Eacidæ fœcunda fui. Jacet Ilion ingens :
Eventuque gravi finita est publica clades :
Si finita tamen. Soli mihi Pergama restant:
In cursuque meus dolor est.
Modò maxima rerum,
Tot generis natisque potens, nuribusque viroque,
Nunc trahor exsul, inops, tumulis avulsa meorum,
Penelopa munus: quæ me, data pensa trahentem,
Matribus ostendens Ithacis, " Hæc Hectoris illa est
Clara parens hæc est," dicet, "Priameïa conjux."
Postque tot amissos tu nunc, quæ sola levabas
Maternos luctus, hostilia busta piâsti.
Inferias hosti peperi. Quò ferrea resto ?
Quidve moror? quò me servas, damnosa senectus ?
Quid, dî crudeles, nisi quò nova funera cernam,
Vivacem differtis anum? Quis posse putaret
Felicem Priamum, post diruta Pergama, dici?
Felix morte suâ, nec te, mea nata, peremptam
Adspicit, et vitam pariter regnumque reliquit.
At (puto) funeribus dotabere, regia virgo;
Condeturque tuum monumentis corpus avitis.
Non hæc est fortuna domûs. Tibi munera matris
Contingent fletus, peregrinæque haustus arenæ.
Omnia perdidimus. Superest, cur vivere tempus
In breve sustineam, proles gratissima matri,
Nunc solus, quondam minimus de stirpe virili,
Has datus Ismario regi Polydorus in oras.
Quid moror interea crudelia vulnera lymphis
Abluere, et sparsos immiti sanguine vultus?'
Dixit: et ad littus passu processit anili,
Albentes laniata comas. Date, Troades, urnam,'
Dixerat infelix, liquidas hauriret ut undas :
Adspicit ejectum Polydori in littore corpus,
Factaque Threiciis ingentia vulnera telis.
Troades exclamant: obmutuit illa dolore;
Et pariter vocem, lacrymasque introrsus obortas
Devorat ipse dolor: duroque simillima saxo
Torpet et adversâ figit modò lumina terrâ ;
Interdum torvos sustollit ad æthera vultus :
Nunc positi spectat vultum, nunc vulnera, nati,
Vulnera præcipuè: seque armat et instruit irâ.
Quâ simul exarsit, tanquam regina maneret,
Ulcisci statuit; poenæque in imagine tota est.
Utque furit catulo lactente orbata leæna,
Signaque nacta pedum, sequitur, quem non videt, hostem : Sic Hecube, postquam cum luctu miscuit iram, Non oblita animorum, annorum oblita suorum, Vadit ad artificem dire Polymestora cædis : Colloquiumque petit: nam se monstrare relictum Velle latens illi, quod nato redderet, aurum. Credidit Odrysius: prædæque adsuetus amore In secreta venit: cum blando callidus ore,. 'Tolle moras, Hecube,' dixit: 'da munera nato. Omne fore illius quod das, quod et antè dedisti, Per superos juro.' Spectat truculenta loquentem, Falsaque jurantem: tumidâque exæstuat irâ ; Atque ita correptum captivarum agmine matrum Involat, et digitos in perfida lumina condit, Exspoliatque genas oculis, (facit ira valentem) Immergitque manus: fœdataque sanguine sonti Non lumen, neque enim superest, loca luminis haurit. Clade sui Thracum gens irritata tyranni
Troada telorum lapidumque incessere jactu
Cœpit. At hæc missum rauco cum murmure saxum
Morsibus insequitur: rictuque in verba parato
Latravit, conata loqui. Locus exstat, et ex re
Nomen habet: veterumque diu memor illa malorum,
Sithonios ululavit mosta per agros.
Tum quoque
Illius Troasque suos, hostesque Pelasgos,
Illius fortuna deos quoque moverat omnes:
Sic omnes, ut et ipsa Jovis conjuxque sororque
Eventus Hecubam meruisse negaverit illos.
MEMNONIS CINERES IN AVES MUTATI.
