Abbildungen der Seite
PDF
EPUB

Pes modo tam velox pigris radicibus haeret,
Ora cacumen obit: remanet nitor unus in illa.
Hanc quoque Phoebus amat: positáque in stipite dextrả
Sentit adhuc trepidare novo sub cortice pectus.
Complexusque suis ramos, ut membra, lacertis, 555
Oscula dat ligno: refugit tamen oscula lignum.
Cui Deus, At conjux quoniam mea non potes esse,
Arbor eris certe, dixit, mea: semper habebunt
Te coma, te citharae, te nostrae, laure, pharetrae.
Tu ducibus Latiis aderis, cum laeta triumphum 560
Vox canet, et longae visent Capitolia pompae.
Postibus Augustis eadem fidissima custos
Ante fores stabis, mediamque tuebere quercum.
Utque meum intonsis caput est juvenile capillis;
Tu quoque perpetuos semper gere frondis honores.
Finierat Pacan: factis modo laurea ramis 566
Annuit: utque caput, visa est agitasse cacumen.

553. Hanc quoque. Laurum Apollini ( inquit Eusebius praepar. Evang. 11.) dedicarunt, quia ignea est, unde odio Daemonibus: et si comburitur, plurimum sonat, quod praedicendi virtutem significat, ec. Nam Phacbi Delphica laurus Terribili sonitu flamma crepitante crematur. Lucret. lib. 6. Divinationis symbolum esse voluit.

559. Te citharae. Hinc laureati in scena citharoedi.

560. Tu ducibus. Laurus, inquit Plinius l. 15. cap. 30. triumphis proprie dicatur, gratissima domibus janitrix Caesarum Pontificumque. Quae sola et domos exornat et ante limina excubat; et infra: Romanis praecipue laetiliae victoriarumque nuncia additur literis, et militum lanceis pilisque. Ex his in gremio Jovis Opt. Max. deponitur, quoties laetitiam nova victoria attulit. Trist. 4. lib. eleg. 1.

561. Pompae. Captivorum ac rerum omnium pretiosarum in bello caplarum, simulacrorum praeterea urbium expugnatarum: haec enim omnia in triumpho gestabantur.

563. Mediamque tuebere quercum. Hinc intelligunt nonnulli mediam inter duas lauros ante Imperatoris fores plantatam stetisse quercum: aliud

tamen declarat Dio. 1. 53.

564. Intousis caput. Apollo, quem eundem cum Baccho esse volunt, comatus fingitur et imberbis, quo radi Solis et vigor nunquam senescens significatur.

151

Il piè veloce s' appiglia al terreno,
E con radice immobil vi si caccia:
La sommità del nuovo arbore ameno
Tenne la grata sua leggiadra faccia.
Serba sol lo splendore almo, e sereno,
Che vuol, ch'a Febo ancor quest'arbor piaccia :
Dubbioso il tocca, e trova con effetto
Tremar sott'altra scorza il vivo petto.
152

E'ncontrando le mani intorno al legno
L'abbraccia come fosse un corpo umano;
Il bacia, ma del bacio fugge il segno
L'arbore, che'l risolve, e'l rende vano:
Gli parla, e dice: Arbore eccelso, e degno,
Dappoi, che sposa io t'ho bramata in vano,
Tu sarai l'arbor mio, tu la mia cetra,
Tu la chioma ornerai, tu la faretra.

153

Tu cingerai l'invitto capo intorno
Ai sommi trionfanti imperatori
In quel festivo, e glorioso giorno,
Che i merti mostrerà de'vincitori,
El Tarpejo vedrà superbo, e adorno
Le ricche pompe, e trionfali onori.
Le porte auguste ornerai di ghirlande,
Avendo incontro l'onorate ghiande.
154

Le bionde giovenil mie lunghe chiome,
Non mai da ferro, o man tronche, o scorciate,
Delle tue frondi, e del tuo laureo nome
Andran mai sempre alteramente ornate.
I sommi rami suoi fer cenno, come
Dell' arbor capo, esser accette e grate
Le sue larghe promesse più, che prima,
Chinando spesso la cortese cima.

570

Est nemus Æmoniae, praerupta quod undique claudit Silva: vocant Tempe, per quae Penéus, ab imo Effusus Pindo, spumosis volvitur undis; Dejectuque gravi tenues agitantia fumos Nubila conducit, summisque aspergine silvis Influit: et sonitu plusquam vicina fatigat.

