Abbildungen der Seite
PDF
EPUB

tici quam seculares, notarii et alie persone dictarum civitatum et dioceseos fecerunt et penes se habent nonnullos inquisicionales processus sive acta et regestra super predictis criminibus et excessibus contra dictum episcopum delatum retroactis temporibus ac criminibus et excessibus fragrantibus factos et formatos sine quibus predicta crimina et excessus propter lapsum temporis modo congrue probari aut justificari non possunt. Ideo, per dictum predictum dominum advocatum et procuratorem fiscalem regium instancia debita fuimus *requisiti de remedio providere opportuno. Nos, igitur, Andreas Botarici, judex et comissarius preffatus, volentes de premissis verita ́tem comperire, juxta nostre comissionis nobis facte et presentáte seriem et tenorem, de quaquidem comissione paratos nos offerimus quorum intererit promptam fidem facere, et ex officio precedenti discretioni vestre et cujuslibet vestrum, tenore presencium, comittimus et mandamus quatenus, receptis presentibus, vos vel quicumque vestrum fuerit requisitus per vos vel alium seu aliàs ad prenominatos dominos justiciarios et officiarios ac notarios et personas quascumque quos et quas lator presencium vos duxerit nominandos penes quos hujusmodi inquisicionales processus, acta sive regestra de et super premissis aut aliis quibuscumque criminibus, delictis et excessibus per nos aut aliquem eorum contra dictum episcopum delatum quovismodo facti et formati existunt, personaliter accedatis ipsosque et eorum quemlibet, prout requisiti fueritis seu vestrum alter fuerit requisitus, presentes litteras et omnia et singula in eis contenta intimetis, insinuetis et notificetis ipsosque et eorum quemlibet comuniter et divisim requiratis et moneatis semel, secundo, tercio et peremptorie quos nos eciam, tenore presencium, requirimus et monemus primo, secundo, tercio et peremptorie et sub excomunicationis pena quam, canonica monicione premissa, in eos et eorum quemlibet ferimus in hiis scriptis nisi fecerint que mandamus, districte precipiendo mandamus quatherus quoscunque processus inquisicionales acta sive regestra premissis aut aliis quibusvis criminibus, delictis et excessibus contra dictum delatum episcopum penes se habent aut sciunt aut illas aut illa revelent ipsosque processus inquisicionales acta sive regestra vel eorum vera transumpta sine fraude predicto latori presencium infra viginti dierum spatium a die presencium litterarum presentacionis dictis dominis justiciariis et officiariis, notariis et personis facte in antea computandorum dent, tradent, deliberent et assignent seu tradi et deliberari et assignari facient et procurent, sine difficultate et contradictione quibuscunque, nobis in Provincia ubi nos adesse contingerit deferendi, satisfacto tamen ipsis et eorum cuilibet de eorum salario competenti, sic et taliter quod hujusmodi processibus actis sive regestris coram nobis et in quocumque judicio plenaria fides possit et valeat adhiberi ; alioquin, ad denunciationem dicte excomunicationis sentencie et alias contra eos et eorum quemlibet procedemus, justicia mediante. Quicquid

vero feceritis in premissis et de nominibus dictorum dominorum justiciariorum et officiariorum, notariorum et personarum aliarum nos debite certificare curetis. Datum Arelate, sub sigillo curie archiepiscopalis Arelatensis, in nostri proprii sigilli absentia, die decima octava mensis decembris, anno a nativitate Domini millesimo quadringentesimo vicesimo [quinto]', pontificatus Sanctissimi in Christo patris et Domini nostri, Domini Martini divina providentia pape quinti anno

nono.

IV

Jo[hannes] SYMONIS.

Rome, 16 février 1426.

Mandement itératif de Martin V à André Botaric, chanoine d'Aix, nonce du Siège apostolique dans les prorinces d'Arles, Aix et Embrun, son commissaire déjà désigné par un précédent mandement pour informer à la requête de Louis, comte de Provence, contre l'évêque de Gap, le commettant explicitement au surplus afin de rédiger tout compulsoire utile qui oblige les personnes détentrices de documents écrits relatifs à ladite affaire, dans le royaume de France comme ailleurs, de les produire par devant lui.

