Quocumque adspicio, nihil est, nisi pontus et aër,
Fluctibus hic tumidus, nubibus ille minax.
25 Inter utrumque fremunt inmani turbine venti.
Nescit, cui domino pareat, unda maris.
Nam modo purpureo vires capit eurus ab ortu,
Nunc zephyrus sero vespere missus adest,
Nunc gelidus sicca boreas bacchatur ab Arcto,
Nunc notus adversa proelia fronte gerit.
Rector in incerto est, nec quid fugiatve petatve
Invenit. ambiguis ars stupet ipsa malis.
Scilicet occidimus, nec spes est ulla salutis,
Dumque loquor, voltus obruit unda meos.

30

35 Opprimet hanc animam fluctus, frustraque precanti Ore necaturas accipiemus aquas.

40

50

At pia nil aliud quam me dolet exule coniunx:
Hoc unum nostri scitque gemitque mali.
Nescit in inmenso iactari corpora ponto,

Nescit agi ventis, nescit adesse necem.

O bene, quod non sum mecum conscendere passus,
Ne mihi mors misero bis patienda foret!
At nunc ut peream, quoniam caret illa periclo,
Dimidia certe parte superstes ero.

45 Ei mihi, quam celeri micuerunt nubila flamma!
Quantus ab aetherio personat axe fragor!
Nec levius laterum tabulae feriuntur ab undis,
Quam grave balistae moenia pulsat onus.
Qui venit hic fluctus, fluctus supereminet omnes:
Posterior nono est, undecimoque prior.
Nec letum timeo. genus est miserabile leti.
Demite naufragium, mors mihi munus erit.
Est aliquid fatove suo ferrove cadentem
In solida moriens ponere corpus humo
55 Et mandare suis aliqua aut sperare sepulchra
Et non aequoreis piscibus esse cibum.
Fingite me dignum tali nece, non ego solus

Hic vehor. inmeritos cur mea poena trahit? Pro superi viridesque dei, quibus aequora curae, 60 Utraque iam vestras sistite turba minas:

v.27-30. eurus-notus] venti cardinales:

asper ab axe ruit boreas, fugit eurus ab ortu,

auster amat medium solem, zephyrusque profundum.

v. 29. sicca] Ovid metam. II, 528: Juno befahl: gurgite caeruleo septem prohibete Triones.

bacchatur] vergl. Horaz od. I, 25 v. 11.

v. 30. proelia] vergl. Horaz od. I,

3 v. 13.

v. 44. dimidia] vergl. No. 1 v. 32.

v. 50. Vergl. Festus (v. decumuna ova): fluctus decimus fieri maximus dicitur.

Quamque dedit vitam mitissima Caesaris ira,
Hanc sinite infelix in loca iussa feram.

Si, quam conmerui, poenam me pendere vultis,
Culpa mea est ipso iudice morte minor.

65 Mittere me Stygias si iam voluisset ad undas
Caesar, in hoc vestra non eguisset ope.

70

Est illi nostri non invidiosa cruoris

Copia; quodque dedit, cum volet, ipse feret.
Vos modo, quos certe nullo, puto, crimine laesi,
Contenti nostris iam, precor, este malis!
Sed tamen, ut cuncti miserum servare velitis,
Quod periit, salvum non caput esse potest.
Ut mare considat ventisque ferentibus utar,
Ut mihi parcatis, num minus exul ero?
75 Non ego divitias avidus sine fine parandi

80

Latum mutandis mercibus aequor aro:
Nec peto, quas quondam petii studiosus, Athenas,
Oppida non Asiae, non mihi visa prius,

Non ut Alexandri claram delatus ad urbem

Delicias videam, Nile iocose, tuas.

Quod faciles opto ventos,... quis credere possit?...
Sarmatis est tellus, quam mea vela petunt.
Obligor, ut tangam laevi fera litora Ponti;

Quodque sit a patria tam fuga tarda, queror! 85 Nescio quo videam positos ut in orbe Tomitas, Exilem facio per mea vota viam.