Non vacat Auroræ, quanquam îsdem faverat armis,
Cladibus, et casu Trojæque Hecubæque moveri.
Cura deam propior, luctusque domesticus angit
Memnonis amissi, Phrygiis quem lutea campis
Vidit Achilleâ pereuntem cuspide mater.
Vidit; et ille color, quo matutina rubescunt
Tempora, palluerat: latuitque in nubibus æther.
At non impositos supremis ignibus artus
Sustinuit spectare parens: sed crine soluto,
Sicut erat, magni genibus procumbere non est
Dedignata Jovis, lacrymisque has addere voces:
'Omnibus inferior, quas sustinet aureus æther,
(Nam mihi sunt totum rarissima templa per orbem)
Diva tamen venio non ut delubra, diesque
Des mihi sacrificos, caliturasque ignibus aras.
Si tamen adspicias, quantùm tibi fœmina præstem,
Tum cùm luce novâ noctis confinia servo,
Præmia danda putes., Sed non ea cura; neque hic est
Nunc status Aurora, meritos ut poscat honores.
Memnonis orba mei venio : qui fortia frustrà
Pro patruo tulit arma suo; primisque sub annis
Occidit a forti (sic vos voluistis) Achille.
Da, precor, huic aliquem, solatia mortis, honorem,
Summe deûm rector, maternaque vulnera leni.'
Jupiter annuerat; cùm Memnonis arduus alto
Corruit igne rogus, nigrique volumina fumi
Infecêre diem: veluti cùm flumina natas
Exhalant nebulas, nec sol admittitur infrà.
Atra favilla volat, glomerataque corpus in unum
Densatur; faciemque capit: sumitque calorem
Atque animam ex igni. Levitas sua præbuit alas.
Et primò similis volucri, mox vera volucris
Insonuit pennis. Pariter sonuêre sorores
Innumeræ, quibus est eadem natalis origo.
Terque rogum lustrant : et consonus exit in auras
Ter clangor: quarto seducunt castra volatu.
Tum duo diversâ populi de parte feroces
Bella gerunt, rostrisque, et aduncis unguibus iras
Exercent, alasque adversaque pectora lassant :
Inferiæque cadunt cineri cognata sepulto
Corpora seque viro forti meminêre creatas.
Præpetibus subitis nomen facit auctor; ab illo
Memnonides dictæ, cùm sol duodena peregit
Signa, parentali perituræ Marte rebellant.
Ergo aliis lâtrasse Dymantida flebile visum :
Luctibus est Aurora suis intenta, piasque
Nunc quoque dat lacrymas, et toto rorat in orbe.
Solvitur herboso religatus ab aggere funis:
Et procul insidias, infamatæque relinquunt
Tecta deæ, lucosque petunt, ubi nubilus umbrâ
In mare cum flavâ prorumpit Tybris arenâ.
Faunigenæque domo potitur natâque Latini;
Non sine Marte tamen. Bellum cum gente feroci
Suscipitur; pactâque furit pro conjuge Turnus.
Concurrit Latio Tyrrhenia tota: diuque
Ardua sollicitis victoria quæritur armis.
Auget uterque suas externo robore vires :
Et multi Rutulos, multi Trojana tuentur
Castra. Neque Æneas Evandri ad limina frustrà,
At Venulus magnam profugi Diomedis ad urbem
Venerat. Ille quidem sub läpyge maxima Dauno
Moenia condiderat, dotaliaque arva tenebat.
Sed Venulus Turni postquam mandata peregit,
Auxiliumque petit; vires Ætolius heros
Excusat nec se soceri committere pugnæ
Velle sui populos: nec, quos e gente suorum
Armet, habere viros. Rutuli sine viribus illis
Bella instructa gerunt: multumque ab utrâque cruoris
Parte datur. Fert ecce avidas in pinea Turnus
Texta faces ignesque timent, quibus unda pepercit.
Jamque picem, et ceras, alimentaque cætera flammæ
Mulciber urebat, perque altum ad carbasa malum
Ibat, et incurvæ fumabant transtra carinæ :
|