Abbildungen der Seite
PDF
EPUB

LXIIII.

Mein Verlust.

Bei den Wettkämpfen der Griechen wurden von den Sängern Preisgesänge auf einen Gott vorgetragen, vóμo genannt. Seit Terpander (wie Westphal meint) wurden sie in bestimmt vorgeschriebener Weise gedichtet. Den Kern bildete der Preis des Gottes auf Grund einer seiner Thaten. Dieser Theil, der Omphalos, war also erzählend. Ihm gieng eine lyrische Lobpreisung voraus, die Archa, und ein ähnlicher Theil bildete den Schluss, die Sphragis (d. i. Besiegelung).

Zum Zwecke sanfterer Vermittelung wurden dann zwischen jenen 3 Theilen kleine Uebergangsglieder eingefügt: hinter der Archa die Katatropa, vor der Sphragis die Metakatatropa.

Da indessen der so gefügte Nomos im musischen Wettkampf vorgetragen wurde, so wandte sich der Sänger mit der Bitte um Sieg in einem vorausgesandten Prologos an eine Gottheit, und flehte dieselbe Gottheit in einem Schlusswort, Epilogos, nochmals um Segen an.

So ergeben sich die sieben Glieder des Nomos, von denen die homologen indess nicht in der Verszahl überein zu stimmen brauchten. Was alle verband, war die Beziehung auf einen Inhalt.

Der letzte Dichter, der diese Nomos-Weise angewandt hat, ist Catull. Durch die Erkenntniss dieser Kunstform wird das scheinbar zusammenhangslose Gedicht ,,ein herrliches Denkmal antiker Poesie" (Westphal), das in einem mildernsten Tone seine Bruderliebe, seine Freundestreue und seine Liebe zur Lesbia in poetischer Verschlingung zeigt. Aber der Schmerz um den verlornen Bruder erfüllt den Kern. Die Sage von der Liebe des Protesilaos und der Laodamia wird benutzt den Uebergang zu vermitteln: auch sie endet unglücklich; auch ihr war Troja verhängnissvoll.

[blocks in formation]

Non possum reticere, deae, qua me Allius in re
Iuverit aut quantis iuverit officiis:

LXIIII.v. 1. Allius]. Wer Allius war, dessen Name in unserem Gedichte nur auf einer Conjectur Scaliger's beruht, ist durchaus unbekannt.

VOLZ, römische Elegie.

Westphal schlägt dafür Aulus_vor und möchte an Aulus Manlius Torquatus denken, den Freund Cicero's. Beziehungen Catull's zu einem Man

9

Nec fugiens saeclis obliviscentibus aetas
Illius hoc caeca nocte tegat studium:
5 Sed dicam vobis, vos porro dicite multis
Millibus et facite haec charta loquatur anus

10

Notescatque magis mortuus atque magis,
Nec tenuem texens sublimis aranea telam
In deserto Alli nomine opus faciat.

Nam, mihi quam dederit duplex Amathusia curam,
Scitis, et in quo me corruerit genere,

Cum tantum arderem quantum Trinacria rupes
Lymphaque in Oetaeis Malia Thermopylis,
15 Maesta neque adsiduo tabescere lumina fletu
Cessarent tristique imbre madere genae.
Qualis in aerii perlucens vertice montis
Rivus muscoso prosilit e lapide,

20

Qui cum de prona praeceps est valle volutus,
Per medium densi transit iter populi;
Dulce viatori lasso in sudore levamen,

Cum gravis exustos aestus hiulcat agros:
Hic, velut in nigro iactatis turbine nautis
Lenius adspirans aura secunda venit
25 Iam prece Pollucis, iam Castoris inplorata,
Tale fuit nobis Allius auxilium.

Is clausum lato patefecit limite campum,
Quo mea se molli candida diva pede
Intulit et trito fulgentem in limine plantam
30 Innixa arguta constituit solea

Coniugis ut quondam flagrans advenit amore
Protesilaeam Laodamia domum

lius sind wenigstens sicher. Andere ziehen des sen jüngeren Bruder L. Manlius vor.

v. 11. duplex]. Weise vergleicht das Göthesche freudvoll und leid

voll u. s. w."

v. 13. Trinacria] Strabo VI, 2 (p. 265): ἔστι δ ̓ ἡ Σικελία, τρίγω νος τῷ σχήματι· καὶ διὰ τοῦτο Τρινακρία — προςηγορεύθη.

v. 14. Malia] = Maliaca; vergl. Strabo VIIII, 55 22 (p. 443): koti S αὕτη μὲν ἀκτὴ πετρώδης. Sie wurde 480 v. Chr. der Flotte des Xerxes verhängnissvoll.

Thermopylis] Strabo VIIII, 4 § 12

(p. 428): τὸ ὄρος (Οίτη) τραχὺ καὶ ὑψηλόν· ὑψηλότατον δὲ κατὰ τὰς Θερμοπύλας· κορυφοῦται γὰρ ἐνταῦθα καὶ τελευτᾷ πρὸς ὀξεῖς καὶ ἀποτόμους μέχρι τῆς θαλάττης κρημνούς· ὀλίγην δ ̓ ἀπολείπει πάρ οδον Τὴν μὲν οὖν πάροδον Πύ λας καλοῦσι καὶ στενὰ καὶ Θερμοπύλας· ἔστι γὰρ καὶ θερμὰ πλησίον ὕδατα.

v. 32. Laodamia, des Akastos Tochter, verlor ihren jungen Gemahl Protesilaos (Iolaos) bei der Landung der Griechen an der Küste Trojas (Ovid metam. XII, 68; Ilias II, 702). Ihn noch einmal wiederzusehn gab sie ihr Leben hin.