90

Seu me diligitis, tantos conpescite fluctus,
Pronaque sint nostrae numina vestra rati;
Seu magis odistis, iussae me advertite terrae:
Supplicii pars est in regione mei.

Ferte... quid hic facio?... rapidi mea carbasa venti!
Ausonios fines cur mea vela vident?

Noluit hoc Caesar. Quid, quem fugat ille, tenetis?
Adspiciat voltus Pontica terra meos.

95 Et iubet et merui. nec, quae damnaverit ipse, Crimina defendi fasve piumve puto.

100

Si tamen acta deos numquam mortalia fallunt,
A culpa facinus scitis abesse mea.

Immo ita, si scitis, si me meus abstulit error,
Stultaque mens nobis, non scelerata fuit:
Quamlibet e minimis, domui si favimus illi,
Si satis Augusti publica iussa mihi,
Hoc duce si dixi felicia saecula, proque
Caesare tura pius Caesaribusque dedi,
105 Si fuit hic animus nobis, ita parcite divi!

110

Si minus, alta cadens obruat unda caput!
Fallor, an incipiunt gravidae evanescere nubes,
Victaque mutati frangitur ira maris?

Non casus, sed vos sub condicione vocati,
Fallere quos non est, hanc mihi fertis opem.

XXVI.

Entschuldigung.

(Vorrede zu den Metamorphosen.)

Siquis habes nostris similes in imagine voltus,
Deme meis hederas, Bacchica serta, comis.
Ista decent laetos felicia signa poetas.
Temporibus non est apta corona meis.

5 Haec tibi dissimula, senti tamen, optime, dici,
In digito qui me fersque refersque tuo,
Effigiemque meam fulvo conplexus in auro
Cara relegati, quae potes, ora vides.

10

Quae quotiens spectas, subeat tibi dicere forsan
Quam procul a nobis Naso sodalis abest!'
Grata tua est pietas. sed carmina maior imago
Sunt mea, quae mando qualiacumque legas,
Carmina mutatas hominum dicentia formas,
Infelix domini quod fuga rupit opus.

15 Haec ego discedens, sicut bene multa meorum,
Ipse mea posui maestus in igne manu.

v. 104. Caesaribus] Tiberius und Drusus, die Stiefsöhne des Augustus, welche Horaz od. IIII, 4 feiert.

v. 106. alta cadens] xvμa natηqɛφές.

XXVI. v. 2. hederas] Vergl. Horaz od. I, 1 v. 29: doctarum hederae praemia frontium.

Bacchica] Vergl. Horaz od. III, 25 und Epist. I, 19 v. 4.

v. 4. corona] Gleichwol haben ihm später die Einwohner von Tomi den Dichterkranz publice verliehen(vergl. No. 38 v. 55. 56). — Also kann doch wol ihr Culturstandpunkt kein so gar niedriger gewesen sein.

v. 13. dicentia] Vergl. metam. I, 1.

20

Utque cremasse suum fertur sub stipite natum
Thestias et melior matre fuisse soror,
Sic ego non meritos mecum peritura libellos
Inposui rapidis viscera nostra rogis:

Vel quod eram Musas, ut crimina nostra, perosus,
Vel quod adhuc crescens et rude carmen erat.
Quae quoniam non sunt penitus sublata, sed extant,.
Pluribus exemplis scripta fuisse reor.

25 Nunc precor, ut vivant et non ignava legentem
Otia delectent admoneantque mei.

30

Nec tamen illa legi poterunt patienter ab ullo,
Nesciet his summam siquis abesse manum.
Ablatum mediis opus est incudibus illud,

Defuit et scriptis ultima lima meis.
Et veniam pro laude peto. laudatus abunde,
Non fastiditus si tibi, lector, ero.

Hos quoque sex versus, in prima fronte libelli
Si praeponendos esse putabis, habe:

35 Orba parente suo quicumque volumina tangis,
His saltem vestra detur in Urbe locus!

40

Quoque magis faveas, non sunt haec edita ab ipso
Sed quasi de domini funere rapta sui.

