Abbildungen der Seite
PDF
EPUB
[blocks in formation]

Oprócz tu wymienionych familji, Kuropatnicki, Małachowski, Wielądek i inni, te jeszcze do herbu tego przydają:

Zawadzki.

[blocks in formation]

Nie wszyscy jednak tu położeni, jednakowo tego herbu zażywają, a najprzód Pokroszyńscy, na mieczu jak w herbie Ostoja ułożonym, dwa księżyce kładą, jeden pod drugim, obadwa, rogami obiema na dół spuszczone, jakby na mieczu wisiały, a na hełmie tylko trzy pióra strusie. Orda, miecza między księżycami nie kładą, ale dwie gwiazdy, z których jedna na górze, a druga pod nią na dole. Do Östoi także podobny herb Lniskich, tylko że miecza między księ życami nie masz, ale tylko gwiazda jedna nad niemi, dla tego też księżyce bardziej się barkami do siebie schodzą; na hełmie także, takież dwa księżyce z gwiazdą: takimże się szczycą herbem Finkowie w Inflanciech. Zawadzcy w Prusiech, jednego księżyca po lewej stronie tarczy, nie kładą, ale tylko przy mieczu dwie gwiazdy, jedna pod drugą.

Przodkowie domu tego.

Paprocki świadek, że na dawnych przywilejach, dostało się Sciborów czytać siła, (tem się albowiem imieniem jak dziedzicznem, długo szczycili, co i podziśdzień widziemy w domu Chełmskich,) osobliwie jednak w roku 1099. Sciborów hrabiów z Jabłeczna, hrabiów z Poniedza, a ztąd bym wnosił, że ten dom dawniejszy w Polszcze u nas, niżeli mu zakładają pisarze nasi. Scibor z Glewa w roku 1290. na liscie

Kazimierza Króla, według Paproc. aleć o te czasy, żaden u nas Kazimierz nie panował. Mateusza biskupa Krakowskiego, który umarł 1166. do tego herbu pociągają, jako Kącki i Pruszcz in descript. Cracov. fol. 92. ale go drudzy pospoliciej do herbu Cholewa, referują, kędy i ja o nim mówiłem. Mościc z wielkiego Koźmina wojewoda Poznański, za czasów Bolesława Wstydliwego, MS. Cracov. Paproc. o herb. fol. 180. Okol. tom. 1. fol. 163. Jędrzej kasztelan Poznański 1343. r. Mostkowski z Staszowa kasztelan Poznański 1413. O tych mówiłem w pierwszym tomie. Wzwyż wspomnionego wojewody Poznańskiego syn, pojął córkę Kmity Sobieńskiego, z nią w posagu dostały mu się dobra Dynów i Rzeszów, atoli według świadectwa Paprockiego, za czasów jego, już ten dom Mościców z wielkiego Koźmina zszedł na ostatniej z tej familji Działyńskiej, z którą Mikołaj Działyński, wziął Chocin i z przyległościami w Kujawach. Moście z Kosmina 1436. podpisał pokój Brzeski, u Łaskiego w Stat. fol. 144.

Scibor biskup Płocki pisał się z Radzimina, z archidyakona Płockiego, na tę katedrę wyniesiony. Ten z ziemią Dobrzyńską zachodzące kontrowersye o dziesięcinę, uspokoił; luboć jako namienia Łubieński in Vitis Episcop. Płocen. nie bez krzywdy kościoła. W dziedzictwie swojem Radziminie zwaliwszy drewniany kościół, inszy wymurował: przeniósł się na wieczność w roku 1390. Nagrobek o nim u Starowol. fol. 779. mówi, Patriam et libertatem strenue propugnavit. Henryk opat Tyniecki herbu Ostoja, w liczbie 28. mąż karność zakonną kochający, przy prawach klasztoru swego i ochronie dóbr gorliwy, umarł 1354. r. Szczygiel. in Tinee. fol. 67. Drugi Henryk Byjel de Bleszno, tegoż herbu kanonik Gnieznieński i Krakowski, i obojga kościołów w Częstochowie pleban, w roku 1382. ustąpił kościoła farnego zakonnikom S. Pawła pustelnika, gdzie klasztor sobie założyli. Dlugosz in lib. Monast. apud Nakiel. in Miech. fol. 322. i w historyi swojej pod rokiem 1382. drudzy go piszą Biel, nie Byjel. Do tegoż herbu pociąga Paprocki, drugiego Scibora biskupa Płockiego zmarłego w roku 1471. ale o nim powiada, Łubieński in Vitis Episc. Płoc. że był herbu Prus, i pisał się nie z Bielska, jako chce Paproc. ale z Gościączyc: dla tego i ja o nim mówić będę pod herbem Prus. Piotra także z Chotkowa kładzie tu Paproc. ale Łubieński inaczej o nim sądzi, jam pisał o nim tom. 1. fol. 292. Prokopa biskupa Kujawskiego, z wytartego nagrobku wypisał tenże Paprocki, ztemwszystkiem musiał się omylić: bo Damalewicz pisząc życia wszystkich biskupów Kujawskich, i je

dnego między niemi tego imienia nie położył, chybaby był suffraganem Kujawskim.

