Hesperidas donâsse putes; si postibus altis
Admovit digitos, postes radiare videntur.
Ille etiam liquidis palmas ubi laverat undis,
Unda fluens palmis Danaën eludere posset.
Vix spes ipse suas animo capit, aurea fingens
Omnia. Gaudenti mensas posuêre ministri,
Exstructas dapibus, nec tostæ frugis egentes.
Tum verò sive ille suâ Cerealia dextrâ
Munera contigerat; Cerealia dona rigebant;
Sive dapes avido convellere dente parabat ;
Lamina fulva dapes admoto dente premebat.
Miscuerat puris auctorem muneris undis;
Fusile, per rictus aurum fluitare videres.
Attonitus novitate mali, divesque miserque
Effugere optat opes, et, quæ modò voverat, odit.
Copia nulla famem relevat; sitis arida guttur
Urit, et inviso meritus torquetur ab auro.
Ad cœlumque manus et splendida brachia tollens,
'Da veniam, Lenæe pater; peccavimus,' inquit;
'Sed miserere, precor, speciosoque eripe damno.'
Mite deûm numen Bacchus peccâsse fatentem
Restituit, factique fidem, data munera, solvit.
'Neve malè optato maneas circumlitus auro,
Vade,' ait, 'ad magnis vicinum Sardibus amnem,
Perque jugum ripæ labentibus obvius undis
Carpe viam, donec venias ad fluminis ortus,
Spumigeroque tuum fonti, quà plurimus exit,
Subde caput, corpusque simul, simul elue crimen.'
Rex jussæ succedit aquæ. Vis aurea tinxit
Flumen, et humano de corpore cessit in amnem.
Nunc quòque jam veteris percepto semine venæ
Arva rigent auro madidis pallentia glebis.
Ille, perosus opes, silvas et rura colebat
Panaque montanis habitantem semper in antris.
Pingue sed ingenium mansit, nocituraque, ut ante,
Rursus erant domino stolidæ præcordia mentis.
Nam freta prospiciens latè riget arduus alto
Tmolus in adscensu, clivoque extentus utroque,
Sardibus hinc, illinc parvis finitur Hypæpis.
Pan ibi dum teneris jactat sua carmina nymphis,
Et leve ceratâ modulatur arundine carmen,
Ausus Apollineos præ se contemnere cantus,
Judice sub Tmolo certamen venit ad impar.
Monte suo senior judex consedit, et aures
Liberat arboribus. Quercu coma cærula tantùm
Cingitur, et pendent circum cava tempora glandes.
Isque deum pecoris spectans, 'In judice,' dixit,
'Nulla mora est.' Calamis agrestibus insonat ille,
Barbaricoque Midan (aderat nam fortè canenti)
Carmine delenit. Post hunc sacer ora retorsit
Tmolus ad os Phœbi; vultum sua silva secuta est.
Ille, caput flavum lauro Parnasside vinctus,
Verrit humum Tyrio saturatâ murice pallâ,
Distinctamque lyram gemmis et dentibus Indis
Sustinet a lævâ; tenuit manus altera plectrum.
Artificis status ipse fuit. Tum stamina docto
Pollice sollicitat: quorum dulcedine captus
Pana jubet Tmolus citharæ submittere cannas.
Judicium sanctique placet sententia montis
Omnibus; arguitur tamen, atque injusta vocatur
Unius sermone Midæ. Nec Delius aures
Humanam stolidas patitur retinere figuram;
Sed trahit in spatium, villisque albentibus implet,
Instabilesque imo facit, et dat posse moveri.
Cetera sunt hominis; partem damnatur in unam,
Induiturque aures lentè gradientis aselli.
Ille quidem celat, turpique onerata pudore
Tempora purpureis tentat velare tiaris;
Sed, solitus longos ferro resecare capillos,
Viderat hoc famulus. Qui cùm nec prodere visum
Dedecus auderet, cupiens efferre sub auras,
Nec posset reticere tamen, secedit, humumque
Effodit, et, domini quales adspexerit aures,
Voce refert parvâ, terræque immurmurat haustæ ;
Indiciumque suæ vocis tellure regestâ
Obruit, et scrobibus tacitus discedit opertis.
Creber arundinibus tremulis ibi surgere lucus
Cœpit et, ut primùm pleno maturuit anno,
Prodidit agricolam; leni nam motus ab Austro
Obruta verba refert, dominique coarguit aures.
