Abbildungen der Seite
PDF
EPUB

rzewskim. Jadwiga Mikołaja Potrykowskiego cześnika Czerskiego małżonka herbu Paprzyca. Okol. tom. 1. fol. 513. Kazimierz 1685.

Odachowski herbu Grzymała, z Łęczyckiego województwa w powiecie Radomskim. Z których Jędrzej Odachowski w zakonie Cystercyeńskim 1582. Podobno są inni herbu Abdank w Wielkiej-Polszcze. N. Odechowska była za Maciejem Jerzmanowskim. Jan Odachowski miał za sobą Zofią Brzechwiankę podczaszankę Warszawską, wdowę po Michale Rożyckim.

Odachowski herbu Nałęcz, z tą jednak różnicą, że w hełmie pięć piór strusich kładą, a na nich Nałęcz, Paprocki i Okolski o nich nie pisał, ale Kojałow. in MS. gdzie powiada, że się z Łęczyckiego przenieśli do księztwa Litewskiego, zwali się przedtem Zielińscy. Adama wspomina Górnicki 1553. Stanisław Odachowski, syn jego Jan, pojął Skuminownę Tyszkiewiczownę, siostrę Fiedora wojewody Nowogrodzkiego, z tej synowie: Lew pierwszy, podkoniuszy Litewski, podpisał pacta conventa Władysława IV. 1632. Jan drugi syn w Wołkowiskim i Pińskim kraju, człowiek możny, fundował wespół z żoną swoją, plebanią w Olszowie, w kraju Słonimskim, umarł 1660. żona jego Olszowska powiła mu kilku synów, N. człowieka rycerskiego pod chorągwią hetmańską, Teofila, który umarł powietrzem w Warszawie 1660. i innych: Hieronim trzeci syn w księztwie Zmudzkiem, którego córka Cundziewiczowa podczaszyna Starodubowska, i synowie trzej, Jan w zakonie Soc. Jesu kapłan godny, Krzysztof cywun Berzyniański pułkownik królewski, zawsze siła i mężnie dokazował przeciwko Kozakom, Szwedom, i Moskwie, gdzie też w rękę postrzał odniósł, zabity zdradziecko 1661. od swoich konfederatów w kole wojskowem, syn jego z Zielińskiej młodo umarł, córki dwie zostały: Konstantyn trzeci syn Hieronima, syn jego Jan rotmistrz. N. pisarz grodzki Zmudzki, i poseł na sejm tak 1722. jako 1724. Jau skarbny Litewski, starosta Botocki, poseł na konwokacyą w roku 1733.

W roku 1778. Jan Odachwoski cywun wielkich Dyrwian w ks. Zmudzkiem. Krasicki.

Odejowicz. Mikołaj Odejowicz wojski Oszmiański, poborca w Oszmiańskiem 1590. Constit. fol. 602.

Odlaniski patrz Poczobut. Jędrzej Poczobut Odlaniski podczaszy Grodzieński i Antoni 1700.

Odnodzki herbu Junosza, w Płockiem województwie, ci są właśni Rościszewscy, ale od dóbr Odnogi Odnodzkiemi zawołani.

Odnowscy książęta, tak rozumiem że tegoż herbu, co i książęta Ruskie, ponieważ jednaż w nich i procedencya od Jedynowładzców Ruskich, co poznać z tego, co się mówić będzie pod książętami Pruńskiemi.

Odnowski patrz Herburt. Odnowski wojewoda Krakowski, miał za sobą Annę Ligęziankę. N. była za Jakóbem Paniewskim herbu Godziemba.

Odolikowski herbu Topor w Prusiech.

Odoliński. Jan Odoliński podstoli Grodzieński 1632. w Trockiem, Jędrzej w Łęczyckiem 1648. podpisali elekcye królewskie. Wiktoryn Odoliński pleban Ptyczki, jest ta Ptycza mil dwie od Dubna, temu ciężką chorobą złożonemu Ś. Franciszek Xawier apostoł niegdy Indyjski, ile że był do niego szczególniej nabożny, widomie się pokazawszy, tak służył, jak domowy jaki, już pokarm w usta kładąc, już łóżko prześciełając, już go świętemi rozmowami ciesząc, co on przyszedłszy do lepszego zdrowia, pod przysięgą zeznał w konsystorzu Łuckim; dla gruntowniejszego dowodu kładę tu jego slowa. Ego infra scriptus testor sub fide, honore, et conscientia, quod per hebdomadam in gravi infirmitate mea S. Franciscus Xaverius veluti servus mihi inservierit, et colloquia mecum dulcissima intermiscuerit. Inquirente me de nomine, qui esset in vestitu Jesuitico, respondit se esse Franciscum Xaverium, tibi servivisse, ad obsequium et solatium a Divina Majestate transmissum.Datum Plyczae, 21. Augusti 1666. Victorinus Odoliński Parochus Ptyczensis S. R. M. Secretarius. Był to kapłan pobożny i na zakon nasz laskawy. Histor. Provinciae et Histor. Colleg. Ostrog. 1666. Maryanna Odolińska Alexandra Bielińskiego małżonka.

