ELEGIARUM LIB. I. ELEG. I. Jam veniet tenebris Mors adoperta caput: Nunc levis est tractanda Venus, dum frangere postes pertius, lib. II, Eleg. 11, vers. 29: 70. Jam veniet tenebris Mors adoperta caput. Præclarum phantasma: Mors incedit, ut alii dii caput nimbo, vel aere cincti: confer ad Virgil. Æneid. I, Exc. XIII, nost. Edit. T. II, p. 194. Convenit nota illa Orci galea, Aidos xvvñ, qua qui indutus erat, spectantium oculis subducebatur, ut Perseus (et Hesiod. Sent. 227). Convenit hoc morti furtim subrepenti, in carmine quod Neoptolemus Philippo Macedoni cantabat, apud Diodor. XVI, 92: . . . Αμφιβάλλει Ταχύπουν κέλευθον ἔργῳ Σκοτίαν ἄρνω τ ̓ ἄφαντος Προσέβα, μακρὰς ἀφαιρόν - μενος ἐλπίδας θανατῳ πολύ x9s Ads, Gratius Cyneget. vers. 348: «Stat fatum supra; totumque avidissimus orcus Pascitur, et nigris orbem circumsonat alis. » Lepide ad Noctem transtulit 704, Joh. Pontanus, Amor. II, 1: « Tuque nigram tenebris Nox adoperta comam. » H. Hunc locum imitatus est quoque Janus secundus, I, 5: «Mors venit æterna cincta caput nebula. 71.... Nec amare decebit. Ovid. Amor. I, Eleg. IX, vers. 3: « Quæ bello est habilis, Veneri quoque convenit ætas; Turpe senex miles, turpe senilis amor. «Constat, præstare lectionem decebit lect. licebit: idque ex Eleg. II, 91, ubi de sene Tibullus dicit.: « Et sibi blanditias tremula componere voce, Et manibus canas fingere velle comas; Sta. re nec ante fores puduit. >> cras 72. Dicere nec cano blanditias capite. Gebhardus tarditatis arguit Lucam Fruterium, qui noluerit capiti legere, nec ceperit hunc dativum recte jungi cum verbo impersonali; sibi habeat suam sapientiam. Ablativus absolutus hic tempus notat, et causam; Horat. lib. I, Epist. v, 9: «<... cras nato Cæsare festus Dat veniam somnumque dies; » justitium erit, quia Cæsaris natalis est. Sane in libris Mureti et Achillis Statii capite erat: quod et nos in nostris quatuor invenimus; in quatuor aliis Nic. Heinsius; probavitque magnus Turneb. lib. XXIX Advers. cap. 3o; eodem modo Plautus loquitur, Asinar. Act. V, Sc. 11, vers. 84: << Cano capite te cuculum uxor ex lustris rapit.» H. 73. Levis. Venus, quæ levem decet ætatem, ut senectutem decent gravia; ita Horat. jocosam Venerem dixit; et infra Eleg. vII, 44, levis amor. H. 74. Etrixas inseruisse juvat. Heinsius corrigit seræ pro juvat; ingeniose quidem, sed parum probabiliter: nec placet hoc, rixaricum sera. Inseruisse defendi potest, quamvis H. Voss. in textum conseruisse re Hic ego dux, milesque bonus; vos signa, tubæque, 75 cipiat: inseruisse forsan metaphor. ponitur, pro immiscuisse. 75. Hic ego dux, milesque bonus. Hic consueto more Brouckh. omnium scriptorum loca adducit, quibus insunt verba dux et miles. 76. Cupidis vulnera ferte viris. Cupidos aiunt dici eos, qui sunt avari, et cupiditatem pro avaritia poni. — Sane avaritiam nunquam esse sine cupiditate facile credo ; non tamen ut concedam, cupiditatem sine avaritia consistere nequire. Omnium mortalium facile cupidissimus fuit Domitius Nero; quem tamen avaritiæ nemo unquam postulavit. E contrario parcum, adstrictum, sordidum, avarum fuisse scimus Sergium Galbam: at hujus cupiditates populus romanus sensit nullas. Est igitur aliud cupiditas, aliud ava ritla ; et cupiditas quidem in milite recte, ut arbitror, definietur appetentia rei alienæ non ut rem illam, quoquo modo partam, conservet miles (id quod solent avari), sed ut suis inde libidinibus morem gerat, perdat, profundat. BROUCKH. 77. Composita acervo. Scilicet frugum in horreo collectarum; Virg. G. I, 156: « Heu! magnum alterius frustra spectabis acervum. » 78. Despiciam dites. Statius primus verba sic ordinavit, ex libris quibusdam. Antea legebatur Dites despiciam, quod Gebhardo placebat: sed nobis favet ipse Tibullus, qui, Lib. I,El. IV, v. 81, dixit: «Heu, heu! quam lento Marathus me torquet amore! Deficiunt artes, deficiuntque doli.» Conf. Ovid. Heroid. IV, 112; et XV, 54. ELEGIA II. ADDE merum, vinoque novos compesce dolores, 1. Adde merum. Báλ' olvov, ait Anacreon, Od. XXVII, vs. 10; funde Vinum, puer: et Noster; infra lib. II, Eleg. VI, 63: « Tu puer, i, liquidum fortius adde merum. » Vulpius operose docet, esse pro simplici dare. HEYN. Ed. Ald. sec. habet graves dolores, ex interpolatis libris quos vidit Muretus. In aliis no vos...furores legi, testatur Brouck. Nos vulgatam amplexi sumus: novi dolores enim dicuntur, quod Tibullo adhuc ignoti, eodem sensu quo apud Eschylum, Pers. vs. 663, xxvá tivÍK 'xn, et apud Virgilium, Æneid. lib. V, vs. 670, novus furor. 