Quicquid in his igitur vitii rude carmen habebit,
Emendaturus, si licuisset, eram.

XXVII.

Am Zie 1.

Ergo erat in fatis Scythiam quoque visere nostris,
Quaeque Lycaonio terra sub axe iacet!

Nec vos, Pierides, nec stirps Letoia, vestro
Docta sacerdoti turba tulistis opem.

5 Nec mihi quod lusi vero sine crimine, prodest,
Quodque magis vita Musa iocata mea est;
Plurima sed pelago terraque pericula passum
Ustus ab adsiduo frigore Pontus habet.

v. 17. 18. Vergl. metam. VIII, 445-478.

v. 25. non ignava otia] Aehnlich sagt Scipio bei Cicero (de off. III, 1) numquam se minus otiosum esse esset. quam cum otiosus Otium ist das Freisein von Amtsgeschäften hier bei Ovid die Frucht desselben.

v. 29. incudibus]. Das Bild hat auch Horaz d. arte poet. v. 441.

v. 30. Wie auch der Aeneis des Vergil.

XXVII. v. 1. Ergo] vergl. Horaz od. I, 24 v. 5; auch No. 54 v. 1. v. 2 Lycaonia] vergl. No. 18 v. 33, Anm.

v. 4. Vergl. Ovid amores III, 8 v. 23:

Ille ego

Musarum purus Phoebique sacerdos. Vergl. No. 47 v. 1., auch den Eingang von No. 51.

v. 7. terra] Ovid reiste durch Thracien auf dem Landwege nach Tomi.

10

Quique fugax rerum securaque in otia natus,
Mollis et inpatiens ante laboris eram,

Ultima nunc patior. nec me mare portibus orbum
Perdere, diversae nec potuere viae;
Suffecitque malis animus.

nam corpus ab illo
Accepit vires, vixque ferenda tulit.

15 Dum tamen et ventis dubius iactabar et undis,
Fallebat curas aegraque corda labor;
Ut via finita est et opus requievit eundi,
Et poenae tellus est mihi tacta meae:

20

Nil nisi flere libet, nec nostro parcior imber
Lumine, de verna quam nive manat aqua.
Roma domusque subit desideriumque locorum,
Quicquid et amissa restat in urbe mei.
Ei mihi, quod nostri totiens pulsata sepulcri
Ianua, sed nullo tempore aperta fuit!
25 Cur ego tot gladios fugi totiensque minata
Obruit infelix nulla procella caput?

30

Di, quos experior nimium constanter iniquos,
Participes irae quos deus unus habet,
Exstimulate, precor, cessantia fata meique
Interitus clausas esse vetate fores!

XXVIII.

Krank und elend.

Haec mea, si casu miraris, epistola quare
Alterius digitis scripta sit: aeger eram.
Aeger in extremis ignoti partibus orbis,
Incertusque meae paene salutis eram.
5 Quid mihi nunc animi dira regione iacenti
Inter Sauromatas esse Getasque putes?

Zu

und ersten Jahrhunderts vor Christo bemächtigen sich die Sarmaten (Eavρομάται) der Steppenländer nördlich des Pontus. Seitdem beginnt der Name der Skythen zu verschwinden. Herodots Zeiten trennt noch der Don beide Völkerschaften: Τάναϊν δὲ ποταμὸν διαβάντι οὐκέτι Σκυθική, ἀλλ ̓ ἡ μὲν πρώτη τῶν λαξίων ΣαυρομαTέov otí. (IIII, 21). Allein zu Ovid's Zeit waren sie nicht blos bis zum Ister vorgedrungen, sondern überschritten den Fluss selbst zeitweilig, wie sich aus Strabo, dem Zeitgenossen Ovid's, ergibt τούτους φασὶ καὶ παρὰ τὸν Ιστρον οἰκεῖν, ἐφ ̓ ἑκάτερα πολλάκις. (VII,