Abbildungen der Seite
PDF
EPUB

Von den Gedichten, welche unter Tibull's Namen gehen, gehört kaum mehr als die erste Hälfte ihm zu. Ein Theil hat wahrscheinlich den Lygdamus, einen etwas jüngeren Zeitgenossen Tibull's, zum Verfasser, einen zierlichen aber weniger einfachen Dichter, an den bei Ovid sich zahlreiche Reminiscenzen finden.

Es ist die Einfachheit und Wärme der Gedichte Tibull's, welche sie für alle Zeiten liebenswürdig machen.,,Die Tibullische Muse athmet den stillen Frieden eines fast kindlichen Gemüths." Sehnsucht nach dem Lande, Verehrung für Messalla und Liebe geben ihr den Stoff. In Rücksicht der Form ist eine unmittelbare Einwirkung der griechischen Muster nicht nachzuweisen.

XXXXII.

Mein Glück.

Veranlassung des Gedichtes ist die Aufforderung, welche Messalla an den Dichter richtete, ihn in den Feldzug gegen M. Antonius zu begleiten.

Divitias alius fulvo sibi congerat auro
Et teneat culti iugera multa soli,
Quem labor adsiduus vicino terreat hoste,
Martia cui somnos classica pulsa fugent:
5 Me mea paupertas vitae traducat inerti,
Dum meus adsiduo luceat igne focus.
Ipse seram teneras maturo tempore vites
Rusticus et facili grandia poma manu:
Nec Spes destituat, sed frugum semper acervos
Praebeat et pleno pinguia musta lacu.
Nam veneror, seu stipes habet desertus in agris
Seu vetus in trivio florea serta lapis;

10

Et quodcunque mihi donum novus educat annus,
Libatum agricolae ponitur ante deum.
15 Flava Ceres, tibi sit nostro de rure corona
Spicea, quae templi pendeat ante fores;
Pomosisque ruber custos ponatur in hortis,
Terreat ut saeva falce Priapus aves.

XLII. v. 5. Der Dichter hatte erst jüngst seine Ritterdienstzeit beendet.

v. 6. Es hat viel für sich nach

Haase's Vorschlag v. 25-34 unmittelbar hier auf v. 6 folgen zu lassen. v. 14. deum] Silvanus, der die Baumfrucht schützt.

20

Vos quoque, felicis quondam nunc pauperis agri
Custodes, fertis munera vestra, Lares.
Tunc vitula innumeros lustrabat caesa iuvencos:
Nunc agna exigui est hostia parva soli.
Agna cadet vobis, quam circum rustica pubes
Clamet: 'io messes et bona vina date'.

25 Iam mihi, iam possim contentus vivere parvo
Nec semper longae deditus esse viae,
Sed Canis aestivos ortus vitare sub umbra
Arboris ad rivos praetereuntis aquae.
Nec tamen interdum pudeat tenuisse bidentes
Aut stimulo tardos increpuisse boves,
Non agnamve sinu pigeat fetumve capellae
Desertum oblita matre referre domum.
At vos exiguo pecori, furesque lupique,

30

Parcite: de magno praeda petenda grege.
35 Hic ego pastoremque meum lustrare quotannis
Et placidam soleo spargere lacte Palem.
Adsitis, divi, nec vos de paupere mensa
Dona nec e puris spernite fictilibus.
Fictilia antiquus primum sibi fecit agrestis
Pocula, de facili conposuitque luto.
Non ego divitias patrum fructusque requiro,
Quos tulit antiquo condita messis avo:
Parva seges satis est, satis est, requiescere lecto
Si licet et solito membra levare toro,

40

45 Aut, gelidas hibernus aquas cum fuderit Auster, Securum somnos imbre iuvante sequi.

50

Hoc mihi contingat: sit dives iure, furorem
Qui maris et tristes ferre potest pluvias.
O quantum est auri potius pereatque smaragdi,
Quam fleat ob nostras ulla puella vias.
Te bellare decet terra, Messalla, marique,
Ut domus hostiles praeferat exuvias:
Me retinent vinctum formosae vincla puellae,
Et sedeo duras ianitor ante fores.

