Præter aquas. Unum hoc possum appellare paternum.

Mox ego, ne scopulis hærerem semper in îsdem,
Addidici regimen, dextrâ moderante, carinæ
Flectere et Oleniæ sidus pluviale capellæ,
Taygetenque, Hyadasque oculis Arctonque notavi,
Ventorumque domos, et portus puppibus aptos.
Fortè petens Delon, Diæ telluris ad oras
Applicor, et dextris adducor littora remis :
Doque leves saltus: udæque innitor arena.
Nox ubi consumpta est; Aurora rubescere primùm
Cœperat: exsurgo, laticesque inferre recentes
Admoneo; monstroque viam, quæ ducat ad undas.
Ipse, quid aura mihi tumulo promittat ab alto,
Prospicio comitesque voco, repetoque carinam.
"Adsumus en," inquit, sociorum primus Opheltes :
Utque putat, prædam deserto nactus in agro,
Virgineâ puerum ducit per littora formâ.

Ille, mero somnoque gravis, titubare videtur;

Vixque sequi. Specto cultum, faciemque, gradumque:
Nil ibi, quod posset credi mortale, videbam.

Et sensi, et dixi sociis, "Quod numen in isto
Corpore sit dubito: sed corpore numen in isto est.
Quisquis es, o faveas, nostrisque laboribus adsis.
His quoque des veniam." "Pro nobis mitte precari,"
Dictys ait: quo non alius conscendere summas
Ocior antennas, prensoque rudente relabi.

176

180

185

190

195

200

Hoc Libys, hoc flavus, proræ tutela, Melanthus,
Hoc probat Alcimedon : et, qui requiemque modumque
Voce dabat remis, animorum hortator Epopeus:
Hoc omnes alii. Prædæ tam cæca cupido est,
"Non tamen hanc sacro violari pondere pinum
Perpetiar," dixi: "pars hîc mihi maxima juris.”

205

Inque aditu obsisto. Furit audacissimus omni

De numero Lycabas: qui Thuscâ pulsus ab urbe
Exsilium, dirâ pœnam pro cæde, luebat.

Is mihi, dum resto, juvenili guttura pugno

Rupit et excussum misisset in æquora, si non
Hæsissem, quamvis amens, in fune retentus.

210

Impia turba probant factum. Tum denique Bacchus, (Bacchus enim fuerat) veluti clamore solutus

215

Sit sopor, aque mero redeant in pectora sensus, "Quid facitis? quis clamor?" ait; "quâ, dicite, nautæ, Huc ope perveni? quò me deferre paratis ? "

"Pone metum," Proreus, "et quos contingere portus Ede velis," dixit, "terrâ sistêre petitâ."

66

66
Naxon," ait Liber, cursus advertite vestros.
Illa mihi domus est: vobis erit hospita tellus."
Per mare fallaces, perque omnia numina jurant
Sic fore meque jubent pictæ dare vela carinæ.

:

Dextera Naxos erat. Dextrâ mihi lintea danti,

220

224

"Quid facis, o demens? quis te furor," inquit, "Acœte, Pro se quisque," tenet? lævam pete." "tenet? lævam pete." Maxima nutu

Pars mihi significat; pars, quid velit, aure susurrat.

Obstupui: "Capiatque alius moderamina," dixi:
Meque ministerio scelerisque artisque removi.

Increpor a cunctis, totumque immurmurat agmen. 230
E quibus Æthalion, "Te scilicet omnis in uno
Nostra salus posita est?" ait. Et subit ipse: meumque
Explet opus: Naxoque petit diversa relictâ.

Tum deus illudens, tanquam modò denique fraudem
Senserit, e puppi pontum prospectat aduncâ.
Et flenti similis, "Non hæc mihi littora, nautæ,
Promisistis," ait: non hæc mihi terra rogata est.
Quo merui pœnam facto? quæ gloria vestra est ;

235

Si puerum juvenes, si multi fallitis unum ? "

Jamdudum flebam. Lacrymas manus impia nostras

Ridet: et impellit properantibus æquora remis.

241

Per tibi nunc ipsum (nec enim præsentior illo
Est deus) adjuro, tam me tibi vera referre,
Quàm veri majora fide. Stetit æquore puppis
Haud aliter, quàm si siccum navale teneret.
Illi admirantes remorum in verbere perstant :
Velaque deducunt; geminâque ope currere tentant.
Impediunt hederæ remos, nexuque recurvo
Serpunt; et gravidis distringunt vela corymbis.
Ipse, racemiferis frontem circumdatus uvis,
Pampineis agitat velatam frondibus hastam.
Quem circa tigres, simulacraque inania lyncum,
Pictarumque jacent fera corpora pantherarum.

