Abbildungen der Seite
PDF
EPUB

95

Parte flagellari gemuit sua robora caudae.
Dum spatium victor victi considerat hostis ;
Vox subitò audita est: (neque erat cognoscere prom-
ptum

Unde; sed audita est) Quid, Agenore nate, peremptum

Serpentem spectas? et tu spectabere serpens.
Ille diu pavidus, pariter cum voce colorem
Perdiderat; gelidoque comae terrore rigebant.
Ecce viri fautrix superas delapsa per auras
Pallas adest: motaeque jubet supponere terrae
Vipereos dentes populi incrementa futuri.
Paret; et, ut presso sulcum patefecit aratro,
Spargit humi jussos mortalia semina dentes.

100

105

95. Victor. Cadmea utique victoria etiam victoribus infelix et damnosa. 98. Et tu spectabere. Regno pulsus ab Amphione et Zetho ad Illyrios transit, ubi ipse cum uxore Hermione in serpentes transmutati sunt, lib. 4. v. 565. Euripides in Bacchis.

101. Ecce viri fautrix. Repentinum Palladis adventum illa particula ecce significat. Ac Ovidius quidem Palladis jussu dentes serpentis a Cadmo ait fuisse seminatos: Lysimachus verò, Marte jubente, narrat seminatos fuisse. Pherecydes autem scribit Martem ac Palladem serpentis illius dentes in duas partes aequalės divisisse, alteramque Cadmo, alteram Æëtae tradidisse, Cadmumque illos seminasse, ex quibus homines armati sint nati.

105. Mortalia semina. Hominum semina non frugum. Nam homines armati ex illis dentibus orti finguntur.

31

Il fiero Drago allor fora la testa:

E perchè par che l' arbor vi consenta,
La coda di vendetta avida e presta

La quercia a più poter batte, e tormenta ;
L'arbor di lui mal soddisfatto resta,

E

geme, si rammarica, e lamenta : Gli par che faccia torto il serpe ingiusto All'innocente suo sostegno, e fusto. 32

Mentre nel morto Drago egli si specchia,
E considera i membri smisurati,
Una gran voce gl' intuona all' orecchia :
Perchè più, dice, in quel serpente guati?
Se tu nell' età tua matura, e vecchia,
Non sai che t'abbian destinato i Fati?
La serpe or miri tu che più non serpe,
E serper tu sarai mirato serpe.

33
Scorger non si potè da cui venisse
La voce: pure uscir s'udì dal cielo,
E di colore, e d'animo smarrisse
Il Tiro, ed arriccioglisi ogni pelo:
Mentre stava così, gli apparve, e disse
Minerva, accesa d'amichevol zelo :
I denti al Drago cava, e spargi in terra,
Se vuoi fondar la destinata terra.

34

Così detto, la Dea disparve presto, E lasciò quel signor tutto smarrito, Che non sa, s'egli dorme, o s'egli è desto, Da tante novità viene assalito;

Pur desioso di veder il resto,

Dappoichè si fu alquanto risentito,
Per ubbidir la Dea si fe bifolco,

Con l' aratro alla terra aprendo il solco.

110

Inde (fide majus) glebae coepére moveri:
Primaque de sulcis acies apparuit hastae.
Tegmina mox capitum picto nutantia cono;
Mox humeri pectusque, onerataque brachia telis
Existunt, crescitque seges clypeata virorum.
Sic, ubi tolluntur festis aulaea theatris,
Surgere signa solent, primumque ostendere vultum ;
Caetera paullatim: placidoque educta tenore
Tota patent, imoque pedes in margine ponunt. 114
Territus hoste novo Cadmus capere arma parabat:

108. Tegmina mox capitum. Periphrasis est galearum. Picto cono. Crista picta variis pennarum coloribus.

111. Aulaea. Ab aula Attali regis, ubi primum inventa sunt, fuere vocata. Festis theatris. In quibus ludi ac dies festi celebrantur. Theatra autem, cum ludi fiebant, aulaeis ornabantur.

115. Territus. Cadmus ubi armatos viros è terra exoriri conspexit, lapides inter eos conjecit. Tum ii a se invicem feriri se existimantes mutuam inter se pugnam inierunt. Apollodorus 1. 3. ex Pherecyde. Hi, ut tradunt Mythologi, quum proximarum essent regionum, adversus Cadmum subito constiterunt, ac propter repentinos quasi de terra ortos conflictus, ez omni parte confluentes vocabantur Sparti, a σπέιρω.

35

Su'l campo arato quei denti comparte,
E poi fa che l'aratro gli ricopra;
Indi si mette a rimirar da parte,
Che frutto mieterà di sì stran'opra.
Non molto sta, che molte punte sparte
Di fino acciar vede apparir di sopra,
E percosse dal Sol rendeano il lampo,
Che rende il ferro di molt'aste in

36

campo.

Ecco, che l'asta appar già fuori un piede, E mentre ei mira a che questo riesce,

La

penna, e e'l morion la terra eccede

Di più d'un cavalier, che di sotto esce :
Il busto già d'ogni guerrier si vede,
E tuttavia la nobil biada cresce,

Già mostra i fianchi, e gli altri membri ornati
La nobil messe di guerrieri armati.

37

Tal se'l teatro il ricco razzo adorna, Mentre s'innalza al ciel la seta, e l'opra, Delle varie figure, ond'ella è adorna, Prima lascia apparir la testa sopra; Poi, secondo ch' al panno alzan le corna Le corde, fa che 'l busto si discopra: Come poi giugne al segno, ivi si vede D'ogni effigie ogni membro insino al piede, 38

Cadmo, che vede sì superba gente, E tanto ben armata, e ben disposta, Dai denti nata del crudel serpente, Ch' ei pur dianzi atterrò, da lor si scosta; Prende le solite armi immantinente, E in buona guardia la persona posta, L'aspetta, e fermo tien, che quelle squadre Cerchin vendetta all' infelice padre.

120

Ne cape, de populo, quem terra creaverat, unus
Exclamat, nec te civilibus insere bellis.
Atque ita terrigenis rigido de fratribus unum
Cominus ense ferit: jaculo cadit eminus ipse.
Hic quoque, qui leto dederat, non longius illo
Vivit, et exspirat, modò quas acceperat, auras.
Exemploque pari furit omnis turba: suoque
Marte cadunt subiti per mutua vulnera fratres.
Jamque brevis spatium vitae sortita juventus
Sanguineam tepido plangebant pectore matrem; 125
Quinque superstitibus: quorum fuit unus Echion.
Is sua jecit humi monitu Tritonidis arma;
Fraternaeque fidem pacis petiitque deditque.
Hos operis comites habuit Sidonius hospes
Cum posuit jussam Phoebeïs sortibus urbem.

130

122. Suoque. Cadmus fertur ex Phoenicia advexisse primus literas in Graeciam, graecam characteribus expressisse linguam, ac rebus dedisse nomina. Erasmus serpentinos dentes interpretatur literas, quibus digladiantur inter se, conficiuntque se invicem seditiosi è literatis.

126. Quinque superstitibus. Omnes namque viri illi armati mutuis vulne ribus ceciderunt, praeter hos quinque, Udaeum, Chthonium, Pelorem, Hyperenorem, et Echionem, quos quidem Cadmus socios urbis condendae habuit. Hi verò etiam onagτoi, hoc est seminati, fuerunt appellati.

129. Sidonius hospes. Cadmus Phoenix. Nam Sidon urbs est Phoeniciae. 130. Jussam urbem. Thebas Beotias. Phoebeis sortibus. Apollinis oraculis.

« ZurückWeiter »