od tego Króla, chyba że przez Władysława rozumieją syna Krzywoustego, który panował pod tytułem książęcia 1140. albo Władysława Laskonogiego, który wyzuty z Państwa w roku 1206. Z tej, i inszych racyi powiada Damalewicz, że bardziej z tej okazyi ten herb nadany, gdy któryś z Wieniawitów na łowach z książęciem będąc, żubra tak jako widzisz w głowę ciąwszy, pokonał. Parisius zaś in Slavia domyśla się, że jeszcze dawniejszy, znać prawi jeden z Sarmatów Pomian nazwany, pojmany od Rzymian w okazyi, gdy na Amphiteatrum z drugiemi wystawiony, z dzikiemi bestyami, które na nich wypuszczano, musiał się potykać, tak Zubra w głowę dobrze ciął, że go zabił, za co i wolnością i herbem takim udarowany: to prawda, że Vopiscus in Probo Imperat. (mihi nro. 7.) między temi, którzy się na dziwowiskach z bestyami łamać musieli u Rzymian, powiada, że najwięcej było Niemców i Sarmatów, i Parisius z paneg. decimo, nro. 12. mówi o Sarmatach, Puberes capti, ad paenas spectaculo dati, multitudine sua fatigarunt bestias; ale ten domysł większego pozoru z racyi potrzebuje.

Tego herbu był Włościborz arcybiskup Gnieznieński; kanonikiem w tejże katedrze będąc, zgodnie od całej kapituły na tę godność obrany do czego pomogły mu nie tylko piękny dowcip i naturalne przymioty, ale też osobilwe cnoty, jako skromność z powagą ułożona, pobożność nie zmyślona, do zbudowania wszystkich, szczodrobliwość w pomnażaniu chwały Boskiej, miła z każdym konwersacya; wszakże niechęć Przemysława książęcia do Włościborza, tę tak chwalebną jego elekcyą rozchwiała. Bzovius in Annal. Ecclesiast. pod rokiem 1287. nro. 15. powiada, że gdy ten Przemysław Ludgardę żonę swoję, o jakiś excess do siebie doniesioną, bez inkwizycyi, bez sądu, własnym jej pannom, które jej nadsługiwały, kazał udusić, strofował go o to Bogumił arcybiskup, Gniaznieński, czem tak się uraził Przemysław książę, że Bogumił obawiając się, żeby ztąd jakiego uszczerbku nie miał kościół jego, wolał dobrowolnie z tej godności ustąpić. Damalew. in Archiep. Gnesn. rozumie, że to nie o Bogumile tu mowa być powinna, ale o Włościborzu: bo Bogumił jeszcze na tej katedrze prezydował, za Bolesława Kędzierzawego monarchy, i Mieczysława książęcia Wielkopolskiego, Włościborz zaś za tego Przemysława. Cóżkolwiek bądź, przecież nie zda się, żeby z tej okazyi na Włościborza miała ta zawziętość urość: bo Długosz wyraźnie pisze, że ta Ludgarda dopiero zaduszona w roku 1283. toż poświadcza i Miechowita w swojej historyi, Włościborz zaś dobrze przedtem, bo od roku 1279. już miał wielkie tru

dności koło swojej elekcyi, tak dalece, że ją we dwie lecie rezygnował; co iz tego poznać, że po ustąpieniu Włościborza w roku 1281. już Henryka książęcia Bremeńskiego na tę Metropolią wynosił Marcin Papież IV. o czem list jego u Vadinga in Annal. Minor. Jancius na Mikołaja III. Papieża winę wali, tego Włościbora rezygnacyą: ale to pewniejsza się zda być, że ani Przemysław książę, ani nikt do tego ustąpienia nie był okazyą, chyba samegoż jego cnota i pokora, z której, przed nuncyuszem apostolskim Firmanem, dobrowolnie się wyzuł: którą jego demissyą szacując wielmi Jakób Swinka, Henryka Brem na arcybiskupstwie sukcessor, Włościborza proboszczem Gnieznieńskim uczynił. Mikołaj z Lubania herbu Pomian, proboszcz Kujawski w roku 1433. ustąpił niektórych dóbr kapitule Kujawskiej. Damalew. in in Praepos. Vladisl. O inszych przodkach tego domu, patrz pod Chebda i Brudzewski. Są od tegoż herbu Pomianowie familia w Piotrkowskim powiecie, z których N. Pomianowna była za Bartłomiejem Kozierowskim. Acta Castren. Opo

cznen. 1599.

Duńczewski, Kuropatnicki, Malachowski i inni następujące familie,

jako także tego herbu używające podają:

O Boczkowskich herbu Pomian świadczy Ks. Jachim. in Renov. studior.

Pomianowski herbu Ślepowron, w Sendomierskiem województwie. Mikołaj i Jędrzej Pomianowscy 1648. r. N. miał za sobą Podleską herbu Nowina. Maciej i brat jego Jędrzej w Kaliskiem. N. pojął Katarzynę Brzezińską herbu Łabędź.

