610

Phœbus adire potest. Nebulæ caligine mixtæ
Exhalantur humo, dubiæque crepuscula lucis.
Non vigil ales ibi cristati cantibus oris
Evocat Auroram: nec voce silentia rumpunt
Sollicitive canes, canibusve sagacior anser.
Non fera, non pecudes, non moti flamine rami, 600
Humanæve sonum reddunt convicia linguæ.
Muta quies habitat. Saxo tamen exit ab imo
Rivus aquæ Lethes: per quem cum murmure labens
Invitat somnos crepitantibus unda lapillis.
Ante fores antri fecunda papavera florent,
Innumeræque herbæ quarum de lacte soporem
Nox legit, et spargit per opacas humida terras,
Janua, quæ verso stridorem cardine reddat,
Nulla domo totâ; custos in limine nullus.
At medio torus est, ebeno sublimis in atrâ,
Plumeus, unicolor, pullo velamine tectus :
Quo cubat ipse Deus, membris languore solutis.
Hune circa passim, varias imitantia formas,
Somnia vana jacent totidem, quot messis aristas,
Silva gerit frondes, ejectas litus arenas.
Quò simul intravit, manibusque obstantia virgo
Somnia dimovit: vestis fulgore reluxit
Sacra domus: tardâque Deus gravitate jacentes
Vix oculos tollens; iterumque iterumque relabens,
Summaque percutiens nutanti pectora mento,
Excussit tandem sibi se: cubitoque levatus,
Quid veniat (cognôrat enim) scitatur. At illa:
Somne, quies rerum, placidissime Somne Deorum,
Pax animi, quem cura fugit; qui corda diurnis
Fessa ministeriis mulces, reparasque labori;
Somnia, quæ veras æquent imitamine formas,
Herculeâ Trachine jube, sub imagine regis,
Halcyonen adeant, simulacraque naufraga fingant.
Imperat hoc Juno. Postquam mandata peregit
Iris, abit: neque enim ulteriùs tolerare vaporis 630
Vim poterat. Labique ut Somnum sensit in artus,
Effugit; et remeat per quos modò venerat arcus.

620

At pater è populo natorum mille suorum
Excitat artificem, simulatoremque figuræ,
Morphea. Non illo jussos sollertiùs alter
Exprimit incessus, vultumque sonumque loquendi.
Adjicit et vestes, et consuetissima cuique
Verba. Sed hic solos homines imitatur. At alter
Fit fera, fit volucris, fit longo corpore serpens.
Hunc Icelon Superi, mortale Phobetora vulgus 640
Nominat. Est etiam diversæ tertius artis
Phantasos. Ille in humum, saxumque, undamque,

- trabemque,

650

Quæque vacant animâ, feliciter omnia transit. Regibus hi, ducibusque suos ostendere vultus Nocte solent: populos alii plebemque pererrant. Præterit hos senior: cunctisque è fratribus unum Morphea, qui peragat Thaumantidos edita, Somnus Eligit: et rursus molli languore solutum Deposuitque caput, stratoque recondidit alto. Ille volat, nullos strepitus facientibus alis, Per tenebras: intraque moræ breve tempus in urbem Pervenit Hæmoniam: positisque è corpore pennis In faciem Cëycis abit: formâque sub illâ Luridus, exsangui similis, sine vestibus ullis, Conjugis ante torum miseræ stetit. Uda videtur Barba viri, madidisque gravis fluere unda capillis. Tum lecto incumbens, fletu super ora refuso, Hæc ait: Agnoscis Cëyca, miserrima conjux? An mea mutata est facies nece? Respice; nosces: Inveniesque tuo pro conjuge conjugis umbram. 660 Nil opis, Halcyone, nobis tua vota tulerunt. Occidimus: falsæ tibi me promittere noli. Nubilus Ægæo deprendit in æquore navim Auster, et ingenti jactatam flamine solvit : Oraque nostra, tuum frustrà clamantia nomen, Implêrunt fluctus. Non hæc tibi nuntiat auctor Ambiguus: non ista vagis rumoribus audis: Ipse ego fata tibi præsens mea naufragus edo. Surge, age: da lacrimas; lugubriaque indue: nec me

670

Indeploratum sub inania Tartara mitte. Adjicit his vocem Morpheus; quam conjugis illa Crederet esse sui. Fletus quoque fundere veros Visus erat: gestumque manus Cëycis habebant. [Ingemit Halcyone lacrimans, motatque lacertos Per somnum: corpusque petens amplectitur auras: Exclamatque, Mane. Quò te rapis? ibimus uná.] Voce sui, specieque viri, turbata soporem Excutit: et primò si sit circumspicit illic, Qui modò visus erat. Nam moti voce ministri Intulerant lumen. Postquam non invenit usquam ; Percutit ora manu: laniatque à pectore vestes: 681 Pectoraque ipsa ferit. Nec crinem solvere curat; Scindit: et altrici, quæ luctûs caussa, roganti, Nulla est Halcyone, nulla est, ait: occidit unà Cum Cëyce suo. Solantia tollite verba.

