Osorya nazwany, od imienia przodka domu tego, luboć go niektórzy Starżą zowią, dla starożytności, inni Poświst, dla tego jako mówi Paprocki, że wiele ludzi posiekł przodek tego herbu, którzy za nim z miasta jadącym świstali; czyli jako Okolski, że gdy na wesoło świstającego sobie przodka ich, napadli nieprzyjaciele, on ich pobił. Wszakże drudzy, daleko insze początki tego herbu naznaczają. Polski prawi kawaler Osorya nazwany, w Czechach o Pannę konkurrował, którą wprawdzieć dla godności osoby jego, z nim związano; obligowano go jednak, żeby przy niej w Czechach został, inaczej posagu, że mu z nią nie miano dać, odgrażano. W takim razie będąc, przemysłem nadrobił Osorya, wóz tak kształtnie zrobić kazał, że w kołach, osiach wierconych, cokolwiek mógł zebrać pieniędzy, wszystkie zamknął, i z niemi szczęśliwie do Polski przebywszy, i dóbr nakupiwszy, jeszcze na pamiątkę swego obrotu, koło w ten sposób jak widzisz, w herbie otrzymał; to Okol. Paprocki z Kromera księgi 11. powiada, że gdy Wojciech Osorya, do miasta Krakowskiego, Bolesława, Opolskiego książęcia sprowadził, i jemu się z miastem poddał, rozgniewany o to, Władysław Łokietek dobra mu wszystkie konfiskował, a że temu Wojciechowi, brat jego rodzony proboszcz Miechowski, wieś kościelną Łętkowice puścił, i tę w ten czas z innemi dobrami odjęto mu, i klasztorowi, tak, że napotem do stołu królewskiego przyłączona została, działo się to 1313. według Kromera i Miechowity.

Kuropatnicki, Malachowski i inni następnym familiom także ten herb przypisują:

Osostowicz herbu Leliwa, w księztwie Litewskiem. Ossowiński herbu Prus 3tio, w Podlaskiem województwie i w ziemi Liwskiej.

Ossoliński herbu Topor, w Sendomierskiem województwie i indziej. Dom starożytny, i jednejże z hrabiami Tęczyńskiemi dzielnicy. Nawój albowiem hrabia na Pregini, wojewoda Krakowski, miał według Okol. trzech synów: Jędrzeja hrabię na Tęczynie, wojewodę Krakowskiego: Jaska rzeczonego Owca, i Janusza dziedziców z Morawicy. Ci trzej, że byli bracia rodzeni, pokazuje się jąwnie z przywileju u Paproc. o herb. fol. 53. położonego. Ze zaś byli synami Nawoja, (nie wojewody Krakowskiego, ale najprzód Sendomierskiego w roku 1319. a potem kasztelana Krakowskiego w roku 1325.) domyśla się Okolski, że Tęczyn w ręku tego Nawoja dziedziczył, czego popiera list u Paprockiego o herb. fol. 15. Z tych trzech synów jego: Jędrzej zaczął familią Tęczyńskich, Janusz umarł bezpotomny, Jasko, Owca nazwany, fundował Ossolin, z którego się potomkowie jego pisali. Zda mi się, że był ten Jasko marszałkiem koronnym, jakom mówił w pierwszym tomie, syn jego Mikołaj kasztelan Wiślicki, z innemi Toporczykami siedmiu, chorągiew do Węgier wystawił, jako świadczy Długosz w roku 1377. Biel. fol. 249. i 285. a w następującym roku Władysławowi Jagiellonowi do Litwy assystował. Miechov. cap. 39. W zasługach, to pod Dabrową, to pod Koronowem podczas Pruskiej expedycyi świadczonych, wziął od tegoż Króla Wojsław w Krakowskiem województwie w r. 1387. miał za sobą Elżbietę Kurowską kasztelankę Sądecką, synowicę Mikołaja arcybiskupa Gnieznieńskiego, z tej spłodził trzech synów: Jędrzeja, Mikołaja i Jana. Z tych Jędrzej, pisał się z Balic, mówiłem i ja o nim pod Balickiemi w tomie drugim z Bielskiego w roku 1413. Okol. przydaje, że mu za jego heroiczne odwagi w Węgrzech świadczone, dano było hrabstwo Turzeckie, Sklawinę i Bardyów, że jednak zszedł z tego świata bezpotomny, dla tego i te dobra do Węgrów się wróciły. Niewiem jednak, czy się w tym nie myli Ŏkolski, że go bezpłodnym pisze, ile jakom pisał pod Balickiemi, Balicey Toporczykowie dobrze potem kwitnęli: podobno o tym Jędrzeju z Morawicy pisze Długosz w Życiu Stanisława Biskupa, że podczas wojny Pruskiej zapaliwszy gmach jakiś nieprzyjacielski, sam od owego ognia tak nagle ogarnionym został, że żadnej drogi nie zostało mu do salwowania

się: zawołał na Ś. Stanisława, Ratuj, i wnet się, płomień rozdarł na dwie części, jemu iz koniem do ucieczki drogę zostawiwszy. Mikołaj brat Jędrzeja, kasztelanem Wojnickim umarł w roku 1451. bezpotomny, a przedtem w roku 1447. był kasztelanem Radomskim, i ten się zrazu pisał z Balic, atoli potem z Ossolina, gdy go daleko lepszą strukturą, niż był przedtem, wystawił.