Exsiluêre viri; sive hoc insania fecit,

245

250

Sive timor: primusque Medon nigrescere pinnis
Corpore depresso, et spinæ curvamina flecti
Incipit. Huic Lycabas, "In quæ miracula," dixit,
"Verteris?" et lati rictus, et panda loquenti

255

Naris erat, squamamque cutis durata trahebat.

At Libys, obstantes dum vult obvertere remos,
In spatium resilire manus breve vidit; et illas
Jam non esse manus; jam pinnas posse vocari.
Alter ad intortos cupiens dare brachia funes,
Brachia non habuit; truncoque repandus in undas
Corpore desiluit. Falcata novissima cauda est :
Qualia dividuæ sinuantur cornua lunæ.
Undique dant saltus: multâque adspergine rorant :
Emerguntque iterum; redeuntque sub æquora rursus :
Inque chori ludunt speciem : lascivaque jactant
Corpora; et acceptum patulis mare naribus efflant.

260

265

270

De modò viginti (tot enim ratis illa ferebat)
Restabam solus. Pavidum, gelidumque trementi
Corpore, vixque meum firmat deus, "Excute, " dicens,
"Corde metum, Diamque tene." Delatus in illam,
Accensis aris, Baccheïa sacra frequento.

275

LIBER IV.

PYRAMI ET THISBES MORS.

v. 55.

Pyramus et Thisbe, juvenum pulcherrimus alter,
Altera, quas Oriens habuit, prælata puellis,
Contiguas tenuêre domos: ubi dicitur altam
Coctilibus muris cinxisse Semiramis urbem.
Notitiam, primosque gradus vicinia fecit:

Tempore crevit amor: tædæ quoque jure coîssent;
Sed vetuêre patres, quod non potuêre vetare.

Fissus erat tenui rimâ, quam duxerat olim,
Cùm fieret parics domui communis utrique.
Id vitium nulli per sæcula longa notatum,
(Quid non sentit amor ?) primi sensistis amantes,
Et voci fecistis iter. Tum murmure parvo

Multa priùs questi, statuunt, ut nocte silenti
Fallere custodes, foribusque excedere tentent.

5

10

Cùmque domo exierint, urbis quoque claustra relinquant : Neve sit errandum lato spatiantibus arvo,

Conveniant ad busta Nini: lateantque sub umbrâ

16

Arboris. Arbor ibi, niveis uberrima pomis,
Ardua morus, erat, gelido contermina fonti.
Pacta placent: et lux, tardè decedere visa,
Præcipitatur aquis, et aquis nox surgit ab isdem.
Callida per tenebras, versato cardine, Thisbe
Egreditur, fallitque suos: adopertaque vultum
Pervenit ad tumulum; dictâque sub arbore sedit.
Audacem faciebat amor. Venit ecce recenti
Cæde leæna boum spumantes oblita rictus,
Depositura sitim vicini fontis in undâ.

Quam procul ad lunæ radios Babylonia Thisbe
Vidit: et obscurum trepido pede fugit in antrum.
Dumque fugit, tergo velamina lapsa relinquit.
Ut lea sæva sitim multâ compescuit undâ,
Dum redit in silvas, inventos fortè sine ipsâ
Öre cruentato tenues laniavit amictus.
Seriùs egressus vestigia vidit in alto

Pulvere certa feræ, totoque expalluit ore

Pyramus. Ut verò vestem quoque sanguine tinctam
Reperit; 'Una duos nox,' inquit, 'perdet amantes:
E quibus illa fuit longâ dignissima vitâ :

Nostra nocens anima est. Ego te, miseranda, peremi,
In loca plena metûs qui jussi nocte venires:
Nec prior huc veni. Nostrum divellite corpus,
Et scelerata fero consumite viscera morsu,
O quicunque sub hâc habitatis rupe, leones.'
Sed timidi est optare necem. Velamina Thisbes
Tollit, et ad pactæ secum fert arboris umbram.
Utque dedit notæ lacrymas, dedit oscula vesti:

20

25

30

35

40

45

Accipe nunc,' inquit, 'nostri quoque sanguinis haustus :

Quoque erat accinctus, demittit in ilia ferrum.

Nec mora; ferventi moriens e vulnere traxit.