198.5

te meus ante omnes genitor dilexit, et orbe
in medio positi caruerunt praeside Delphi,
dum deus Eurotan immunitamque frequentat
Sparten: nec citharae, nec sunt in honore sagittae.
inmemor ipse sui non retia ferre recusat,
non tenuisse canes, non per juga montis iniqui
isse comes; longaque alit assuetudine flammas.

'Jamque fere medius Titan venientis et actae
noctis erat, spatioque pari distabat utrimque :
corpora veste levant, et suco pinguis olivi
splendescunt, latique ineunt certamina disci.
'Quem prius aërias libratum Phoebus in auras
misit, et oppositas disjecit pondere nubes.
recidit in solidam longo post tempore terram
pondus, et exhibuit junctam cum viribus artem.
protinus imprudens actusque cupidine ludi
tollere Taenarides orbem properabat ; at illum
dura repercussum subjecit in aëra tellus.
in vultus, Hyacinthe, tuos. Expalluit aeque
quam puer ipse deus; collapsosque excipit artus,
et modo te refovet, modo tristia vulnera siccat,
nunc animam admotis fugientem sustinet herbis.
'Nil prosunt artes: erat immedicabile vulnus.
ut si quis violas riguove papaver in horto,
liliaque infringat fulvis haerentia virgis,
marcida demittant subito caput illa gravatum,
nec se sustineant, spectentque cacumine terram :
sic vultus moriens jacet, et defecta vigore
ipsa sibi est oneri cervix umeroque recumbit.

"Laberis, Oebalide, prima fraudate juventa,
Phoebus ait, videoque tuum, mea crimina, vulnus.
tu dolor es, facinusque meum: mea dextera leto
inscribenda tuo est; ego sum tibi funeris auctor.

death is to be ascribed to my right hand". Lewis

170

175

180

185

190

195

quae mea culpa tamen ? nisi si lusisse vocari culpa potest, nisi culpa potest et amasse vocari. atque utinam pro te vitam, tecumve liceret reddere! Quod quoniam fatali lege tenemur, semper eris mecum, memorique haerebis in ore. te lyra pulsa manu, te carmina nostra sonabunt; flosque novus scripto gemitus imitabere nostros : tempus et illud erit, quo se fortissimus heros addat in hunc florem, folioque legatur eodem."

'Talia dum vero memorantur Apollinis ore, ecce cruor, qui fusus humo signaverat herbam, desinit esse cruor, Tyrioque nitentior ostro flos oritur, formamque capit quam lilia, si non purpureus color his, argenteus esset in illis.

non satis hoc Phoebo est (is enim fuit auctor honoris): ipse suos gemitus foliis inscribit, et AI AI

flos habet inscriptum, funestaque littera ducta est. nec genuisse pudet Sparten Hyacinthon, honorque durat in hoc aevi ; celebrandaque more priorum annua praelata redeunt Hyacinthia pompa.'

215

read

XXIII. ATALANTA.

[BOOK X.-560–680.]

ORPHEUS sings how Atalanta was beaten in a race by Hippomenes, who dropped three golden apples, which she stopped to pick up. The tale is supposed to be told by Venus to Adonis. [For the rest of the song of Orpheus, see the heading of the previous selection.]

FORSITAN audieris aliquam certamine cursus veloces superasse viros. Non fabula rumor Nec dicere posses, ille fuit; superabat enim.

laude pedum, formaene bono praestantior esset.
scitanti deus huic de conjuge "Conjuge" dixit
"nil opus est, Atalanta, tibi. Fuge conjugis usum.

nec tamen effugies, teque ipsā viva carebis."
territa sorte dei per opacas innuba silvas

vivit, et instantem turbam violenta procorum
condicione fugat, nec "Sum potiunda, nisi" inquit
"victa prius cursu. Pedibus contendite mecum :
praemia veloci conjunx thalamique dabuntur;
mors pretium tardis. Ea lex certaminis esto."
illa quidem inmitis: sed tanta potentia formae est,
venit ad hanc legem temeraria turba procorum.