Jan trzeci ich brat, dziedzic na Ossolinie, Klimuntowie, Morawicy, Balicach, Goślicach, kasztelan Radomski, pod niebytność królewską, Czyżowskiemu kasztelanowi Krakowskiemu przydany był do obrady publicznej. Miał za sobą Pachnę Oleśnicką, siostrę Zbigniewa kardynała i Jana Głowacza marszałka, z niej synowie Mikołaj w dzieciństwie, Jan bezpotomnie zeszli. Jędrzej, tego z Katarzyny z Osmolic Osmolskiej było synów piąciu: Jan, Jędrzej, Jakób, Prokop, i Pawel. Popiera tego, list u Okol. Ładysława z Gielnowa zakonu S. Franciszka obserwantów prowincyała, dany w r. 1496. w którym tę Katarzynę i synów jej, do uczestnictwa zasług zakonu swego przypuszcza. Z tych Jan pierwszy, dworzanin Króla Jana Albrychta, spłodził syna Stanisława, ten z pierwszą żoną Buczyńską, Jędrzeja, z drugą Zdrojewską miał syna Samuela: jam na liscie Alexandra Króla danym miastu Lubelsk. w roku 1505. czytał Jana Ossolińskiego podkomorzego Lubelskiego, takbym rozumiał, z komputu czasów, że to ten Jan, o którym dopiero mowa była. Genealogia Mieleckich domu, nie Buczyńską, ale Buzeńską herbu Poraj, chee mieć żoną tego Stanisława. Katarzyna Ossolińska kasztelanowa Wojnicka w kościele Sądeckim fundowała ołtarz świętym dziesiąciu tysięcy męczennikom, o czem list Zygmunta I. in MS. Petricov. w którym tę fundacyą approbuje koło roku 1525. drugi syn z Osmolskiej Jędrzej dziedzic na Klimuntowie, trzeci Jakób, obadwa zeszli bezpotomnie, czwarty Prokop, chorążym go Lubelskim czytałem in MS. Petricov. gdy go Zygmunt I. Król Polski, z innemi komissarzem uaznaczał do starostwa Łukowskiego: miał za sobą Dorotę Tęczyńską, córkę Stanisława i Barbary Zawiszanki, synowicy Zawiszy czarnego. Geneal. Mielec. z tej były dwie córki: Taszycka i Lubomierska, synów czterech według tejże Geneal. Jan chorąży Sendomierski, Okolski pisze Lubelski, Jakób, Jędrzej, i Mikołaj; o Jakóbie milczy Okolski. Z tych Jan chorąży Lubelski z Orzechowskiej herbu Rogala, tylko jednę córkę zostawił Annę, pierwszą żonę Jana Zamojskiego kanclerza i hetmana wielkiego koronnego. Biel. fol. 793. Jedrzeja brata jego także tylko dwie córki były: jedna księżna Woroniecka, druga Dunikowska, podsędkowa Przemysłka.

Mikołaj trzeci, syn Prokopa z Orzechowskiej, mąż rycerski, z Strzyżowskiej, zostawił córkę jednę Annę Gniewoszową z Olexowa, i synów czterech: Hieronima opata Pokrzywnickiego, żył jeszcze w r. 1615. w którym mu swoje Colloquia Osiecensia dedykował Gaspar Cichovius mąż szczególniej do Matki Boskiej nabożny, której pieśń od Ś. Wojciecha złożoną Bogarodzica Dziewica kazał sobie codziennie śpiewać, i sam z innemi śpiewał. Na kollegium nasze Sendomierskie plac skupił: Na Domum Professam w Krakowie dobroczynny, w pomnażaniu chwały Boskiej gorący, wszystkim miły. Prokopa starostę Nowotargskiego, tego z Biereckiej było trzech synów: Hieronim, Mikołaj i Zbigniew, córkę mu także Morski w Zodyaku przypisuje Helenę, która Zbigniewowi Korniaktowi zaślubiona, ale się myli, bo to była Elżbieta, nie Helena, wojewodzanka Sendomierska, nie tego Prokopa córka; potem Zbigniewa Korniaktowi imię daje, który był Konstantyn. Hieronim syn Prokopa z Biereckiej, starosta Zydaczewski i Janowski, związał się dożywotnie z Eufrozyną Czuryłowną stolnikowną Sanocką, i spłodziwszy z niej syna Konstantego, umarł w r. 1650. we Lwowie od żony z nagrobkiem pochowany. Baranowski powiada że miał za sobą Jordanownę, z której było dwóch synów: Mikołaj i Konstantyn. Wspominają tego Konstantego Konstytucye 1670. że był komissarzem do granic od Węgier. Constit. fol. 27.