690

Naufragus i ragus interiit. Vidi, agnovique; manusque Ad discedentem, cupiens retinere, tetendi. Umbra fugit: sed et umbra tamen manifesta, virique Vera mei. Non ille quidem, si quæris, habebat Adsuetos vultus: nec, quo priùs ore, nitebat. Pallentem, nudumque, et adhuc humente capillo Infelix vidi: stetit hoc miserabilis ipso Ecce loco: et quærit, vestigia si qua supersint. Hoc erat, hoc animo quod divinante timebam; Et ne, me fugiens, ventos sequerere rogabam? At certè vellem, quoniam periturus abibas, Me quoque duxisses. Tecum fuit utile, tecum Ire mihi. Neque enim de vitæ tempore quidquam Non simul egissem: nec mors discreta fuisset. Nunc absens pereo, jactor nunc fluctibus absens: 700 Et, sine me, me pontus habet. Crudelior ipso Sit mihi mens pelago, si vitam ducere nitar Longiùs, et tanto pugnem superesse dolori. Sed neque pugnabo: nec te, miserande, relinquam: Et tibi nune saltem veniam comes: inque sepulcro, Si non urna, tamen junget nos litera: si non Ossibus ossa meis, at nomen nomine tangam.

Plura dolor prohibet; verboque intervenit omni
Plangor: et attonito gemitus è corde trahuntur.
Mane erat: egreditur tectis ad litus: et illum 710
Mæsta locum repetit, de quo spectarât euntem.
Dumque, Moratus ibi; dumque, Hic retinacula solvit,
Hoc mihi discedens dedit oscula litore, dicit,
[Dumque notata oculis reminiscitur acta, fretumque]
Prospicit; in liquida, spatio distante, tuetur
Nescio quid, quasi corpus, aqua: primóque, quid illud
Esset, erat dubium. Postquam paullo adpulit unda;
Et, quamvis aberat, corpus tamen esse liquebat;
Qui foret, ignorans, quia naufragus, omine mota est,
Et tamquam ignoto lacrimam daret, Heu, miser,

inquit,

720

Quisquis es, et si qua est conjux tibi! Fluctibus

actum

Fit propius corpus. Quod quo magis illa tuetur, Hoc minùs, et minùs est amens sua. Jamque pro

pinquæ

Admotum terræ, jam quod cognoscere posset, Cernit. Erat conjux. Ille est, exclamat: et unà Ora, comas, vestem lacerat: tendensque trementes Ad Cëyca manus, Sic, ô carissime conjux, Sic ad me, miserande, redis? ait. Adjacet undis Facta manu moles: quæ primas æquoris iras Frangit; et incursus quæ prædelassat aquarum. 730 Insilit huc: mirumque fuit potuisse; volabat: Percutiensque levem modò natis aëra pennis, Stringebat summas ales miserabilis undas. Dumque volat; mæsto similem, plenumque querelæ Ora dedêre sonum, tenui crepitantia rostro. [Ut verò tetigit mutum et sine sanguine corpus; Dilectos artus amplexa récentibus alis, Frigida nequicquam duro dedit oscula rostro.] Senserit hoc Cëyx, an vultum motibus undæ Tollere sit visus, populus dubitabat: at ille Senserat. Et tandem, Superis miserantibus, ambo

740

Alite mutantur. Fatis obnoxius îsdem

750

Tunc quoque mansit amor, nec conjugiale solutum Fœdus in alitibus. Coëunt, fiuntque parentes: Perque dies placidos, hiberno tempore, septem Incubat Halcyone pendentibus æquore nidis. Tum via tuta maris: ventos custodit, et arcet Æolus egressu: præstatque nepotibus æquor. Hos aliquis senior circum freta lata volantes Spectat: et ad finem servatos laudat amores. Proximus, aut idem, si fors tulit, Hic quoque, dixit, Quem mare carpentem, substrictaque crura gerentem, Adspicis, (ostendens spatiosum guttura mergum) Regia progenies, et, si descendere ad ipsum Ordine perpetuo quæris, sunt hujus origo Ilus, et Assaracus, raptusque Jovi Ganymedes, Laomedonque senex, Priamusque novissima Trojæ Tempora sortitus. Frater fuit Hectoris iste : Qui, nisi sensisset primâ nova fata juventa, Forsitan inferius non Hectore nomen haberet: 760 Quamvis est illum proles enixa Dymantis. Æsacon umbrosâ furtim peperisse sub Idâ Fertur Alexirhoë, Granico nata bicorni. Oderat hic urbes: nitidâque remotus ab aula Secretos montes, et inambitiosa colebat Rura: nec Iliacos cœtus, nisi rarus, adibat. Non agreste tamen, nec inexpugnabile Amori Pectus habens, silvas captatam sæpe per omnes Adspicit Hesperien patriâ Cebrenida ripâ, Injectos humeris siccantem sole capillos. Visa fugit Nymphe, veluti perterrita fulvum Cerva lupum, longéque lacu deprensa relicto Accipitrem fluvialis anas. Quam Troïus heros Insequitur: celeremque metu celer urguet amore. Ecce latens herbâ coluber fugientis adunco Dente pedem strinxit, virusque in corpore linquit. Cum vitâ suppressa fuga est. Amplectitur amens Exanimem: clamatque, Piget, piget esse secutum: Sed non hoc timui: nec erat mihi vincere tanti. Perdidimus miseram nos te duo. Vulnus ab angue,

VOL. II.

Y

770