Scibor Sciborowicz, wojewoda Siedmiogrodzki, z tym tytułem podpisał pokój między Władysławem Jagiellonem Królem Polskim, i Zygmuntem Królem Węgierskim, uczyniony w roku 1412. u Długosza. Między inszemi Polskiemi junakami, którzy Ludwikowi Królowi Polskiemu i Węgierskiemu, przeciwko Wenetom pomagali, i ten Scibor chwały szukając, jak w ręku tak i w radzie silny, do Węgier zaszedł; i tam rycerskiemi dziełami wsławiwszy się, u Zygmunta Króla Węgierskiego, który po Ludwiku nastąpił, pułki prowadził. Po owej pod Nikopolem przegranej batalji, gdy Zygmunt z wojska wyzuty, przed goniącemi się Turkami uchodząc, łodzią życie salwował, on tym czasem nieprzyjaciela potęgę na sobie trzymał, dopiero widząc, że już Zygmunt daleki był od niebezpieczeństwa, porzuciwszy znużonego w okazyi konia, jak był wszystek w zbroi, tak się w Dunaj rzucił i szczęśliwie na drugi brzeg przepłynął; to Paproc. w Ogrod. fol. 33. Biel. fol. 283. Cromer 1396. Sarnicki Starowol. in Bellat. Sarmat. fol. 80. przecież Długosz pod rokiem 1395. twierdzi, że ten Scibor w jednejże łódce z Zygmuntem uszedł klęski, tę zaś przez Dunaj w pław w zbroi przeprawę, komu innemu przypisuje. Rebellizujące potem Zygmuntowi Węgry, że do posłuszeństwa przyszły, jego dzielności przypisują wszyscy, i sam Zygmunt, który mu za to osobliwsze fawory świadczył, tak, że go też wojewodą Siedmiogrodzkim uczynił, i swoim posłem do Polski wysłał; aby był pokój skleił między nim, i Królem Jagiełłem w roku 1412. jako się mówiło; komissarzem także do pokoju między tymże Jagiełłem, i Krzyżakami od Zygmunta będąc, lubo siła pracował, żeby był do zgody uporczywych nakłonił, nic jednak nie zyskał. Przydają niektórzy, że dziesięć tysięcy grzywien pożyczył od Jagiełła Króla, na Zygmunta w wielkiej potrzebie. Po śmierci ten Scibor pochowany w Krakowie u S. Katarzyny.

Scibor z Poniedza, podkomorzy Poznański 1468. podpisał list u Łaskiego w Statucie fol. 74. i 75. był oraz i generałem Wielkopolskim, na drugim liscie imię mu Piotra dają; Bielski go zowie Sciborem Chełmskim, posłem na sejm Korczyński 1465. fol. 436. Cromer lib. 26. w roku 1469. poseł od Króla do margrabi Brandeburskiego, aby był pokój między nim i książęciem Stolpieńskim zawarł. Biel. fol. 450. Cromer lib. 27. Niektórzy tego herbu pisali się przedtem z Ocieszyna. Rokosz herbu Ostoja biskup Kamieniecki 1398. Wojciech Czarnocki S. J. w kazaniu swojem Malo granat, powiada, że podziśdzień klasztor Lubieński herbu Ostoja za

żywa, znać że fundował ich Ostojczyk, albo przynajmniej, znacznie się do fundacyi przyłożył. Bartłomiej Scibor wojski Kamieniecki, z sejmu 1661. komissarz do granic od Wołoch. Const. f. 26. N. Wojciecha Leszczyńskiego małżonka. Ostowiecki herbu Jasieńczyk, Michał 1693. roku. Ostreyko, w województwie Smoleńskiem. Alexander wojski Mścisławski 1674. N. Ostreyko pisarz ziemski Smoleński, poseł na sejm 1724.

