Abbildungen der Seite
PDF
EPUB

C

Anhang.

P. VERGILIUS MARO.

P. Vergilius Maro, geboren im J. 70 v. Chr. zu Andes bei Mantua, war nach einer sehr sorgfältigen Erziehung in Rom der Freund des Maecenas und Horaz, begünstigt von der hohen Gesellschaft, bewundert vom Volk. Er starb auf der Rückkehr von Athen im J. 19 v. Chr. zu Brundusium und wurde zu Neapel begraben. Von ihm sind gedichtet die Bucolica (einzelne Stücke heissen Eclogae), die Georgica, das Beste in Art und Kunst, was die Römer im Lehrgedicht geleistet haben, und die Aeneis. Er dichtete sich selber die Grabschrift:

Mantua me genuit, Calabri rapuere, tenet nunc
Parthenope: cecini pascua, rura, duces.

(LXXI.)

Nisus und Euryalus.

nur

Das folgende Gedicht ist eine Episode aus der Aeneis, lose eingefügt in das grosse Epos und ohne Einfluss auf den Gang der Handlung in diesem.

Aeneas1) (vergl. No. 59, Einleitung) ist mit seinen troischen

[blocks in formation]

Genossen, unter denen sich der greise Aletes, der noch sehr junge Euryalus und Nisus, ein wenig älter, befinden, nach wechselnder Irrfahrt und längerem Aufenthalte bei der carthagischen Königin, der Sidonierin Dido, endlich nach Italien gekommen. Er läuft in die Tiber ein, landet an deren östlichem Ufer und errichtet hier im Gebiete des Latinus, des Königs von Latium, ein festes Lager. Der Plan, ihn, der seine Gattin Creusa in den Flammen Trojas verloren, jetzt mit des Latinus Tochter Lavinia zu vermählen, erweckt ihm in deren Freier, dem Rutulerkönig Turnus, einen erbitterten Feind. Aeneas macht sich daher, Beistand suchend auf zu dem alten Evander (vergl. No. 6 v. 3, Anm.) nach Pallanteum, indem er das Schiffslager unter der Obhut seines Sohnes Iulus (Ascanius) zurücklässt. Da rücken die Feinde dem Turnus

[ocr errors]

-

haben sich die benachbarten Völker angeschlossen vor das Lager: die Lage der zurückgelassenen Trojaner wird dadurch so gefährlich, dass sie um alles wünschen den Aeneas zurückzurufen.

Nisus erat portae custos, acerrimus armis,

Hyrtacides, comitem Aeneae quem miserat Ida
Venatrix iaculo celerem levibusque sagittis ;
Et iuxta comes Euryalus, quo pulchrior alter
5 Non fuit Aeneadum Troiana neque induit arma,
Ora puer prima signans intonsa iuventa.
His amor unus erat, pariterque in bella ruebant:
Tum quoque communi portam statione tenebant.
Nisus ait: Dine hunc ardorem mentibus addunt,
10 Euryale, an sua cuique deus fit dira cupido?
Aut pugnam aut aliquid iam dudum invadere magnum
Mens agitat mihi nec placida contenta quiete est.
Cernis, quae Rutulos habeat fiducia rerum.

Lumina rara micant; somno vinoque soluti
Percipe porro,

15 Procubuere; silent late loca.

Quid dubitem, et quae nunc animo sententia surgat.
Aenean acciri omnes, populusque patresque,
Exposcunt mittique viros, qui certa reportent.
Si tibi quae posco promittunt nam mihi facti
20 Fama sat est ... tumulo videor reperire sub illo
Posse viam ad muros et moenia Pallantea.

...

Obstupuit magno laudum percussus amore
Euryalus; simul his ardentem adfatur amicum:
Mene igitur socium summis adiungere rebus,
25 Nise, fugis? solum te in tanta pericula mittam?

LXXI. v. 2. Ida] die Nymphe des gleichnamigen Berges bei Troja. v. 6. intonsa iuv.] vgl. No. 1 v. 58, Anm.

VOLZ, römische Elegie.

v. 17. populusque patresque] das S. P. Q. (R.) ist auf die Trojaner zurückdatiert.