579

Haec domus, haec sedes, haec sunt penetralia magni
Amnis: in hoc, residens facto de cautibus antro,575
Undis jura dabat, Nymphisque colentibus undas.
Conveniunt illuc popularia flumina primum,
Nescia gratentur, consolenturne parentem,
Populifer Sperchéos, et irrequietus Enipers,
Apidanusque senex, lenisque Amphry sus, et Eas:
Moxque amnes alii, qui qua tulit impetus illos,
In mare deducunt fessas erroribus undas.
Inachus unus abest, imoque reconditus antro
Fletibus auget aquas, natamque miserrimus Iö

FAB. X. Est nemus. Io Inachi amnis filia, cum aequales sua specie praecederet, ab Iove adamata est, qui admotis precibus desiderium explevit; et ne puella in Iunonis iram incideret, a compressore in vaccam est transfigurata: cujus fallaciam Iuno cum intellexisset, petit eam a love, ut velut munuş sibi daret vaccam, quia speciosior erat caeteris armentis, quae in Peloponneso essent. Iupiter vero ne si negasset, proderet puellam, tribuit confestim. Iuno autem ne amplius ejus pellex cum Iove concumberet, Argum Arestoris filium centum oculos habentem ei praeposuit. Quem Mercurius patris jussu interemit, et a casu ejus Argiphontes est cognominatus. Iuno Argum quem ob custodiam ille occiderat, in volucrem pavonem transformavit, et receptum in suam tutelam pennis insignibus (quibus amissa lumina indicaret) ornavit.

568. Est nemus Æmoniae. Nam justà Tempe est spelunca Penëi fluvii, Daphnes patris, ad quem consolandum omnes vicini amnes convenerunt, praeter Inachum, qui amissam filiam lugebat. V. Ælian. var. hist. l. 3. c. 1. Pl. 4. c. 8. Emoniae. Thessaliae. Emonia enim Thessalia dici tur, ab Emone Chlori Pelasgi fllio, Thessali autem patre.

[ocr errors]

579. Populifer Spercheos. Populos arbores ferens. Spercheos autem fluvius est Thessaliae, qui ex Pelio monte ortus in Maliacum labitur sinum. Sic dictus, quod sit velocissimi cursus a néρxv, festinare. Enipeus. Fluvius Thessaliae, ex Othy monte in Apidanum defluens.

580. Apidanus. Thessaliae fluvius, quem idcirco senem appellat, quod tarde admodum fluat. Amphrysus. Fluvius quoque Thessaliae est leniter fluens. Eas. Fluvius Epyri.

583. Inachus. Fluvius Achaiae, ab Inacho rege sic dictus.

155

Ha l'Emonia una valle ampia, ed amena
Cinta intorno di selve alte ed ombrose,
Ch'è detta Tempe, dove in giro mena
Il Peneo l' onde sue torte e spumose:
E di tal nebbia tien l'aria ripiena,
Ch' avanza l'alte selve, e tienle ascose:
E'l suo gran mormorar tanto si stende,
Ch' intorno più, che i suoi vicini offende.
156

Qui di spugnosi sassi è l'alta sede,
El'antro opaco del potente fiume:
Dove a dar leggi all' onde altier risiede,
Ed alle Ninfe, ch' han l'onde per
Nume.
Ogni fiume, che a lui propinquo siede,
Venne a serbar l'antico suo costume,
Dubbj tra lor di quel, ch' aveano a farsi,
O da dolersi seco, o d'allegrarsi.

157

Fra l' adorne di pioppi ombrose sponde Vi vien lo Sperchio, e l' Enipeo inquieto, L'Apidan vecchio, con le sue fredde onde, E l'Anfriso piacevole, e quieto:

Ed altri, ed altri ne vennero altronde
Per far quell' atto fra doglioso, e lieto :
E fer con dignitade, e con decoro
Quel, che s'apparteneva al caso, e loro.
158

Inaco sol restò, ch' ivi non venne,
E mancò sol di quel, che far dovea:
Onde imputato da qualcurr ne venne,
Che'l suo grande infortunio non sapca:
Di far sì degno ufficio lui ritenne
Una sua figlia, che perduta avea,
Per cui nell' antro suo chiuso si giacque,
Forze acquistando col suo pianto all'acque.

[ocr errors]

Luget, ut amissam: nescit vitáne fruatur:

5

An sit apud Manes : sed quam non invenit usquan
Esse putat nusquam, atque animo pejora veretur.
Viderat a patrio redeuntem Jupiter illam

Flumine: et, O virgo Jove digna, tuoque beatum
Nescio quem factura toro, pete, dixerat, umbras 5c
Altorum nemorum,(et nemorum monstraverat umbra.
Dum calet, et medio sol est altissimus orbe.
Quod si sola times latebras intrare ferarum;
Praeside tuta Deo nemorum secreta subibis:
Nec de plebe Deo, sed qui caelestia magná
Sceptra manu teneo; sed qui vaga fulmina mitto.
Ne fuge me; fugiebat enim. Jam pascua Lernae,
Consitaque arboribus Lyrcea reliquerat arva.
Cum Deus inducta latas caligine terras
Occuluit: tenuitque fugam, rapuitque pudorem. 6oc

59

588. Patrio flumine. Ab Inacho Achaiae fluvio.

597. Pascua Lernae. Lerna palus est Argivorum in Peloponneso, in qua habitavit Hydra serpens ab Hercule interfecta.

« ZurückWeiter »