Est ubi nec nix est, nec glacialis hiems.
Est sine vite solum, quaedam est sine matre propago.
Est sine rege tribus et sine nave fretum.
Non sine mors gemitu, non partus et absque dolore,
Non nix absque gelu, non Notus absque sono.
Absque calore focus non est, nec amore puella,
Non sine carne pilus, non sine pelle caro.
Non sine matre puer, non est sine vite Lyaeus,
Non sine pisce lacus, non sine sorde palus.
Non sine laude pius, non est sine crimine latro,
Non sine fraude forum, non sine mure penus.
Non urbs absque malo, non scortis absque lupanar,
Non sine voce sonus, non sine luce dies.
15 Dulce sopor fessis et terris flumina siccis,
Dulce patri proles divitibusque gaza.
Tela viri decus est, peplumque colusque puellae,
Laus sine lite domus, laus sine fure locus.
Mira loquar sine re fit causa, dies sine sole.
Ver sine flore, quies sine pace, pater sine prole.
Fit sine spinetis rosa, fit ventus sine flatu.
Fit sine fraude dolus, et culpa fit absque reatu.
5 Saepe tuli coelum sine sideribus, sine signis.
Saepe focum feci sine fomentis, sine lignis.
Problema arithmeticum.
Ut tot emantur aves, bis denis utere nummis,
Perdix, anser, anas empta vocetur avis.
Sit simplex obolus pretium perdicis, ematur
Sex obolis anser bisque duobus anas.
Ut tua procedat in lucem quaestio, mentem
Consulo. Sic loquitur pectoris arca mihi.
Sint anates tres atque duae, simplex erit anser,
Accipe perdices quattuor atque decem.
Pulcra domus terris fuerat sub tempore prisco,
Partibus in quadris digno fundata decore.
Unius ob meritum cantas reboando sonorum
Haec eadem roborata minis sub tegmine clavis
5 Flatus octonos a se spirabat honestos,
Auriferi solis radius cum spargeret umbras.
Horum quippe duo dulci modulaminis oda
Vivendi modulo quoniam senos superarunt,
Bini pro meritis senos comedere superni.
10 Hoc legat et lectis quivis sensum mihi pandat.
Problema arithmeticum.
Quidam nocte niger Dux nomine, candidus alter,
Forte subintrarunt unica tecta simul.
Extiterat numero quindenus candidus ipse,
Totque videt nigros more colore pares.
Candide, de nostris primus quis, dixerat alter,
Providet excubias? Nam tua dicta sequar.
E contra placido respondit candidus ore:
Iudicio nolo quemque gravare meo,
Ne nova lis socios per me conspiret in arma;
Sed tibi consilium nunc removebo meum.
Ordine disponam socios discumbere cunctos,
Quos sors nona legat noctis in excubias.
Uxor abit duplex, redit una, meat quoque duplex.
Una redit, geminus vir abit, redit uxor et unus.
Vir geminus vehitur, redit una, duaeque vehuntur.
Vir redit et plena rate transmeat unus et una.
Problema de columbis.
Aedificat centum graduum collectio scalam.
In primo residet sola columba gradu,
Post binae volucres, tres postea, quattuor inde.
Centenos numerus ordinat iste gradus.
Consului summam. Cum quinquaginta columbis
Quinque columbarum millia summa tenet.
In lauro residens bis sex volitare columbas
Aspiciens, dedit hunc forte columba sonum.
Si numerus duplici bis cresceret ordine vester,
Essetis centum me volitante simul.
Ut te non lateat volitantis summa cohortis,
Ex triginta tribus extitit illa cohors.
Problema de convivis.
Bis sex convivis bis senos divide panes,
Cleris, agricolis militibusque simul.
Liba duo clerum, libi pars quarta colonum,
Dimidius panis militis ora cibat.
Ut tot sint homines, quot panes, sunt ibi quinque
Cleri, ruricolae ter duo, solus eques.
De libra et partibus eius.
Libra vel as ex unciolis constat duodenis.
Uncia de libra linquit subtracta deuncem,
Et sextans, hoc est eadem geminata, deuncem.
Hinc quadrans haec scilicet ipsa retracta dodrantem
Inde triens ipsius quadruplicatio bessem,
Quincunx septuncem, quae sat sua pondera produnt,
Semis semissem medium dum dividit assem,
Nec vacat unciolae mediam secuncia iungens.
De uncia et partibus eius.
Uncia viginti scripulos et quattuor ambit.
Dimidium staterae semuncia dicitur eius,
Terna duc seseclae par est eademque duella,
Quarta siclus vel sicilicus vel denique sicel, 5 Sextula sexta modo solet et modo sescla vocari, Octavam appellant dragmam vel rarius olcen. Et duodenariam mediam sesclam vocitarunt. Vigenam quartam scripulus seu gramma retentant.
De scripulo et partibus eius.
Unus item scripulus calcis componitur octo.
Dimidium scripuli obolus pars quarta ceratos,
Hic sextam fingi placuit siliquamque vocari,
Ultimus est calcus ciceris duo granula pensans.
Rusticus ad tectum gressus referebat ab urbe
Errans ac titubans, pectus agente mero.
Sistit iter, potum geminat. Furor occupat artus,
Exulat a sensu mentis, aitque sibi:
Stulte quid egisti? vas istud proiice: certe
Fortior est pedibus cantharus iste tuis.
Tres habet iste pedes, at tu gemino pede constas.
Quo merito tripedem devehit ergo bipes?
Finierat; vas deponit, cui sic ait, audi,
Amphora, curre, trium diceris esse pedum.
Tu me fortior es. Quid ais? iuro tibi, clava,
Si cito non properes, es luitura moram.
Dixerat; illa silet, stat; stultus concipit iram.
Insanas armat ebria clava manus.
15 Percutit et frangit vas, vinum defluit, ansa Stricta fuit, glut glut murmurat unda sonans. Credit glutonem se rusticus inde vocari. Dedecus inpositum noluit ergo pati.
Totum vas minuens manus ebria duplicat ictus;
Ad finem glut glut duplicat unda sonum.
Mentis inops exulque sui, post omnia stultus,
Ad tectum fracto vase reduxit iter.
Gillo vomit gelidum vastis singultibus amnem,
Vis aliena cui frigoris addit opem.
Nam tepidum laticem curamus claudere testa,
Ut mersa imbrigenis unda nivescat aquis.
Perdiderat laticum longaeva incuria cursus,
Quos tibi nunc pleno cantharus ore vomit.
Caesaris ad valvas sedeo, sto nocte dieque,
Nec datur ingressus, quo mea fata loquar.
Ite, deae faciles, et nostro nomine saltem
Dicite divini Caesaris ante pedes:
Si nequeo placidas affari Caesaris aures,
Saltem aliquis veniat, qui mihi dicat, abi.
Spemque metumque inter rebus male natus agendis,
Sic totos multo perdo labore dies.
Mane salutator; cum sol se condit in undas,
Nocturnus subeo regia tecta cliens.
Incipio effari, mediaque in voce resisto,
Et premit ingenuus verba parata pudor.
Iam satis est: finem, o Caesar, pro munere posco,
Remque meam, seu das, perfice, sive negas.
Invitatio ad convivium.
Dulcis amice, bibas gratanter munera Bacchi:
Sic vivas totum, dulcis amice, bibas.
Fercula sume libens allata ex viscere cervi;
Sin, Actaeonis mors sit acerba tibi.
5 Dente timendus aper tibi ponitur, accipe laetus:
Si non, te findat dente timendus aper.
|