W r. 1778. Ignacy Pomianowski miecznik Opoczyński. — Krasicki. Pomorski herbu trzy gwiazdy. Gabryel Pomorski w województwie Mińskiem. Stanisław kanonik Kujawski 1644. nagrobek jego z tej katedry wypisał Starowol. in Monum. Felix archidyakon Pszczewski 1616. Ibid. fol. 460. N. miał za sobą Krężelowską. Zofia była za Kossowskim Maciejem r. 1700. domyślam się, że są herbu Sternberg ci Pomorscy. Niewiem czy nie tu należy, Wojciech z Pomorzanowic podsedek Kaliski 1513. Acta Terrestr. Calissien. Justus Pomorski zakonu B. Mariae Virginis de Metro, jest w druku, jego Bractwo Ś. Zofji, w Krakowie 1627. in 8vo. Są i w Wielkiej-Polszcze Pomorscy, temi czasy.

Stanisław Pomorski w r. 1788. skarbnik Przedecki. -Krasicki. Pomorscy książęta herbu Gryf. O tych mówić się będzie, gdzie o książętach Polskich.

Ponętowski herbu Leszczyc, w Łęczyckiem województwie. Mikołaj Ponętowski na Pruskiej wojnie wsławiony rycerz. Pełka mężny wojownik przeciwko Krzyżakom 1410. Jakób syn Mikołaja 1406. w Marsowych dziełach poleru wielkiego. Jan syn Jakóba, sędzia ziemski Łęczycki 1480. którego synowie: Wincenty, Wojciech, Mikołaj i Jakób. Z tych Wincentemu Rudnicka herbu Lis zrodziła trzech synów: Jana, Wojciecha i Stanisława. Mikołaj brat Wincentego spłodził Marcina, ten zaś Macieja i Piotra sędziego Łęczyckiego. Stanisław syn Wincentego miał za sobą Dorotę Borzysławską, z której synowie: Jan opat Gradziecki, kościół tameczny i klasztor nietylko restaurował, ale i przyozdobił, mąż chojny i uczony, jest w druku, jego Krótki, rzeczy Polskich Sejmowych pamięci godnych, kommentarz 1569. Cracov. in 4to, i powtóre tamże przedrukowany. Jakób cześnik Łęczycki, Bielski fol. 655. jeździł w różnych legacyach do postronnych monarchów, osobliwie do Danji od Króla Stefana, wymowny i mądry, był potem kasztelanem Brzeskim Kujawskim, lubom, go opuścił w pierwszym tomie. Maciej,

trzeci brat ich, cześnik Łęczycki, mąż także godny. Walentyn podkomorzy Łęczycki, nawiedził grób w Palestynie Chrystusa Pana, złączył się dożywotnie z Anną Firlejowną, córką Mikołaja wojewody Lubelskiego, z którą zostawił potomstwo. Mikołaja Ponętowskiego, zmarłego w Padwi w r. 1598. wieku swego 28. wypisał nagrobek Starowol. in Monum. z Padwi. Jędrzej komornik Łęczycki 1628. na nasze kollegium Przemysłkie dobroczynny. Kasper dworzanin królewski, 00. Karmelitom bosym w Warszawie wiele łask świadczył. Elis. a S. Maria lyr. l. 3. od. 4. Dwaj Ponetowscy po usarsku służąc, pod Starczem ranni. Okol. Dyar. Stefan sekretarz królewski, deputat na trybunał koronny, poseł na konwokacyą r. 1648. Confaeder. Ordin. potem podsedek ziemski Inowrocławski, tego z Pscińskiej, córka Katarzyna, wydana za Wojciecha Radojewskiego chorążego Inowrocławskiego. Prokop, zda mi się brat Stefana, z Zakrzewskiej herbu Pomian, spłodził Teresę Zagajewską i Zofią Skrzetuską, synów także dwóch: Stanisława kanonika Kruświckiego i Jędrzeja, ten z Konstancyi Mikołajewskiej, miał dwóch synów: Adama i Jana, córek zaś pięć: Elżbietę Sielską, Annę Stanisława Sokołowskiego stolnika Bydgoskiego, sędziego Brzeskiego Kujawskiego grodzkiego, Magdalene Józefa Sokołowskiego podczaszego Bydgoskiego, sędziego grodzkiego Radziejowskiego, małżonki, Teofilę Dulską, Franciszkę Dobrską. Karol i Kazimierz 1648. Wojciech z Grochowa miał za sobą Reging Iwanicką. Katarzyna podkomorzanka Inowrocławska, była za Maciejem Markowskim.