[merged small][graphic]

Krew dawniejszemy czasy zaleconych Jedynowładzców Ruskich, to jest prostą linią idąc, Ruryka, Ihora, Swentosława, Włodzimierza, Jarosława, Ihora, drugiego, Dawida, Mścisława, Mścisława wtórego, Romana, Bazylego, szeroko w tych krajach państwo swoje rozciągających, a przez nich z Cesarzami Wschodniemi i Zachodniemi, z Królami Polskiemi i Węgierskiemi, z książęty Litewskiemi i Mazowieckiemi, i owszem w całej Europie z najcelniejszemi tronami spowinowaceni. Przez kilka set lat, w Polszcze naszej i Chrześcijańską pobożnością i nieustraszonem meztwem, ojczystej wolności miłością kwitnęli, atoli już więcej niż sto lat, to jest w roku 1670. z żalem ojczyzny zniknęli, a co dziwniejsza, że lubo różne domy przez małżeńskie śluby wiązały się z niemi, przecież albo żadnego z księżniczek Ostrogskich potomstwa nie było, albo nie długo wiekowało; wyjąwszy jeden dom Lubomierskich, o czem niżej. Jako zaś cnotą przodków swoich, tak i jednymże z niemi herbem, zdawna się chlubiły książęta Ostrogscy, to jest Jeźdźcem albo jako inni rozumieją S. Jerzem Smoka przebijającym. Dopiero Konstantyn Pierwszy, książę Ostrogski, wojewoda Trocki i hetman wielki Litewski z siedmioletniej wróciwszy się

niewoli, żeby nic pospolitego z swoim i ojczyzny nieprzyjacielem, (Moskwą mówię, której herb także Jeździec Smoka bijący) nie miał, zaszczyt ojczysty odmienił, według Paproc. o herb. fol. 350. kopią jako niektórzy chcą, z złamanem kołem sobie za klejnot, i sukcessorom swoim przybrawszy, czyli raczej, ze dwóch herbów jeden spoiwszy, na co i Paproc. poświadcza w swoim Ogrodzie, to jest z Ogończyka i Leliwy; z których pierwszy jest na gorze, a drugi na dole; ile się dorozumiewać mogę, uczynił to ten Konstantyn na pamiątkę dwóch synów swoich, Ilji albo Eliasza, który miał za sobą Kościelecką herbu Ogończyk, i Konstantyna Wtórego, który miał za sobą Tarnowską herbu Leliwa; tegoż herbu i książęta Zasławscy, jako jednegoż drzewa płonki zażywały, o czem niżej. Paprocki o książętach Ruskich pisząc fol. 348. na cztery części podzielił herb książąt Ostrogskich, w pierwszej Ś. Jerzego z Smokiem położył, w drugiej herb od Konstantyna przywłaszczony, jaki się tu kładzie. Trzeci na prawej ręce pół koła u spodu, krzyż w nim, czy kopia z wierzchu. W czwartej Pogonia Litewska, bo ten Konstantyn miał za sobą księżnę Słucką z książąt Litewskich.

Wątpliwość tylko jest, o pierwszym autorze domu tego, bo lubo mu to wszyscy zgodnie przyznają, że z książąt Ruskich idzie; wszakże się z sobą w tem nie zgadzają, kto pierwszy z nich tytułu książąt Ostrogskich zażywać począł. Niektórzy pismem podrukowali, jakby od Daniela Króla Halickiego swój początek zabrali, snać nie wiedzieli Kromera, Długosza. Neugebauera fol. 200. Łubien. fol. 181. Herburta fol. 166. i inszych historyków naszych: bo ci wszyscy zgodnie twierdzą, że pomienionego Daniela dwaj synowie Roman i Lew, bez potomka płci męzkiej zeszli, z których Lew w Kijowskiej batalji zginął, a Kazimierz Król Polski, wstąpiwszy na Państwo, widząc osierociałe, bez dziedzicznych Panów swoich prowincye Ruskie, zakłócone dla wielu konkurrencyi, między siła sukcessorami książęta Ruskie, pogodny czas być rozumiał, kiedyby się dawnego swego, na też kraje upominał prawa, jakoż tak uczynił, i owszem jak się ci na swojem zdaniu mylą, z komputu lat poznać; bo Lew zabity koło roku 1280. a Fiedor nie żył aż w roku 1432. to jest w lat sto pięćdziesiąt i dwa, jakoż synem jego mógł być? Omyłka ta tedy, nie zkąd inąd urosła, tylko z imienia Ďaniela, których że dwóch było tego imienia, stryj i synowiec, oni co drugiemu mieli, przywłaszczyli pierwszemu. Genealogia Domu Ogińskich mappie koło roku 1700. sztychowana, daleko inszą osnowę ułożyła: bo Jarosławowi książęciu Nowogrodzkiemu i Włodzimierskiemu, syna Rościsława

« ZurückWeiter »