Sederat Hippomenes cursus spectator iniqui,
et "Petitur cuiquam per tanta pericula conjunx?"
dixerat, ac nimios juvenum damnarat amores.
ut faciem et posito corpus velamine vidit,
quale meum, vel quale tuum, si femina fias,

obstipuit, tollensque manus "Ignoscite," dixit "quos modo culpavi.

quae peteretis, erant."

Nondum mihi praemia nota,
Laudando concipit ignes,

et, ne quis juvenum currat velocius, optat
invidiaque timet. ["Sed cur certaminis hujus
intemptata mihi fortuna relinquitur?" inquit
"Audentes deus ipse juvat." Dum talia secum
exigit Hippomenes, passu volat alite virgo.
quae quamquam Scythica non setius ire sagitta
Aonio visa est juveni, tamen ille decorem
miratur magis. Et cursus facit ille decorem.
aura refert ablata citis talaria plantis :
tergaque jactantur crines per eburnea, quaeque
poplitibus suberant picto genualia limbo:
inque puellari corpus candore ruborem

traxerat, haud aliter, quam cum super atria velum
candida purpureum simulatas inficit umbras.
dum notat haec hospes,] decursa novissima meta est,
et tegitur festa victrix Atalanta corona.
dant gemitum victi, penduntque ex foedere poenas.

585

590

595

600

605

Non tamen eventu juvenis deterritus horum constitit in medio, vultuque in virgine fixo “Quid facilem titulum superando quaeris inertes? mecum confer!" ait "seu me fortuna potentem fecerit, a tanto non indignabere vinci. namque mihi genitor Megareus Onchestius: illi est Neptunus avus: pronepos ego regis aquarum. nec virtus citra genus est. Seu vincar, habebis Hippomene victo magnum et memorabile nomen. Talia dicentem molli Schoeneïa vultu aspicit, et dubitat, superari an vincere malit. atque ita "Quis deus hunc formosis" inquit "iniquus perdere vult, caraeque jubet discrimine vitae conjugium petere hoc? non sum, me judice, tanti. nec forma tangor,-poteram tamen hac quoque tangi sed quod adhuc puer est. Non me movet ipse, sed aetas.

610

quid, quod inest virtus et mens interrita leti ?
quid, quod ab aequorea numeratur origine quartus?
quid, quod amat, tantique putat conubia nostra,

ut pereat, si me fors illi dura negarit?

dum licet, hospes, abi, thalamosque relinque cruentos. 620
conjugium crudele meum est. Tibi nubere nulla
nolet; et optari potes a sapiente puella.

cur tamen est mihi cura tui, tot jam ante peremptis ?
viderit! intereat, quoniam tot caede procorum
admonitus non est, agiturque in taedia vitae. —
occidet hic igitur, voluit quia vivere mecum,
indignamque necem pretium patietur amoris?
non erit invidiae victoria nostra ferendae.

sed non culpa mea est. Utinam desistere velles !
aut, quoniam es demens, utinam velocior esses! -
at quam virgineus puerili vultus in ore est!
a! miser Hippomene, nollem tibi visa fuissem !
vivere dignus eras. Quod si felicior essem,
nec mihi conjugium fata importuna negai ent,
unus eras, cum quo sociare cubilia vellem."
dixerat: utque rudis, primoque Cupidine tacta,
quid facit, ignorans, amat et non sentit amorem.
Jam solitos poscunt cursus populusque paterque :
cum me sollicita proles Neptunia voce

625

630

635

invocat Hippomenes, "Cytherea" que "comprecor, ausis adsit" ait "nostris et quos dedit, adjuvet ignes." detulit aura preces ad me non invida blandas ; motaque sum, fateor. Nec opis mora longa dabatur. est ager, indigenae Tamasenum nomine dicunt, telluris Cypriae pars optima, quam mihi prisci sacravere senes, templisque accedere dotem hanc jussere meis. Medio nitet arbor in arvo, fulva comam, fulvo ramis crepitantibus auro.

645