Odorski. Daniel Odorski horodniczy Dyneburski, wspominają go Konstytucye 1678. fol. 17. podobno od Odorskich na Szląsku idą, którzy się herbem Gryf pieczętują.

ODROWĄŻ HERB.

Ma być w polu czerwonem strzała biała, z końcami na obie strony zakrzywionemi, w hełmie ogon pawi, a w nim tenze herb, przecież na bok obrócony. Pisali o nim, Paproc. w Gniazdzie fol. 109. i 1172. O herbach fol. 392. Okolski tom. 2. fol. 299. Klejnoty fol. 69. Wszyscy się na to zgadzają z Długoszem, że ten herb do Polski naszej wniesiony z Morawy, który autor przydaje o familiantach tego domu, że byli zawsze Providi et facundi. Zgadzają się i na to, co pisze Paprocki, którego tu słowa kładę. Z powieści staroda

[graphic][merged small][merged small]

wnych, o początku herbu tego, od potomstwa ta jest fabuła, żeby przodek mąż jeden sławny w Morawie, w cudzej ziemi z poganami o sztukę strzelał z łuku, potem z nim i za pasy chodził, i dziwnych sztuk rycerskich z sobą probowali. On Poganin widząc, że nań szczęścia z mocy niemiał, przed monarchą krainy onej, znając łaskę Pańską; dla tego, że mu się z każdym nieprzyjacielem fortunnie w potrzebach zdarzało, chcąc i nad onym górę otrzymać, o szczudłki z nim przed Cesarzem czynić chciał. On z gniewu, mając to sobie za zelżywość, uchwycił go za gębę, którą mu z wąsem i nosem oderwawszy, na strzałę wetknął, i ukazał Panu, który wzgardziwszy onym oszpeconym Poganinem, dał temu, za wieczny upominek, onej jego zwierzchności nad nim, strzałę przez wąs przewleczoną, i nazwał go Odrzywąs, aż per corruptionem sermonis Odrowąż po ten wiek; póty Paprocki: Okolski zaś chce, że przodek herbu tego strzałą z łuku wąsy obadwa, i z mięsem mu uciął. Balbinus Epitom. Rerum Bohemic. in notis c. 15. herb Odrowążów Sagittam circumflexam zowie, i przydaje, że niektóre przedniejsze domy w Czechach tym się herbem szczyciły, z których Tobiasz był biskupem Praskim, za czasów Przemysława Ottokara drugiego; już jednak temi czasy mówi Balbinus, gdy to pisał, żadnej familji w Czechach nie masz, któraby się tym herbem pieczętowała, tylko w Morawie, Tworkowscy i Siedlniccy, fol. 291.

Wątpliwość tylko zachodzi, kiedy do Polski weszła familia Odrowążów. Paprocki z przywileju Łysej góry klasztora, danym w roku 966. wypisał Saula de Końskie, za panowania Bolesława Chrobrego, ale się myli, bo i klasztor Łysej Góry poźniej fundowany, i Bolesław Chrobry nietylko jeszcze nie panował w Polszcze, ale się podobno jeszcze był

nie urodził. Dla tego drudzy ostróźniej mówią, domyślając się, że jeszcze z Dąbrówką w Polskich granicach stanął dom Odrowążów, przez Saula de Końskie, który tu z wielkiemi przyszedł skarbami. Przecież Severinus w kanonizacyi Š. Jacka, z Gniazda Paprockiego, twierdzi, że pierwsze przenosiny tego Saula, dopiero przypadły na rok 1080. którego syn także Saul z Końskiego, hrabiów tytuł otrzymawszy, pewne dziesięciny nadał we wsi swojej ojczystej Końskim, klasztorowi Trzemeszyńskiemu, o czem świadczy list temuż klasztorowi dany, czy to 1140. czy 1145. jako inni chcą. Kwitnął także pod te czasy, Radosław hrabia z Końskiego, ten z swojej ku Bogu rozrzutności, miasteczko Skarzeszów z przyległościami, Twargową wolą i Dzierzchowem, wiecznem prawem klasztorowi Miechowskiemu zapisał, córkę swoję Jaxie herbu Gryf, fundatorowi tegoż klasztoru zaślubił: Nakiel. in Miechov. fol. 68. et 106. gdzie przydaje tenże autor, że w Skarszewskim kościele, był jego obraz z herbem Odrowąż i siedmiorgiem dzieci, że w owej nieszczęśliwej z Prusakami potyczce w roku 1167. był też i on przytomnym, ale dziwną opatrznością Boską zguby uszedł, takbym rozumiał, że to był brat rodzony drugiego Saula, tego rachuje Severin. dwóch synów. Pierwszy był