55 Non ego laudari curo, mea Delia: tecum
Dum modo sim, quaeso segnis inersque vocer.
Te spectem, suprema mihi cum venerit hora,
Te teneam moriens deficiente manu.

v. 19. 21. quondam, tunc] vor jener dem Tibull verhängnissvollen Landaustheilung an die Veteranen.

v. 21. Am Fest der Ambarvalia (vergl. auch No. 46) wurde nach feierlichem Umzug um die Feldflur

den ländlichen Schutzgöttern je
nach Vermögen ein Opfer gebracht.
V. 26. longae viae] die weiten mi-
litärischen Märsche, vergl. Hor. od.
II, 6 v. 7.
12 flg.

v. 48. vergl. Hor. od. I, 3 v.

60

Flebis et arsuro positum me, Delia, lecto,
Tristibus et lacrimis oscula mixta dabis.
Flebis: non tua sunt duro praecordia ferro
Vincta, neque in tenero stat tibi corde silex.
Illo non iuvenis poterit de funere quisquam
Lumina, non virgo, sicca referre domum.
65 Tu Manes ne laede meos, sed parce solutis
Crinibus et teneris, Delia, parce genis.
Interea, dum fata sinunt, iungamus amores:
Iam veniet tenebris Mors adoperta caput,
Iam subrepet iners aetas, neque amare decebit,
70 Dicere nec cano blanditias capiti.

Nunc levis est tractanda Venus, dum frangere postes
Non pudet et rixas conseruisse iuvat.

Hic ego dux milesque bonus: vos, signa tubaeque,
Ite procul, cupidis volnera ferte viris,
75 Ferte et opes: ego conposito securus acervo
Despiciam dites despiciamque famem.

XXXXIII.

Bangen und Hoffen.

Tibull hatte auf der Heerfahrt mit Messalla gegen die Antonianer in Asien krank auf Corcyra zurückbleiben müssen (i. J. 30 v. Chr.). Ibitis Aegaeas sine me, Messalla, per undas, O utinam memores ipse cohorsque mei;

Me tenet ignotis aegrum Phaeacia terris:

Abstineas avidas, Mors precor atra, manus.

5 Abstineas, Mors atra, precor: non hic mihi mater,
Quae legat in maestos ossa perusta sinus,
Non soror, Assyrios cineri quae dedat odores
Et fleat effusis ante sepulcra comis,

10

Delia non usquam; quae me quam mitteret urbe,
Dicitur ante omnes consuluisse deos.

Illa sacras pueri sortes ter sustulit: illi

Rettulit e triviis omina certa puer.

Cuncta dabant reditus: tamen est deterrita nunquam,
Quin fleret nostras respueretque vias.

15 Ipse ego solator, cum iam mandata dedissem,
Quaerebam tardas anxius usque moras.

[ocr errors][merged small][merged small][merged small]

20

Aut ego sum causatus aves aut omina dira,
Saturnive sacram me tenuisse diem.
O quotiens ingressus iter mihi tristia dixi
Offensum in porta signa dedisse pedem!
Audeat invito ne quis discedere Amore,

Aut sciat egressum se prohibente deo.
Quid tua nunc Isis mihi, Delia, quid mihi prosunt
Illa tua totiens aera repulsa manu?

25 Nunc, dea, nunc succurre mihi (nam posse mederi
Picta docet templis multa tabella tuis),

30

Ut mea votivas persolvens Delia voces

Ante sacras lino tecta fores sedeat,
Bisque die resoluta comas tibi dicere laudes
Insignis turba debeat in Pharia.

At mihi contingat patrios celebrare Penates
Reddereque antiquo menstrua tura Lari.
Quam bene Saturno vivebant rege, priusquam
Tellus in longas est patefacta vias!

35 Nondum caeruleas pinus contempserat undas,
Effusum ventis praebueratque sinum,

40

Nec vagus ignotis repetens conpendia terris
Presserat externa navita merce ratem.
Illo non validus subiit iuga tempore taurus,
Non domito frenos ore momordit equus,
Non domus ulla fores habuit, non fixus in agris,
Qui regeret certis finibus arva, lapis.