2. Lumina victa. Alii legunt vincta, quod absque dubio spurium est. Lu Neu quisquam multo perfusum tempora Baccho mina victa hoc loco sunt lumina somno obnitentia. Sic apud Ovidium, Art. Amat. lib. III, vs. 647: « Sunt quoque, quæ faciant altos medicamina somnos, Victaque Lethæa lumina nocte premant; » et in Fast. libro III, vs. 19: « Blanda quies victis furtim subrepit ocellis. Quid differat victus et vinctus somno docuit Hand. ad Stat.t. I, p. 326 sq. 3. Perfusum tempora. Ita editum constanter sicque nostri cum multis aliis scriptis. Alii libri, pari forte numero, in his Guelf. 2, percussum tuente Heinsio; confer Douzam in not. cap. 1 et 7. Heynius hanc lectionem potiorem esse existimat ; ait enim græce dici βεβολημένος ὕπνῳ ; et notum illud Ovidii e Remedio amoris, vers. 146, profert : « Multo tempora quassa mero. »> Denique addit bibentis caput percelli et percuti videri, dum vino turbatur; et ita Græcis é dici. Bach. percussum in textum suscepit. Nos autem perfusum servavimus: hoc loco poeta novos dolores sopire conatur, idque multo Baccho; oportet itaque ut bibentis caput paulatim madefactum curarum memoriam amittat. Ipse Tibullus, eodem eloquendi genere, lib. I, Eleg. vII, vs. 20, iterum utitur multo tempora funde mero. 4. Infelix dum requiescit amor. Sic scripti omnes; sed primæ editiones amans habent, quod fuit glossema vocis amor. BROUCKH. 5 6. Dura janua fulla sera. Fulia recte Brouckh. reposuerat, quamquam Vulpius denuo revocavit firma; quod in aliis est, etiam in codicibus Reg. Guelf. 14, et edd. Lips. et Rom. Est hoc haud dubie istius interpretamentum :confer infra, ad Eleg. vIII, vs. 76. Ita enim variatur in Metam. Ovidii, XIV, 780, portasque petunt quas objice firmo Clauserat Iliades. Quæ Priscianus, teste Heinsio, ita laudat: «quas objice fultas Clauserat Iliades. » Art. II, 244: «Atque erit opposita janua fulta sera. » Duo Burm. janua firma. Etiam Virg. Æn. VIII, vs. 227, fultosque emuniit objice postes. HEYN. 7. Janua difficilis domina. E scripturæ compendio dm nata est lectio duplex; nam sunt qui domini servare jubeant cum Brouckhusio, qui vocabulum difficilis dominæ non convenire declarat ; quippe quæ custodienda sit: sed Statius, Muretus, Gryphius, Paseratius, Livinezus, Paphelenginus J. H. Voss. Huschkius et Bachius omnes domina elegerunt, quorum opinioni accedimus et nos; cave tamen secundo casu accipias vocabulum difficilis, quod meo sensu ad januam non ad dominam pertinet, amatori enim cum puellæ janua res agitur. Hæc olim facilis erat, tunc enim quum Delia adhuc innupta, nunc eadem, difficilis facta, a poeta oneratur maledictis, te verberet imber, Te Jovis imperio fulmina etc. Janua, jam pateas uni mihi victa querelis, Neu furtim verso cardine aperta sones. Ignoscas; capiti sint, precor, illa meo. pars 9. Pateas victa. Infra I, Eleg. v, vs. 67, nec verbis victa fatiscit Janua; ubi maxima librorum habet patescit. Virgil. Georg. I, 180, de area complananda; Ne subeant herbæ, neu pulvere victa fatiscat. Quo loco Heynius verbum victa ornatus causa adjectum ait. Sed vinci ex usu poetarum universæ dicuntur res solidæ et clause, ubi aditum præbent, vel patescunt. Pindarus Nem. IX, 2, de janua Chromii hospitibus patente : ἔνθ ̓ ἀναπεπταμέναι ξείνων γενίκανται θύραι. HuscHK. 10. Neu. Is. Vossii primus codex habet nec, loco to neu, quod etiam editioni anni 1472 inest. 11. Ad hunc versum, Brouckh. qua garrulitate est, nullum amatorem silentio præteriit, omnesque laudat, qui antiquis temporibus ante puellæ fores porrect, posti convicia fecerint, vel bland ias ingesserint. 12. Capiti sint, precor, illa meo. De hac formula vide egregiam Henrici Steph. disputationem in Thes. ling. græc. tom. II, p. 149. 