THE SHIPWRECK OF CEŸX.
v. 410.
Interea fratrisque sui fratremque secutis
Anxia prodigiis turbatus pectora Ceÿx,
Consulat ut sacras, hominum oblectamina, sortes,
Ad Clarium parat ire deum: nam templa profanus
Invia cum Phlegyis faciebat Delphica Phorbas.
Portubus exierant, et moverat aura rudentes s;
Obvertit lateri pendentes navita remos,
Cornuaque in summâ locat arbore, totaque malo
Carbasa deducit, venientesque excipit auras.
Aut minùs aut certè medium non ampliùs æquor
Puppe secabatur, longèque erat utraque tellus,
Cùm mare sub noctem tumidis albescere cœpit
Fluctibus, et præceps spirare valentiùs Eurus.
'Ardua jamdudum demittite cornua,' rector
Clamat, et antennis totum subnectite velum.'
Hic jubet; impediunt adversæ jussa procellæ,
Nec sinit audiri vocem fragor æquoris ullam.
Sponte tamen properant alii subducere remos,
Pars munire latus, pars ventis vela negare.
Egerit hic fluctus, æquorque refundit in æquor;
Hic rapit antennas.
Quæ dum sine lege geruntur,
Aspera crescit hiems, omnique e parte feroces
Bella gerunt venti, fretaque indignantia miscent.
Ipse pavet, nec se, qui sit status, ipse fatetur
Scire ratis rector, nec quid jubeatve, velitve:
Tanta mali moles tantoque potentior arte est!
Quippe sonant clamore viri, stridore rudentes,
Undarum incursu gravis unda, tonitribus æther;
Fluctibus erigitur, cœlumque æquare videtur
Pontus, et inductas adspergine tangere nubes;
Et modò, cùm fulvas ex imo vertit arenas,
Concolor est illis, Stygiâ modò nigrior undâ ;
Sternitur interdum, spumisque sonantibus albets
Ipsa quòque his agitur vicibus Trachinia puppis,
Et nunc sublimis, veluti de vertice montis,
Despicere in valles imumque Acheronta videtur;
Nunc, ubi demissam curvum circumstetit æquor,
Suspicere inferno summum de gurgite cœlum.
Sæpe dat ingentem fluctu latus icta fragorem,
Nec leviùs pulsata sonat, quàm ferreus olim
Cùm laceras aries ballistave concutit arces.
Utque solent, sumptis incursu viribus, ire
Pectore in arma feri prætentaque tela leones;
Sic, ubi se ventis admiserat unda coortis,
Ibat in arma ratis, multoque erat altior illis.
Jamque labant cunei, spoliataque tegmine ceræ
Rima patet, præbetque viam letalibus undis.
Ecce cadunt largi resolutis nubibus imbres,
Inque fretum credas totum descendere cœlum,
Inque plagas cœli tumefactum ascendere pontum.
Vela madent nimbis, et cum cœlestibus undis
Equoreæ miscentur aquæ ; caret ignibus æther,
Cæcaque nox premitur tenebris hiemisque suisque.
Discutiunt tamen has, præbentque micantia lumen
Fulmina; fulmineis ardescunt ignibus undæ.
Dat quòque jam saltus intra cava texta carinæ
Fluctus; et, ut miles numero præstantior omni,
Cùm sæpe assiluit defensæ manibus urbis,
Spe potitur tandem, laudisque accensus amore
Inter mille viros murum tamen occupat unus;
Sic ubi pulsârunt celsi latera ardua fluctus,
Vastiùs insurgens decimæ ruit impetus undæ :
Nec priùs absistit fessam oppugnare carinam,
Quàm velut in captæ descendat mœnia navis.
Pars igitur tentabat adhuc invadere pinum,
Pars maris intus erat. Trepidant haud segnius omnes,
Quàm solet urbs, aliis murum fodientibus extrà,
Atque aliis murum, trepidare, tenentibus intus.
Deficit ars, animique cadunt; totidemque videntur,
Quot veniunt fluctus, ruere atque irrumpere mortes. 175
Non tenet hic lacrymas, stupet hic, vocat ille beatos,
Funera quos maneant, hic votis numen adorat,
Brachiaque ad cœlum, quod non videt, irrita tollens
|