Inceptam frustra, nondum cum sanguine sacro
Hostia caelestis pacificasset heros.

35 Nil mihi tam valde placeat, Rhamnusia virgo,
Quod temere invitis suscipiatur heris.
Quam ieiuna pium desideret ara cruorem,
Docta est amisso Laodamia viro,

40

Coniugis ante coacta novi dimittere collum,

Quam veniens una atque altera rursus hiems
Noctibus in longis avidum saturasset amorem,
Posset ut abrupto vivere coniugio,

Quod scirant Parcae non longo tempore adesse,
Si miles muros isset ad Iliacos.

45 Nam tum Helenae raptu primores Argivorum
Coeperat ad sese Troia ciere viros,

Troia (nefas) commune sepulcrum Asiae Europaeque,
Troia virum et virtutum omnium acerba cinis,
Quaene etiam nostro letum miserabile fratri
50 Attulit. ei misero frater adempte mihi,
Ei misero fratri iucundum lumen ademptum,
Tecum una tota est nostra sepulta domus,
Omnia tecum una perierunt gaudia nostra,
Quae tuus in vita dulcis alebat amor.
55 Quem nunc tam longe non inter nota sepulcra
Nec prope cognatos conpositum cineres,
Sed Troia obscaena, Troia infelice sepultum
Detinet extremo terra aliena solo.

60

Ad quam tum properans fertur simul undique pubes
Graeca penetrales deseruisse focos,

v. 33. inceptam frustra] Ilias II, 700:

τοῦ (Πρ.) δὲ καὶ ἀμφιδρυφὴς αλοχος Φυλάκῃ ἐλέλειπτο

καὶ δόμος ἡμιτελής.

v. 35. Rhamnusia] Strabo VIIII, 1 § 17 (p. 396): Pauvous dè (in Attika) (ἔχει) τὸ τῆς Νεμέσεως ξόανον

καὶ μεγέθει καὶ κάλλει σφόδρα κατωρθωμένον.

v. 41. noctibus] Stille und Dunkel der Nacht steigern Angst und Schmerz der Seele, während die zerstreuenden Eindrücke des Tages lindernd einzuwirken scheinen. Vergl. das Lied des Harfners bei Göthe ee Wer nie - "".

[blocks in formation]

Ne Paris abducta gavisus libera moecha
Otia pacato degeret in thalamo.
Quo tibi tum casu, pulcherrima Laodamia,
Ereptum est vita dulcius atque anima

65 Coniugium: tanto te absorbens vertice amoris
Aestus in abruptum detulerat barathrum,
Quale ferunt Grai Pheneum prope Cylleneum
Siccare emulsa pingue palude solum,

70

Quod quondam caesis montis fodisse medullis
Audit falsiparens Amphitryoniades,

Tempore quo certa Stymphalia monstra sagitta
Perculit imperio deterioris heri,

Pluribus ut caeli tereretur ianua divis,

Hebe nec longa virginitate foret.

75 Sed tuus altus amor barathro fuit altior illo,
Qui divum domitum ferre iugum docuit:
Nam nec tam carum confecto aetate parenti
Una caput seri nata nepotis alit,

80

Qui, cum divitiis vix tandem inventus avitis
Nomen testatas intulit in tabulas,
Inpia derisi gentilis gaudia tollens

Suscitat a cano volturium capiti:

Nec tantum niveo gavisa est ulla columbo Conpar, quae multo dicitur inprobius 85 Oscula mordenti semper decerpere rostro,

90

Quam quae praecipue multivola est mulier.
Sed tu horum magnos vicisti sola furores,
Ut semel es flavo conciliata viro.

Aut nihil aut paulo cui tum concedere digna
Lux mea se nostrum contulit in gremium,
Quam circumcursans hinc illinc saepe Cupido
Fulgebat crocina candidus in tunica.
Quae tamen etsi uno non est contenta Catullo,
Rara verecundae furta feremus herae,

[merged small][ocr errors][merged small][merged small]

95 Ne nimium simus stultorum more molesti.
Saepe etiam Iuno, maxima caelicolum,
Coniugis in culpa flagrantem concoquit iram,
Noscens omnivoli plurima furta Iovis.

1.00

At, quia nec divis homines conponier aequum est,
Ingratum tremuli tolle parentis onus.

Nec tamen illa mihi dextra deducta paterna
Fragrantem Assyrio venit odore domum.
Quare illud satis est, si nobis is datur unus,
Quem lapide illa diem candidiore notat.

105 Hoc tibi, quod potui, confectum carmine munus Pro multis, Alli, redditur officiis,

110

Ne vestrum scabra tangat rubigine nomen
Haec atque illa dies atque alia atque alia.
Huc addent divi quam plurima, quae Themis olim
Antiquis solita est munera ferre piis,

Et qui principio nobis terram dedit auctor,
A quo sunt primo omnia nata bona.

Sitis felices et tu simul et tua vita

Et domus, ipsi in qua lusimus et domina,

115 Et longe ante omnes mihi quae me carior ipso est, Lux mea, qua viva vivere dulce mihi est.

[merged small][ocr errors][merged small][merged small][merged small]
« ZurückWeiter »