10

210 P. OV. NAS. AMOR. LIB. III. EL. 15.

Pelignae dicar gloria gentis ego, quam sua libertas ad honesta coëgerat arma, quum timuit socias anxia Roma manus: atque aliquis spectans hospes Sulmonis aquosi moenia, qua campi iugera pauca tenent; Quae tantum, dicet, potuistis ferre poëtam, quantulacunque estis, vos ego magna voco.

15 Culte puer puerique parens mihi tempore longo, aurea de campo vellite signa meo. Corniger increpuit thyrso graviore Lyaeus: pulsanda est magnis area maior equis. Imbelles elegi, genialis Musa, valete, post mea mansurum fata superstes opus.

20

P. OVIDII NASONIS

ARTIS AMATORIA E

LIBRI TRES.

LIBER PRIMUS.

Si quis in hoc artem populo non novit amandi,
me legat, et lecto carmine doctus amet.
Arte citae veloque rates remoque reguntur :
arte leves currus, arte regendus Amor.
Curribus Automedon lentisque erat aptus habenis:
Tiphys in Haemonia puppe magister erat.
Me Venus artificem tenero praefecit Amori.
Tiphys et Automedon dicar Amoris

ego.

Ille quidem ferus est, et qui mihi saepe repugnat:
sed puer est: aetas mollis et apta regi.

Phillyrides puerum cithara perfecit Achillen;
atque animos molli contudit arte feros.
Qui toties socios, toties exterruit hostes,
creditur annosum pertimuisse senem.
Quas Hector sensurus erat, poscente magistro,
verberibus iussas praebuit ille manus.
Aeacidae Chiron, ego sum praeceptor Amoris.
Saevus uterque puer, natus uterque dea.

5

10

15

20

Sed tamen et tauri cervix oneratur aratro;
frenaque magnanimi dente teruntur equi:
et mihi cedet Amor, quamvis mea vulneret arcu
pectora, iactatas excutiatque faces.

Quo me fixit Amor, quo me violentius ussit;
hoc melior facti vulneris ultor ero.

25 Non ego, Phoebe, datas a te mihi mentiar artes:
nec nos aëriae voce monemur avis.
Non mihi sunt visae Clio Cliusque sorores,
servanti pecudes vallibus, Ascra, tuis.
Usus opus movet hoc. Vati parete perito.

30

Vera canam. Coeptis, mater Amoris, ades. Este procul, vittae tenues, insigne pudoris; quaeque tegis medios, instita longa, pedes. Nos Venerem tutam concessaque furta canemus, inque meo nullum carmine crimen erit. 35 Principio, quod amare velis, reperire labora, qui nova nunc primum miles in arma venis. Proximus huic labor est, placitam exorare puellam. Tertius, ut longo tempore duret amor.

40

Hic modus; haec nostro signabitur area curru :
haec erit admissa meta terenda rota.
Dum licet, et loris passim potes ire solutis;
elige, cui dicas, Tu mihi sola places.
Haec tibi non veniet tenues delapsa per auras:
quaerenda est oculis apta puella tuis.

45 Scit bene venator, cervis ubi retia tendat:

50

scit bene, qua frendens valle moretur aper. Aucupibus noti frutices. Qui sustinet hamos, novit, quae multo pisce natentur aquae. Tu quoque, materiam longo qui quaeris amori, ante frequens quo sit disce puella loco. Non ego quaerentem ventis dare vela iubebo:

nec tibi, ut invenias, longa terenda via est. Andromeden Perseus nigris portarit ab Indis, raptaque sit Phrygio Graia puella viro.

Tot tibi namque

dabit formosas Roma puellas; Haec habet, ut dicas, quidquid in orbe fuit. Gargara quot segetes, quot habet Methymna race

mos;

aequore quot pisces, fronde teguntur aves; quot coelum stellas, tot habet tua Roma puellas; mater et Aeneae constat in urbe sui. Seu caperis primis et adhuc crescentibus annis; ante oculos veniet vera puella tuos:

sive petis iuvenem, iuvenes tibi mille placebunt. Cogeris voti nescius esse tui.

Seu te forte iuvat sera et sapientior aetas;

hoc quoque, crede mihi, crebrius agmen erit. Tu modo Pompeia lentus spatiare sub umbra, quum sol Herculei terga leonis adit:

aut ubi muneribus nati sua munera mater
addidit, externo marmore dives opus.
Nec tibi vitetur, quae, priscis sparsa tabellis,
porticus auctoris Livia nomen habet:
quaque parare necem miseris patruelibus ausae
Belides, et stricto stat ferus ense pater.
Nec te praetereat Veneri ploratus Adonis ;
cultaque Iudaeo septima sacra viro.
Nec fuge Niliacae Memphitica templa iuvencae.
Multas illa facit, quod fuit ipsa Iovi.

Et fora conveniunt (quis credere posset?) amori;
flammaque in arguto saepe reperta foro est.
Subdita qua
Veneris facto de marmore templo

illo

Appias expressis aëra pulsat aquis: loco capitur consultus Āmore:

saepe

quique aliis cavit, non cavet ipse sibi. 85 Illo saepe loco desunt sua verba diserto:

90

resque novae veniunt, caussaque agenda sua est.
Hunc Venus e templis, quae sunt confinia, ridet.
Qui modo patronus, iam cupit esse cliens.
Sed tu praecipue curvis venare theatris.

Haec loca sunt voto fertiliora tuo.

Illic invenies, quod ames, quod ludere possis,

quodque semel tangas, quodque tenere velis. Ut redit itque frequens longum formica per agmen, granifero solitum dum vehit ore cibum; 95 aut ut apes, saltusque suos et olentia nactae pascua, per flores et thyma summa volant; sic ruit in celebres cultissima femina ludos. Copia iudicium saepe morata meum est. Spectatum veniunt, veniunt spectentur ut ipsae. 100 Ille locus casti damna pudoris habet. Primus sollicitos fecisti, Romule, ludos, quum iuvit viduos rapta Sabina viros. Tunc neque marmoreo pendebant vela theatro, nec fuerant liquido pulpita rubra croco. 105 Illic, quas tulerant nemorosa Palatia, frondes simpliciter positae, scena sine arte fuit. In gradibus sedit populus de cespite factis, qualibet hirsutas fronde tegente comas. Respiciunt, oculisque notat sibi quisque puellam, 110 quam velit: et tacito pectore multa movent. Dumque, rudem praebente modum tibicine Tusco, ludius aequatam ter pede pulsat humum; in medio plausu (plausus tunc arte carebat,) rex populo praedae signa petenda dedit. 115 Protinus exiliunt, animum clamore fatentes : virginibus cupidas iniiciuntque manus.