Iwo biskup Krakowski, ten po dobrowolnej abdykacyi Wincentego Kadłubka, z kantora Gnieznieńskiego, kanonika Krakowskiego, kanclerza Leszka Białego Krakowskiego i Sendomierskiego książęcia, zgodnie do tej infuły obrany, i od Henryka arcybiskupa Gnieznieńskiego w roku 1218. poświęcony, stał się przykładem swoim owieczkom pobożnością, szczodrobliwością na ubogich, gorliwością o zbawieniu ich, z której przezacne do ludzi miewał kazania, Pańskiej ku Bogu fantazyi, z tej siła pamiętnych dzieł jego podziśdzień widziemy: bo najprzód w Kaczycach klasztor zakonnikom Cystercyensom stawiać począł, który potem przeniósł do Mogiły mila od Krakowa, Clarae Tumbae nazwany, ten tak dziesięcinami, jako i własnemi dobrami uposażył, kościół to z ciosu, to z cegieł wspaniały wystawiwszy w roku 1226. Potem zakonników Ordinis Praemonstratensis S. Norberta w Brzesku ufundował, pięć mil od Krakowa, który temi czasy Hebdowskim zowiemy, koło roku 1223. Szpital, dla ubogich, zchorzałych, i starością zwątlonych który antecessor jego Fulco w Sławkowie wystawił, osadziwszy przy nim Fratres Hospitalarios de Saxia, na Prądnik pod Krakowem przeniósł, a gdy się i to miejsce nie zdało być dla nich sposobne, do samego miasta Krakowskiego, nowe tak na szpital, jako i na klasztor budynki dźwignąwszy, kościół Ś. Ducha wymuro

wał, i drugi blizki pod tytułem Ś. Krzyża, jako i trzeci w Biskupicach do tegoż miejsca inkorporował; sukcessorowie zaś jego Prandota i Paweł Przemankowski, tymże kanonikom de Saxia więcej prowentów przyczynili. W Mstowie kanoników regularnych osadził i nadał, plebanią im przyłączywszy, dziesięciny niektóre przywłaszczywszy. Panny także zakonu S. Norberta w Imbramowicach, nad rzeką Ďłubnią fundował, na pewnych dziesięcinach i dobrach swoich dziedzicznych, to jest Imbramowicach; Brzesno, Ratajach i Grodzisku. Klasztorom, Wąchockiemu wieś swoję ojczystą Łukawa, Sieciechowskiemu według Paproc. dwie wsi Biskupie, Gorno i Szawłowice darował. Według tegoż w Krakowie klasztor kanonikom regularnym S. Augustyna i w Kaliszu u Ś. Ducha fundował; atoli Krakowskich poźniej fundacya stanęła za Króla Jagiełła. Kościoły w Końskiem ojczyzny swojej w Gnieznieńskiej dyecezyi, w Dzierząsnej, w Luborzycy, Golanczowie, Wawrzeńczycach, Daleszycach, w Sendomierzu Ś. Pawła wymurował i dostatecznie opatrzył. Będąc w Rzymie u Honoryusza Papieża, i tam przypatrzywszy się życiu i cudom S. Dominika patryarchy, synowca swego, S. Jacka, kanonika na tenczas Krakowskiego, i trzech innych do zakonu jego ofiarował, których potem dobrze od niego w święte cnoty wprawionych, z sobą do Polski odprowadził, w Krakowie kościół im S. Trójcy oddał; w piękny i bogaty apparat sporządziwszy go; i braci tegoż zakonu należytą fundacyą zapisawszy. W zamian zaś za kościół Ś. Trójcy, kędy przedtem fara była, inny kościół i farę przy nim w samym rynku Krakowskim pod tytułem Najśw. Matki wymurował. Drugi zakonowi Kaznodziejskiemų klasztor fundował w Sendomierzu, za miastem pod tytułem S. Jakóba w roku 1226. jako Bzovius in propag. S. Hyac. fol. 5. pisze, że z pozostałych dóbr po śmierci Adleidy siostry Leszka książęcia, ta erekcya stanęła. Na synodzie prowincyalnym w roku tymże, gdy między nim i biskupem Wrocławskim na Szląsku kontrowersya o procedencyą urosła, wolał z synodu ustąpić, niżeli albo być jakiej kłótni okazyą, albo też prejudykatę czynić, dawnej prerogatywie biskupów Krakowskich. Rajnaldus in Annal. tom. 13. num. 34. pisze, że po śmierci Henryka arcybiskupa Gnieznieńskiego w roku 1219. gdy się zgodzić kapituła na jednego niechciała, Papież Honoryusz Iwona już był na arcybiskupstwo to naznaczył, luboć potem znać za dobrowolnem jego ustąpieniem, Wincenty tę Metropolitańską godność na siebie utrzymał. Tenże pod rokiem 1223. twierdzi, że się Iwo ślubem był obowiązał, złożywszy infułę w zakonnej klauzurze, resztę życia swego pod posłuszeństwem poświęcić,

« ZurückWeiter »