13. Voce peregi. Hoc est: dixi, precatus sum; Livius, I, cap. 28: rex cetera, ut orsus erat, peragit; et cap. 37 peragit deinde postulata; vide Ovid. Fast. V, vs. 680. HEYN. 14. Florea serta. Florida serta sic quidem nostri libri: tamen malo florea, quod in suis manuscriptis se invenisse testatur Ach. Statius Comment. in Catull. p. 230. BROUCKH. -J. H. Voss. lectionem florea pariter amplexus est; sed loco rũ darem reposuit dabam; prætexens hoc, actionem infinitam, vel, ut hic sæpe, repetitam significare, illud vero actionem definitam. At H. Voss. a doctissimo viro Huschkio optime refellitur; is enim tribus exemplis demonstrat potiorem esse sententiam secundum quam conjunctivus quoque frequentiam denotat. Dixit enim Varro, R. R. lib. III, 1 : Fuit tempus, quum rura colerent homines, neque urbem haberent. Reliquaex empla non opus sunt. Bachius, Huschkio consentiens, fusius de usu indicativi et conjunctivi disserit. 16. Deest hic versus in Colet. et Ald. 1515. Statius eum quoque damnavit « Hoc vero totum non est hujus poetæ uice, quamquam scriptis in libris legatur. » Sed pace Statii, sententia, quæ huic loco inest, perantiqua videtur. Utrum Simonides illam primus protulerit, an alius poeta græcus, pendet ex incerta lectione apud Claudian. Carm. XLII, vs. 9, ubi vulgo editur: Fors juvat audentes; Cei sententia vatis. Sunt qui legant prisci vatis, quo Ennium designari censet Columna, p. 134; dixit enim Ennius, Fortibus est Fortuna vircis data. HUSCH. Illa favet, seu quis juvenis nova limina tentat, 17. Voss. juvenum in textum suscepit, quod et Statius in multis libris legi affirmat. Santenius testatur ad Balbum, p. 1812, nullum ex suis codicibus juvenum habere.—Quum difficillimum sit judicare, quid veterum auribus elegans,vel elegantius fuerit, vagas atque incertas emendationes eas esse puto, quæ studio auribus placendi debeantur. BACH. - Mihi quoque juvenis magis placet; nam in sequente versu poeta puellam inducit, et pariter singulari numero. 18. Fixo dente. Clavi dentata seræ inserta. Bene hæc exposuit Cl. Salmasius Exercitat. Plinian. pag. 928. BROUCKH.-Nullus adhuc commemoratus est liber scriptus qui exhiberet lectionem, quæ reperitur in codice parisino, n. 7989, falso dente. HUSCHK. 19. Vulgo decedere, vel discedere. Illud habet codex paris. et edit. an. 1472. Hinc Douza formavit descendere, quod Brouckh. amplexus est aliique omnes, eo freti, quod sæpe permutentur tria illa verba discedere, decedere, descendere, ut docet Bentl. ad Horat. lib. I, Ep. XVI, vers. 7. Brouckhus. e consuetudine sua multa congessit loca, quibus sat superque doceret lectos fuisse gradibus instructos, ut nonnisi ascendendo eos inire potuerint. Virgilius præterea simili eloquendi genere usus est in Cir. vs. 209 sq : « Quum furtim tacito descendens Scylla cu 20 bili Auribus arrectis nocturna silentia tentat. » Nec tamen video cur non æque poeta decedere, vel discedere dixerit, licet Brouckhus. id esse parum latine existimet. Liber unus Frising. habet derepere, quod J, H. Voss. nulla dubitatione in textum suscepit. At Huschkius lepide pronuntiat id accommodatius esse feli quam puellæ. 21. Nutus conferre loquaces. Conferre, quia mutuo fiunt: ita conferre sermones, quos mutuo facimus, consilia dicimus: itaque melius quam proferre, quod Statius laudat, quodque est in Exc. Ital. In uno Brouckh. Guelf. 2; etiam vultus ex interpretatione; etsi sic Ovid. Amor. II, IV, 17, qui hac de re classicus est : « Me specta, nutusque meos, vultumque loquacein: Excipe furtivas, et refer ipsa, notas. » Fere ut in nostro Propert. III, El. vi, vers. 25: « Tecta superciliis si quando verba remittis. >> HEYN. 22. Blandaque compositis abdere. Plerique male addere, Statiani reddere, Regius; Guelf. 2 tenet abdere, quod et magna pars librorum Brouckhusii tuetur. Tum pro notis unus Brouckh. modis, Guarner. jocis; Ovid. Art. Amat. I, 489 sq : « Neve aliquis verbis odiosas afferat aures, Quam potes, ambiguis callidus abde notis. » Idem, Amorum lib. III, El. XI, vers. 24, hunc locum imitatur: Verbaque compositis dissimulata notis. » HEYN. |