Archives départementales de Vau

cluse: fonds Pons, no 414. Notes étendues de Jean Simonis et de François Bessonis, fo 117 v", vidimé dans le compulsoire du 10 mai 1426.

1 Le dernier chiffre de la date d'année a été laissé en blanc par le scribe il faut suppléer quinto puisque Martin V, élu le 11 novembre 1417, se trouvait le 18 décembre 1425 dans la 9° année de son pontificat.

Martinus episcopus, servus servorum Dei, dilecto filio Andreae Botarici, canonico Aquensi et in Arelatensi, Aquensi et Ebredunensi provinciis apostolice sedis nuncio, salutem et apostolicam benedictionem. Justis et honestis supplicationibus vestris libenter annuimus illaque favoribus prosequimur opportunis. Nuper siquidem, per alias nostras litteras, tibi dedimus in mandatis ut super nonnullis excessibus et criminibus de quibus venerabilis frater noster Leodegarius episcopus Vapincensis extitit in partibus illis multipliciter diffamatus te diligenter informares et de et super ad inquisicionem procederes necnon causam quam carissimus ́in Christo filius noster Ludovicus Sicilie rex illustris eidem episcopo movere intendebat et decideres, prout in ipsis litteris pleniùs continetur.Cùm autem, sicut exhibita nobis nuper pro parte ipsius regis peticio continebat, nonnulle tam ecclesiastice quam seculares persone pertinentes in regno Francie et dominiis dicti regis et alibi consistentes habeant et detineant ac sciant habentes ac detinentes nonnulla documenta, scripturas et alia munimenta pro ipsius cause cognicione faciencia, pro parte ipsius regis fuit nobis humiliter supplicatum ut providere sibi super hoc de benignitate apostolica dignaremus. Nos igitur, hujusmodi supplicacionibus inclinati, discrecioni tue per apostolica scripta mandamus quathinus litteras compulsoria, ad partes illas in talibus necessarias sub penis et censuris ecclesiasticis auctoritate nostra decernas, faciens munimenta et documenta hujusmodi, ad ulteriorem execucionem litterarum et mandati predictorum per te faciendam, coram te exhiberi cum effectu, contradictores per censuram ecclesiasticam appellacione postposita compescendo, non obstante aliquibus communiter vel divisim a sede apostolica sit indultum quod interdici, suspendi et excommunicari non possint per litteras apostolicas non facientes plenam et expressam ac de verbo ad verbum de indulto hujusmodi mencionem. Datum Rome, apud Sanctos Apostolos, XIIII kalandas marcii, pontificatus nostri anno nono1.

1 Suit le seing Johannis Symonis, du notaire de Tarascon qui a transcrit ce mandement dans le compulsoire du 10 mai 1426.

V

Aix, 17 mars 1426.

Lettres compulsoires d'André Botaric, juge et commis saire apostolique, invitant tous les prêtres, notaires et tabellions publics du diocèse d'Avignon, à requérir les officiers de justice de lui communiquer, dans les 8 jours de la signification des présentes, toutes les écritures relatives aux prétendus excès jadis commis par l'évêque de Gap, contre Henri de Revillasc, changeur, bourgeois et habitant d'Avignon, pour servir à l'enquête secrète et sommaire ouverte par lui contre ledit évêque sur le réquisitoire de Jean Martin, avocat et procureur fiscal du comte de. Provence.

Archives départementales de Vau

cluse: fonds Pons, no 414. Notes étendues de Jean Simonis et de François Bessonis, ff. 114-115 avec la rubrique «< compulsoria in causa Vapincensis pro serenissimo rege Sicilie ».

