserandus: ut qui te aspiciat possit dicere; Amas. Doleamne, an admoneam, fas omne et nefas confusum? Nomen amicitiæ, fides est nomen futile. Hei mihi!

Et tu: R. O. I. et tres al. Et tua: N. At tibi. Quatuor Heins. palma: vulgo fama. -729 Glossator Mss. in Libro Heins. ad Remed. Amor. hunc versum ita citavit: Palleat omn. am. talis color, &c.-730 Vulgo Hoc decet: hoc multi non voluisse putant. Exc. Scal. et P. et quidam al. Hic decet, hunc multi: prima ed. hic multi non. Hoc a conj. Heins. Vultu unus Heins. Putent R. et duo al.-731 I. in Licea: R. et unus Heins. in Linces: al. Lincea, Liceæ, Linces, Lineam, et simil. Heins. conj. in Dirces silvis.-734 AL. Pileolum nitidis. Pal. præposuisse. -735 Attenuent tres Heins. vulgo Attenuant.-736 Al. in magno: duo scripti et edd. antiquæ et Mycill. et immenso am.—738 Be. possit Amat.—739. 740 0.

NOTE

727 Palladia] Id est, Oleagina; nam Palladi olea sacra, ex qua arbore coronæ petebantur, quibus victores in Olympicis certaminibus donabantur.

731 Lyrice] Quænam hæc fuerit, plane non scio: sed vide mihi, quæso, clar. Heinsii varias lectiones; ex quibus, quod libuerit, conjicias. Forte non male lynces legeris, ut intelligatur Orion, etiam cum in sylvis venaretur, pallido amantis colore fuisse.

Orion] Insignis fuit venator, Dianæ comes assiduus, trium Deorum urina procreatus, qui post mortem in cœ

lum translatus sidus suo nomine fecit procellosum.

732 Lenta] Dura et ad amandum tarda: quia fontibus et aquis Nais gaudens, scilic.

Daphnis] Mercurii fuit filius, qui in Sicilia patria Bucolici carminis fuit inventor.

733 Animum] Id est, Ejus ex Amore morbum.

734 Palliolum] Quo, qui infirmæ erant valėtudinis, caput obnubebant.

739 Conquerar] Hac interrogatione, quæ querimoniam habet, cum bonum malum, fas nefas, omnia deni

Hei mihi! non tutum est, quod ames, laudare sodali.
Cum tibi laudanti credidit, ipse subit.

At non Actorides lectum temeravit Achillis :

Quantum ad Pirithoum, Phædra pudica fuit.

Hermionen Pylades, quo Pallada Phoebus, amabat:
Quodque tibi geminus, Tyndari, Castor erat.
Si quis idem sperat; jacturas poma myricas
Speret: et in medio flumine mella petat.

745

Nil, nisi turpe juvat: curæ est sua cuique voluptas.
Hæc quoque ab alterius grata dolore venit.
Heu facinus! non est hostis metuendus amanti.
Quos credis fidos, effuge; tutus eris.

750

non est securum celebrare apud socium quod ames. Cum fidem adhibuit tibi celebranti, ipse surrepit. At Actorides non violavit torum Achillis: Phædra fuit casta quantum ad Pirithoum. Pylades amabat Hermionen quomodo Phœbus Minervam: et erat quod tibi geminus Castor, o Tyndari. Si quis sperat idem, speret myricas laturas poma; et captet mella e medio flumine. Nihil, nisi inhonestum prodest: gaudia sua sunt curæ cuique. Hæc quoque fiunt suavia dolore alterius. Heu nefas! hostis non est reformidundus amanti. Vita quos arbitraris fideles;

Conquerar admoneam: R. Cum querar admoneam: unus Heins. Conquerar an sileam: Exc. Pol. tres Heins. et Be. unus Conqu. an taceam. Al. fas esse nefasque. Distichon ita refingit Heins. Num querar, ac moneam mistum fas omne nefasque, Nomen amicitias, nomen inane fides? Al. Nomen amicitiæ, omisso est.-741 Vulg. quod amas. Pat. jactare sodali.-743 R. O. et al. quidam Achilles.-745 R. quod Pallada: al. qua.-747 Jacturas R. O. et sex al. vulgo laturas.-748 Al e medio.-752 Pol. et sex al. credis tutos.