10

Non ita me genitor, bellis adsuetus Opheltes,
Argolicum terrorem inter Troiaeque labores
Sublatum erudiit, nec tecum talia gessi,

Magnanimum Aenean et fata extrema secutus:
30 Est hic, est animus lucis contemptor et istum
Qui vita bene credat emi, quo tendis, honorem.
Nisus ad haec: Equidem de te nil tale verebar
Nec fas, non, ita me referat tibi magnus ovantem
Iuppiter aut quicumque oculis haec adspicit aequis.
35 Sed si quis ... quae multa vides discrimine tali ...
Si quis in adversum rapiat casusve deusve,

Te superesse velim; tua vita dignior aetas.
Sit qui me raptum pugna pretiove redemptum
Mandet humo, solita aut si qua id Fortuna vetabit,
40 Absenti ferat inferias decoretque sepulcro.
Neu matri miserae tanti sim causa doloris,
Quae te sola, puer, multis e matribus ausa
Persequitur magni nec moenia curat Acestae.
Ille autem: Causas nequiquam nectis inanes,
45 Nec mea iam mutata loco sententia cedit:
Adceleremus, ait. Vigiles simul excitat. Illi
Succedunt servantque vices: statione relicta
Ipse comes Niso graditur, regemque requirunt.
Cetera per terras omnes animalia somno
50 Laxabant curas et corda oblita laborum:
Ductores Teucrum primi et delecta iuventus
Consilium summis regni de rebus habebant,
Quid facerent quisve Aeneae iam nuntius esset;
Stant longis adnixi hastis, in scuta tuentes,
55 Castrorum et campi medio. Tum Nisus et una
Euryalus confestim alacres admittier orant:
Rem magnam, pretiumque morae fore.
Accepit trepidos ac Nisum dicere iussit.
Tum sic Hyrtacides: Audite o mentibus aequis,
60 Aeneadae, neve haec nostris spectentur ab annis,
Quae ferimus. Rutuli somno vinoque soluti
Conticuere; locum insidiis conspeximus ipsi,
Qui patet in bivio portae, quae proxima ponto;

v.40. inferias] vergl. No. 65, Einleitung.

absenti] dann wenigstens ein xɛνοτάφιον.

v. 43. Acestae] in Segesta auf Sicilien unter dem Schutze des Königs Acestes waren die meisten Weiber der flüchtigen Trojaner zurückgeblieben.

Primus Iulus

v. 48. regem] den Iulus.

v. 49. Nachbildung des Anfangs der Δολώνεια, die auch sonst manche Vergleichungspuncte mit dem Gedichte Vergil's bietet, Ilias X v. 1. 2: ἄλλοι μὲν παρὰ νηυσὶν ἀριστες Παναχαιῶν

εἶδον παννύχιοι μαλακῷ δεδμη
μένοι ὕπνῳ·
ἀλλ ̓ οὐκ Ατρείδην κ. τ. λ.

Interrupti ignes, aterque ad sidera fumus 65 Erigitur; si fortuna permittitis uti

Quaesitum Aenean et moenia Pallantea,
Mox hic cum spoliis ingenti caede peracta
Adfore cernetis. Nec nos via fallit euntes:
Vidimus obscuris primam sub vallibus urbem
70 Venatu adsiduo et totum cognovimus amnem.
Hic annis gravis atque animi maturus Aletes:
Di patrii, quorum semper sub numine Troia est,
Non tamen omnino Teucros delere paratis,
Cum tales animos iuvenum et tam certa tulistis
75 Pectora.