Mikołaj drugi syn Prokopa z Biereckiej starosta Radoszycki i Kryszyński, z sejmu 1635. komissarz do granic, Constit. fol. 6. ten lubo od wiary katolickiej był daleki, przecież w Padwie będąc, wyrobił to, że w kościele S. Antoniego, jego kosztem ołtarz nacyi Polskiej wystawił, i fundacyą przy nim uczynił; aby za zmarłych w tamtem miejscu, mogły się msze święte odprawować. Cichov. lib. 2. Alloq. c. 2. Przeniósł się z tego świata 1663. r. Złączył się był`z Anną Korniaktowną, z tej był syn Jerzy: powtórnem małżeństwem z Katarzyną czy Konstancyą Starołęską kasztelanką Żarnowską, z której syn Stanisław i córek dwie, Anna najprzód Zygmuntowi czy Piotrowi Mniszkowi pisarzowi Przemysłkiemu, potem Stanisławowi Baranowskiemu podczaszemu Lwowskiemu, Katarzyna Stanisławowi Przerębskiemu kasztelanowi Zawichoskiemu, zaślubione. Z synów Jerzy, starostą był Piotrkowskim i Radoszyckim, miał swoję chorągiew pancerną r. 1658. Komput Wojska, złączył się był z Alexandrą Bełzecką wojewodzanką Podolską, z tej córka Ewa Klara dostała się w małżeństwo Rafałowi Wężykowi, staroście Sieradzkiemu, synów także było dwóch, Antoni bezdzietny, i Alexander cześnik Zydaczewski, temu Teresa Goszewska mieczni

kowna Lwowska powiła córkę Annę, Jerzemu Łączyńskiemu chorążemu Żydaczewskiemu dożywotnie zamówioną, i synów dwóch Józefa w zakonie Societ. Jesu, zmarłego w Kaliszu na filozofji powietrzem, wydała się przy śmierci jego anielska niewinność i złączenie z Bogiem przez modlitwę kiedy klęcząc na środku komorki zakonnej, bez najmniejszego oparcia albo wesprzenia, ducha Bogu oddał 1709. Antoni także. młodo zszedł z tego świata. Drugi syn Mikołaja starosty Radoszyckiego Stanisław, starosta Piotrkowski, żona jego Anna Ustrzycka kasztelanka Przemysłka, z której dwaj synowie: Jan i Antoni młodo bez sukcessora zeszli, ten Stanisław z sejmu 1683. komissarz był do granic od margrabstwa. Constitut. fol. 13.

Zbigniew trzeci syn Prokopa z Biereckiej, starosta Drobicki stolnik Nurski dziedzic na Baciskach w wojewódtwie Podlaskiem, syn jego Antoni z Iwanowskiej także starosta Drohicki (Capitolium immortalit. Colleg. Varsav. S. J. wspomina dwóch innych jego braci, ale imion ich nie kładzie) spłodził trzech synów: Jakóba chorążego Mielnickiego dziedzica na Woźnikach, Olędach, Liwkach, Chotezach, Szypieniu, Dziatkowicach i Mieszkach, miał żonę Teresę Wierzbowską, wojewodzankę Brzeską Kujawską, z której zostało pięć córek: Barbara, żyła z Wojciechem Oborskim chorążym Litewskim, Katarzyna, z Wojciechem Godlewskim miecznikiem Nurskim, Eufrozyna, z Pawłem Siemnickim chorążym Nurskim, Teresa, z Marcinem Moszyńskim skarbnikiem Podlaskim, Jadwiga z Rzewuskim, synów zaś dwóch: Erazm czyli Antoni cześnik Mielnicki, zszedł bezpotomnie, i Stefan chorąży Mielnicki. Synowie jego według genealogji, Józef chorąży Mielnicki, Antoni pułkownik artyleryi, i córka Teresa Stanisława Komanowskiego starosty Nowickiego małżonka: Jerzego, chorążego Nurskiego, 1684. tego było czterech synów: Dyonizy, stolnik Nurski sterilis, Zbigniew kanonik Lateraneński, Jan opat Witowski r. 1700. i Michał: sterilis wspominają ojca ich Konstytucye 1678. fol. 37. Siostra ich Barbara Niedziałkowska, chorążyna Nurska. Maxymiliana, (był to trzeci syn Antoniego brat Jakóba i Jerzego. Capitol, Immort.) ten, z Teodory Krasowskiej podkomorzanki Mielnickiej herbu Ślepowron, spłodził cztery córki, z tych Ewa dostała się w małżeństwo Antoniemu Tomaszowi Geschawowi podkomorzemu Inflantskiemu, Ludowika Dominikowi Bystrzonowskiemu: synów zaś było pięciu: Adam, Jan starosta Drobicki, miał za sobą Ludowikę Załuską, Alexandra Józefa wojewody Rawskiego córkę, z tej córka Dorota dostała się w małżeństwo Józefowi książęciu Lubeckiemu kasztelanicowi