Poniatowski herbu Ciolek, w województwie Krakowskiem. Anna Poniatowska ksienią rządziła klasztor w Imbramowicach 1618. Baranow. N. była za Janem Leszczyńskim herbu Abdank. Maciej kanonik Krakowski. Jędrzej z duchnik deputat i sędzia generalny kapturowy 1648. podpisał pacta conventa Jana Kazimierza Króla. Franciszek Ciołek Poniatowski 1674. Stanisław w cudzoziemskich obozach sławy szukając, znać z jakim tam sercem stawał, to po postrzałach, które heroicznie z różnych okazyi wyniósł, to po szarży wojennej, generałem albowiem wyniesiony, po wielu fortuny rewolucyach u Augusta II. Króla, mężnych ludzi szacownika, w wielkich respektach będąc, najprzód wziął podskarbstwo wielkie Litewskie i generalstwo gwardyi królewskiej, potem regimentarzem najwyższym wojsk koronnych, i wojewodą Mazowieckim, starostą Lubelskim i Stryjskim, ogłoszony, z Konstancyą Czartoryską księżniczką kasztelanką Wileńską, zostawuje potomstwo: miał wprzód za sobą Wojniankę Jasieniecką kasztelankę Nowogrodzką, wdowę po Ogińskim mie

czniku Litewskim, Józef, Michał, Władysław. Józef koniuszy Mścisławski, Paweł i Antoni 1700.

O przodkach familji Poniatowskich w Polszcze, Torellich, mówiło się obszernie w Tomie III. pod Ciołkami, tutaj zamieszcza się dalszy wprzód tej familji kiedy już od dóbr nabytych Poniatowskiemi zwać się poczęli.

Jan hrabia Torelli Poniatowa czyli Ciołek Poniatowski d. 12. Grudnia 1630. roku urodzony w Krakowie, tamże wychowany i edukowany w naukach, powziął przywiązanie do mieszkania już w tym kraju, w którym się urodził, i w młodym zaraz wieku, starał się i zasługiwał sobie na honor w urodzeniu swojem przyzwoity, i pozyskał go; będąc przy dworze Królowej Polskiej Maryi Ludwiki z Gonzagów, z której domem, dom Torellich, od dawnych przodków jego w pokrewieństwie zostawał. Jan Kazimierz Król Polski, mąż tejże używał często Jana Torellego czyli Ciołka Poniatowskiego przy boku swoim do różnych interesów. A widząc w nim odwagę i męztwo, w czasie wojny, najpierwej z Chmielnickim, a potem przeciw Tatarom grassującym Polskę, wysłał z wojskiem. Toż znowu wojował przeciw Szwedom, za Karola Gustawa. Po licznych dowodach rycerskich, i mężnem spotykaniu się z nieprzyjacielem, z przyczyny odebranych wielu ran, jako życzliwy ojczyznie obywatel, przy wylaniu krwi na obronę onejze, i życie swoje śmiercią zakończył. Tenże Jan Ciołek ożenił się był w roku 1650. dnia 25. Listopada, z Jadwigą córką Stanisława Maciejowskiego, z Urszuli Rapsztyńskiej spłodzoną, a prawnuczką Bernarda Maciejowskiego kardynała. Zostawił po sobie syna Franciszka, o którym następuje. Franciszek Ciołek Torelli Poniatowski urodzony w Krakowie d. 3. Października 1651. roku, wstępując w ślady ojca swego Jana, w przywiązaniu ku tej ojczyznie, jako też i pełnieniu usług dla dobra publicznego. Za Króla Michała Korybuta Wiśniowieckiego, u którego w wielkiej był lasce i względach: także i za Jana Sobieskiego Króla, z którym wojskowo służąc, ledwie nie wszystkie z nim odbywał potyczki wojenne; był oraz na ostatniej pod Wiedniem wojnie z Turkami, gdzie stał się uczestnikiem sławy tegoż Króla od całej Europy przyznanej. Ożeniwszy się z Heleną Niewiarowską dnia 8. Stycznia 1673. roku, zostawił potomstwo Józefa cześnika Wyszogrodzkiego sterilem, Michala Jacynta Dominikana. Córkę Zofią Karmelitankę bosą w Krakowie, i Stanisława ojca poźniej Króla Polskiego.

Stanisław hrabia Torelli czyli Ciołek Poniatowski, urodzony w roku 1675. posiadający z krwi dawnych przodków swoich, właściwość przymiotów dobrych, oraz ducha mężnego i wojennego, w wieku jeszcze młodym, udał się w służbę Austryacką, w której pod Eugeniuszem, przeciw Turkom kilka odbywszy z chwałą kampanji, i dosłużywszy się sztabs-officerskiej rangi, wziąwszy demissyą, powrócił do ojczyzny, gdzie od Króla wojownika Jana III. mile był przyjęty. A gdy po wstępie Augusta II. na tron Polski, Karol XII. Król Szwedzki, wkroczył był do kraju Rzeczypospolitej, w wojsku rzeczonego Króla służbę przyjął. Król ten, poznawszy biegłość dowcipu, i znajomość trybu wojennego w Stanisławie, uczynił go przy boku swoim adjutantem. Umiał pozyskać dla siebie względy tegoż Króla i sławnego wojownika, który jak