Sic memorans humeros dextrasque tenebat
Amborum et voltum lacrimis atque ora rigabat:
Quae vobis, quae digna, viri, pro laudibus istis
Praemia posse rear solvi? pulcherrima primum
Di moresque dabunt vestri; tum cetera reddet
80 Actutum pius Aeneas atque integer aevi

Ascanius, meriti tanti non inmemor umquam.
Immo ego vos, cui sola salus genitore reducto,
Excipit Ascanius, per magnos, Nise, Penates
Assaracique Larem et canae penetralia Vestae
85 Obtestor; quaecumque mihi fortuna fidesque est,
In vestris pono gremiis: revocate parentem,
Reddite conspectum; nihil illo triste recepto.
Bina dabo argento perfecta atque aspera signis
Pocula, devicta genitor quae cepit Arisba,
90 Et tripodas geminos, auri duo magna talenta,
Cratera antiquum, quem dat Sidonia Dido.
Si vero capere Italiam sceptrisque potiri
Contigerit victori et praedae dicere sortem,
Vidisti quo Turnus equo, quibus ibat in armis
95 Aureus: ipsum illum, clipeum cristasque rubentes
Excipiam sorti, iam nunc tua praemia, Nise.
Praeterea bis sex genitor lectissima matrum
Corpora captivosque dabit suaque omnibus arma,
Insuper his campi quod rex habet ipse Latinus.
100 Te vero, mea quem spatiis propioribus aetas
Insequitur, venerande puer, iam pectore toto
Accipio et comitem casus conplector in omnes.

[merged small][merged small][ocr errors]

Nulla meis sine te quaeretur gloria rebus;

Seu pacem seu bella geram, tibi maxima rerum
105 Verborumque fides. Contra quem talia fatur
Euryalus: Me nulla dies tam fortibus ausis
Dissimilem arguerit; tantum fortuna secunda
Aut adversa cadat. Sed te super omnia dona
Unum oro: genetrix Priami de gente vetusta
110 Est mihi, quam miseram tenuit non Ilia tellus
Mecum excedentem, non moenia regis Acestae.
Hanc ego nunc ignaram huius quodcumque pericli est
Inque salutatam linquo: Nox et tua testis

Dextera, quod nequeam lacrimas perferre parentis. 115 At tu, oro, solare inopem et succurre relictae. Hanc sine me spem ferre tui: audentior ibo

In casus omnes. Percussa mente dedere
Dardanidae lacrimas; ante omnes pulcher lulus,
Atque animum patriae strinxit pietatis imago.
120 Tum sic effatur:

Sponde digna tuis ingentibus omnia coeptis.
Namque erit ista mihi genetrix nomenque Creusae
Solum defuerit, nec partum gratia talem

Parva manet. Casus factum quicumque sequentur,
125 Per caput hoc iuro, per quod pater ante solebat:
Quae tibi polliceor reduci rebusque secundis,
Haec eadem matrique tuae generique manebunt.
Sic ait inlacrimans; humero simul exuit ensem
Auratum, mira quem fecerat arte Lycaon
130 Gnosius atque habilem vagina aptarat eburna.
Dat Niso Mnestheus pellem horrentisque leonis
Exuvias; galeam fidus permutat Aletes.

Protinus armati incedunt; quos omnis euntes
Primorum manus ad portas iuvenumque senumque
135 Prosequitur votis. Nec non et pulcher Iulus,
Ante annos animumque gerens curamque virilem,
Multa patri mandata dabat portanda: sed aurae
Omnia discerpunt et nubibus inrita donant.

Egressi superant fossas noctisque per umbram
140 Castra inimica petunt, multis tamen ante futuri
Exitio. Passim somno, vinoque per herbam
Corpora fusa vident, arrectos litore currus,
Inter lora rotasque viros, simul arma iacere,
Vina simul. Prior Hyrtacides sic ore locutus:

v. 113. inque salutatam] salutatamque.

= in

v. 130. Gnosius] Strabo X, 4 § 16 (p. 481) nach Ephoros: tov dogov

τιμιώτατα αὐτοῖς (den Kretern) εἶναι τὰ ὅπλα.

v. 138. Vergl. No. 70 v. 89, Anm. v. 144. vina]. Der Dichter erwähnt noch einmal ausdrücklich des Wei

« ZurückWeiter »