NOTE

que essent promiscua, nulli in amore fidendum esse monet Poëta.

solubili et mutuo amicitiæ cum Oreste junctus vinculo, qui neque hunc furiis

742 Subit] Ut amantis partes, al- agitatum in summis periculis dese tero expulso, tueatur.

743 Actorides] Patroclus est Achillis fidissimus comes, Menatii filius, ab avo Actore sic dictus.

744 Pirithoum] Fidissimus fuit Thesei comes et amicus, qui Phædram Thesei uxorem, utut impudicam, nun. quam amavit.

745 Hermionen] Fuit ea Menelai et Helenæ filia, quam Orestes Agamemnonis et Clytemnestræ filius duxit uxorem.

Pylades] Strophii fuit filius, indis

ruit; ut etiam pro illo mori non dubitaverit.

Quo] Amore, scil. in sororem castissimam, fraterno.

746 Tyndari] Helena est Tyndari filia, quam frater Castor cum Polluce non nisi honesto amore prosecuti

sunt.

747 Myricas] Virgulti gerus est humilis. Gall. Bruyere.

749 Nil, nisi] Hoc per querimoniam dictum intellige.

644 P. OVIDII NASONIS ARTIS AMATORIÆ LIB. I.

Cognatum fratremque cave, carumque sodalem :

Præbebit veros hæc tibi turba metus. Finiturus eram: sed sunt diversa puellis Pectora: mille animos excipe mille modis. Nec tellus eadem parit omnia: vitibus illa Convenit; hæc oleis; hac bene farra virent. Pectoribus mores tot sunt, quot in orbe figuræ : Qui sapit, innumeris moribus aptus erit. Utque leves Proteus modo se tenuabit in undas; Nunc leo, nunc arbor, nunc erit hirtus aper. Hi jaculo pisces, illi capiuntur ab hamis:

755

760

Hos cava contento retia fune trahunt.

Nec tibi conveniat cunctos modus unus ad annos.
Longius insidias cerva videbit anus.

765

Si doctus videare rudi, petulansve pudenti;
Diffidet miseræ protinus illa sibi.

Inde fit, ut, quæ se timuit committere honesto,
Vilis in amplexus inferioris eat.

770

Pars superat cœpti, pars est exhausta, laboris.
Hic teneat nostras anchora jacta rates.

securus eris. Fuge consanguineum et fratrem, et dilectum socium; hæc turba veros tibi creabit timores. Finem eram impositurus; sed varia sunt ingenia puellis. Falle mille modis mille animos. Nec idem solum generat omnia; illud aptum est vitibus; hoc oleis; hoc læta segetes virescunt. Tot sunt mores animis, quot figuræ in mundo: qui sapit, idoneus erit infinitis moribus. Et tanquam Proteus modo liquescet in aquas tenues; nunc erit leo, nunc arbor, nunc aper horridus. Hi pisces corripiuntur jaculo, illi ab hamis; retia cava hos educunt fune adducto. Nec unus modus tibi suppetat ad omnem ætutem. Cerva annosa prospiciet insidias e longinquo. Si appareas doctus indoctæ, vel procax verecunda, illa statim sibi miseræ diffidet. Inde oritur, ut, quæ reformidavit se credere nobili viro, veniat in amplexus aspernandi inferioris. Pars superest incepti laboris, pars est absoluta. Anchora immissa hic nostram navem coërceat.

753 Al. fidumque sod.-756 Pal. et alii decipe mille: Be. accipe: Heins. conj. exige; vel, excipe mille dolis.-761 Vulgo levis. Prima ed. et unus V. tenuabit vulgo tenuabat: R. et duo al. tenuavit. Be. unus, et quatuor al. in undis.-762 Erit Fragm. O. cod. R. et duo alii: vulgo erat.-763 Multi Hic jac. et illic cap. Pat. retinentur ab. Quinque codd. ab hamo.764 Duo libri contenta...fune.-766 Cerva R. a manu pr. et O. pro div. lect. vulgo curva.-771 Tres libri est exacta.-772 R. teneant fessas.

NOTÆ

761 Proteus] Deus fuit marinus, teo mutabilior.

Neptuni filius, in quasvis formas sese 772 Hic] Id est, Hic finiendum. mutare solitus, unde proverbium Pro-Metaphora a re nautica petita,

P. OVIDII NASONIS

ARTIS AMATORIÆ

LIBER II.

DICITE, IO Pæan: et, io, bis dicite, Paan:
Decidit in casses præda petita meos.
Lætus amans donet viridi mea carmina palma:
Præferar Ascræo Mæonioque seni.