Ipsae mella dabant quercus, ultroque ferebant
Obvia securis ubera lactis oves,

45 Non acies, non ira fuit, non bella, nec ensem
Inmiti saevus duxerat arte faber.

50

Nunc love sub domino caedes et volnera semper,
Nunc mare, nunc leti multa reperta via est.
Parce, pater. timidum non me periuria terrent,
Non dicta in sanctos inpia verba deos.

Quod si fatales iam nunc explevimus annos,
Fac lapis inscriptis stet super ossa notis:

v. 18. Der jüdische Sabbath wurde selbst von manchen Römern als Tag der Ruhe für unschicklich zu Geschäften gehalten. Vergl. die Anspielung bei Hor. sat. I, 9 v. 69. Sonst sahen auch die Astrologen in dem Planeten Saturn ein grave sidus.

v. 23. Der Cult der ägyptischen Isis fand damals schon trotz mehrfacher Verbote von Seiten des Senats namentlich bei Frauen niederer Stände Eingang.

v. 24. aera] das sistrum der IsisAnbeter.

v. 26. picta tab.] Gedenkbilder geweiht für Rettung aus Krankheit oder Gefahr.

v. 30. Pharia] die Insel Pharos vor Alexandria, durch einen Damm mit der Nehrung des Mareotis - Sees verbunden, metonymisch für Aegypten, die Heimat des Isis-Cultes.

v. 33-46. Vergl. Ovid Metam. I, 89--112.

[ocr errors]

Hic iacet inmiti consumptus morte Tibullus,
Messallam terra dum sequiturque mari.'

55 Sed me, quod facilis tenero sum semper Amori,

60

Ipsa Venus campos ducet in Elysios.

Hic choreae cantusque vigent, passimque vagantes
Dulce sonant tenui gutture carmen aves,
Fert casiam non culta seges, totosque per agros
Floret odoratis terra benigna rosis:

At iuvenum series teneris inmixta puellis

Ludit, et adsidue proelia miscet Amor.
Illic est, cuicumque rapax mors venit amanti,
Et gerit insigni myrtea serta coma.
65 At scelerata iacet sedes in nocte profunda

70

Abdita, quam circum flumina nigra sonant:
Tisiphoneque inpexa feros pro crinibus angues
Saevit, et huc illuc inpia turba fugit;
Tunc niger in porta serpentum Cerberus ore
Stridet et aeratas excubat ante fores.
Illic Iunonem temptare Ixionis ausi

Versantur celeri noxia membra rota,
Porrectusque novem Tityos per iugera terrae
Adsiduas atro viscere pascit aves.

75 Tantalus est illic, et circum stagna: sed acrem
Iam iam poturi deserit unda sitim;

80

Et Danai proles, Veneris quod numina laesit,
In cava Lethaeas dolia portat aquas.
Illic sit, quicunque meos violavit amores,
Optavit lentas et mihi militias.

At tu casta precor maneas, sanctique pudoris
Adsideat custos sedula semper anus.
Haec tibi fabellas referat positaque lucerna
Deducat plena stamina longa colo,

85 At circa gravibus pensis adfixa puella
Paulatim somno fessa remittat opus.

90

Tum veniam subito, nec quisquam nuntiet ante,
Sed videar caelo missus adesse tibi.

Tunc mihi, qualis eris, longos turbata capillos,
Obvia nudato, Delia, curre pede.

Hoc precor, hunc illum nobis Aurora nitentem
Luciferum roseis candida portet equis.

v. 65. Vergl. Odyssee XI, 576— 601. Die Unterwelt bei Horaz nach Stellen wie od. II, 13 v. 19-40 oder 14 v. 17-20 u. a. (III, 4 v. 69-80;

11 v. 17-24).

v. 42-44.

Vergl. auch No. 53

v. 77. Vergl. Horaz od. III, 11 v. 22 flg.

« ZurückWeiter »