Andreas Botarici, decretorum doctor, canonicus ecclesie Aquensis et in Arelatensi, Aquensi et Ebredunensi provinciis fructuum, reddituum et proventuum apostolice camere debitorum collector et sedis apostolice nuncius, judex et commissarius ad infrascripta auctoritate apostolica specialiter deputatus, universis et singulis presbiteris, notariis et tabellionibus publicis per civitatem et diocesim Avinionensem et aliàs ubilibet constitutis, salutem in Domino et nostris hujusmodi, ymo veriùs apostolicis, firmiter obedire mandatis. Quia passio primi hominis et illata multociens sensualitas in humano corpore proclinant ad malum, cùm sensus hominis sint ab ipsius adolescentia proni ad peccandum, ob quod mala ac guerrarum et dissidiorum pestilencie in populo christiano nonnunquam multiplicantur que exinde de facili non tolluntur nisi vicia et excessus delinquentium purgentur et virga justi

cie, que frequenter pravos1 ad rectas deducit semitas et bonos ad meliùs peragendum indesinenter invitat, corrigentur et, potissime, hii excessus et vicia ex quibus graves Deo, sanctissimo Domino nostro pape et sancte Sedi apostolice irrogantur injurie, ad quas propulsandas ut nedum nos sed cuncti christiani fideles se debent promptiores impendere. Sane siquidem quod, cùm reverendus in Christo pater Dominus Leodegarius Vapincensis episcopus et olim in Provincie et Forcalquerii comictatibus, quorum serenissimus et illustrissimus prin- → ceps Ludovicus Dei gratia Hierosolim et Sicilie rex comes extitit, et ipsius serenissimi regis et comictatuum predictorum cancellarius, mandato nostro in castro regio Tharasconis mancipatus et, suis exigentibus demeritis, detentus, coram nobis comissario predicto fuerit et sit, de pluribus enormibus, gravibus et scandalosis criminibus et exces-' sibus per eum patratis, delatus et accusatus, super quibus flagitiis, criminibus et excessibus, cùm ipse episcopus delatus de eisdem fuisset quamplurimùm diffamatus et hujusmodi, crimina et excessus cederent in malum et perniciosum exemplum atque scandalum plurimorum Deique et dicti Domini nostri pape et predicte sedis apostolice spretum, contemptum et vilipendium, formatis priùs super istis flagitiis, criminibus et excessibus contra ipsum episcopum delatum nonnullis inquisicionalibus titulis, ad instanciam venerabilis et circumspecti viri Johannis Martini, in legibus licenciati et dicti serenissimi regis Hierosolym et Sicilie advocati ac procuratoris fiscalis et eciam ex officio procedentes, per nos comissarium antefatum ad contra dictum delatum episcopum de et super criminibus et excessibus predictis inquirendum et ad nonnullas informaciones et inquisiciones secretas per viam summarie inquisicionis fuit processum. Verùm, quia, prout intelleximus et per dictum Dominum advocatum et procuratorem fiscalem regium etc. nobis significatum et expositum extitit, nonnulli Domini justiciarii et officiarii, tam ecclesiastici quam seculares, notarii et persone alie dicte Avenionensis civitatis, retroactis sive priscis temporibus et crimine fragrante, de et super quodam disfidamento per ipsum delatum episcopum seu ejus nomine de suo mandato expresso, in spretum et contemptum dicti Domini nostri pape et ejus juridictionis, nulla causa saltem legitima precedenti, in sui ordinis opprobrium et anime detrimentum, more tirannico, tanquam non considerantem quod uno semel sue villicationis rationem reddere haberet, contra providum virum Henricum de Rouilhasco, campsorem, civem et habitatorem Avinionis utique pacificum et quietum, in dicta Avinionensi civitate facto, ac nonnullis aliis criminibus et excessibus per ipsum delatum in dicta Avinionensi civitate et in territorio seu juridictione ipsius commissis et perpetratis, fecerunt et penes se habent certos inquisicionales processus sine quibus de predictis criminibus, flagitiis et excessibus congrue, veridice informari non valemus. Ideo, nos, Andreas Botarici, judex et comissarius

La transcription du scribe porte plures.

« ZurückWeiter »