Talis ab armiferis Priameius hospes Amyclis
Candida cum rapta conjuge vela dedit.

5

Io, dicite Paan: et io, bis dicite Paan: præda quæsita cecidit in mea retia. Amans festivus meos versus decoret palma virenti: præponor seni Ascræo, et Maonio. Talis hospes Priameius explicuit vela alba cum uxore rapta ab Amyclis armi

3 R. aliique et pr. ed. donat; unde Heins. conj. dona. Pal. amans ornet. N. pari mea tempora. Quatuordecim tempora palma. Apr. Be. et duo al. mea tempora myrto: C. tres Pal. et quatuor alii lauro.—6 Vulg. vela dabat ; at meliores

NOTE

1 Dicite] De amica victa triumphandum esse dicit, et Apollinem invocandum, ut in Epiniciis omnibus, et cujuscumque celebratione victoriæ, mos invaluerat. Paan enim Apollinis unum nomen est, ex quo non modo ejus hymni Pæanes dicti sunt, sed et lætitiæ acclamationes verba illa io Paan acceperunt.

3 Donet palma] Quia eorum bene ficio puellam demeruerit.

4 Ascræo] Hesiodo, ab Ascra Bootiæ vico sic dicto.

Maonio] Homero, a Mæone patre, aut patria Mæonia, aut Mæone Lydorum rege, qui eum pro filio educaverit: nam hæc omnia incerta sunt.

5 Talis] Qualis ego sum, aut amans

Talis erat, qui te curru victore ferebat,
Vecta peregrinis Hippodamia rotis.
Quid properas, juvenis? mediis tua pinus in undis
Navigat: et longe, quem peto, portus abest.

Non satis est venisse tibi me vate puellam.
Arte mea capta est: arte tenenda mea est.
Nec minor est virtus, quam quærere, parta tueri.
Casus inest illic: hic erit artis opus.

Nunc mihi, si quando, Puer et Cytherea, favete:
Nunc Erato: nam tu nomen amoris habes.

10

15

Magna paro; quas possit Amor remanere per artes
Dicere, tam vasto pervagus orbe puer.

Et levis est, et habet geminas, quibus evolet, alas.
Difficile est illis imposuisse modum.

Hospitis effugio præstruxerat omnia Minos.

neo.

Audacem pennis reperit ille viam.

20

feris. Talis erat, qui abducebat te curru victore, Hippodamia ablata curru extraQuid festinas, adolescens? Navis tua est in mediis aquis, et portus, quem cupio, longe abest. Non satis est puellam tibi in manus devenisse me vate: capta est arte mea: retinenda est arte mea. Nec virtus est inferior servare acquisita, quam acquirere: fortuna est illic: hic opus erit artis. Hic mihi, si usquam, estote propitii, Puer et Cytherea: hic faveas Ērato: nam tu habes nomen amoris. Magna dicere molior, quo artificio Amor, puer erro tam vasto orbe, possit consistere. Et inconstans est, et habet duas alas, quibus avolet: arduum est illis præscripsisse legem. Minos præcluserat omnia fuga hospitis: ille invenit pennis iter arduum.

dedit.-11 Al. Non satis invenisse tibi est me.-16 Heins. amantis habes.19 Alii avolet: multi advolat.—21 Al. præcluserat omnia.—28 Sit mihi Exc. I.

NOTE

qui meis usus carminibus puella, quam amet, potitur.

Priameius] Paris est quem Mene. laus, ut uxorem raperet, scilicet, hos pitio excepit.

8 Peregrinis] Pelopis, scil. peregrini.

9 Properas] More eorum, qui ad rei cujuslibet finem pervenerunt. 15 Puer] Cupidinem et Venerem

Amyclis] Amyclæ civitas Laconica, invocat. patria Helenæ.

7 Quite] Pelops est Tantali filius, qui Hippodamiæ superato patre Enomao, eam, quam ille, ne ejus nuptiarum die interiret, sicuti oraculo didicerat, virginitate perpetua damnaverat, uxorem duxit.

16 Erato] Musarum una est ab Amore nomen apud Græcos consecuta. 18 Pervagus] Quo, scilicet, ab uno ad alium amantem deficiunt puellæ.

21 Hospitis] Dædali nempe, Atheniensis fabri insignis, qui sibi et Icaro filio aptatis alis e Creta evolavit.