Ante mare, et terras, et, quod regit omnia, caelum 5 Unus erat toto naturae vultus in orbe, 10 15 Quem dixere Chaos: rudis, indigestaque moles, 25 14. Amphitrite ponitur hic pro oceano universam terram circumeunte: паρà тò àμØiτgíбev, terram enim circumcirca terit seu alluit mare. 23. Liquidum caelum. Pro aethere posuit, nam et aether purissimus est: liquidum ergo est purum, clarum, ab omni corruptione remotum. 26. Ignea convexi vis. Periphrasis est aetheris atque ignis,qui supremum propter levitatem sibi locum vindicavit. 3. Pria che 'l ciel fosse, il mar, la terra, e 'l foco, Era il fuoco, la terra, il ciel, e 'l mare : Ma 'l mar rendeva il ciel, la terra, e 'l foco, Deforme il foco, il ciel, la terra, e 'l mare : Che ivi era e terra, e cielo, e mare, e foco, Dov' era e cielo, e terra, e foco, e mare : La terra, il foco, e 'l mare, era nel cielo, Nel mar nel foco, e nella terra il cielo. 4. Non v'era chi portasse il nuovo giorno 5. Quindi nascea, che stando in un composto 6. Ma quel, che ha cura di tutte le cose, Proximus est aër illi levitate, locoque; 30 Parte foret, magni speciem glomeravit in orbis. 35 40 30. Circumfluus humor. Aqua ultimum est elementorum, quatenus terram cingit et ambit: non autem habita ratione centri, cui vicinior terra. FAB. II. Arg. Sic ubi dispositam. Separata jam terra erat à caeteris elementis: sed homo nondum natus, ipsius terrae cultor futurus et dominus. Itaque Prometheus Iapetis filius terram imbre mollivit, et ex hac hominem ad Dei similitudinem et imaginem finxit; cujus facies non prona, ut caeteris animalibus esset in terram, sed caelum spectaret erecta. 39. Obliquis ripis. Fluvii naturam lapsus anguium exprimunt, et ita ripas obliquas efficiunt. Hinc Dii fluviorum praesides, propter riparum alveorumque curvitates flexusque, ad cornuum taurinorum similitudinem cornuti fingebantur. Vide Hieron. Magium lib. 4 cap. 2 Miscell. 7 Prossimo a lui s'avvicinò primiero Che quanto è il mar più del terren leggiero, L'ultima parte, che resta, è dell' onda, Che d'intorno il terren bagna, e circonda. 8 E dove fur nell' union nemici, E cercar farsi sempre oltraggio, e scorno, Poichè ognun fu nel suo proprio soggiorno: E partorir quell' opre alme e felici, Onde il mondo vegghiam sì bello e adorno. Sol la disunion gli fece uniti: 9 Poichè il tutto dispose a parte a parte, 10 E di ridurla in miglior forma vago Quinci un gran stagno, e quindi un chiaro lago, Jussit et extendi campos, subsidere valles, Fronde tegi silvas, lapidosos surgere montes. Utque duae dextra caelum, totidemque sinistra 45 Parte secant Zonae; quinta est ardentior illis: Sic onus inclusum numero distinxit eodem Cura Dei, totidemque plagae tellure premuntur. Quarum quae media est, non est habitabilis aestu; Nix tegit alta duas: totidem inter utramque locavit; 50 Temperiemque dedit, mixtȧ cum frigore flamma. Imminet his aër, qui quanto est pondere terrae Pondus aquae levius, tanto est onerosior igne. Illic et nebulas, illic consistere nubes | Jussit, et humanas motura tonitrua mentes, Et cum fulminibus facientes frigora ventos. His quoque non passim mundi fabricator habendum Aëra permisit: vix nunc obsistitur illis, 55 Cum sua quisque regat diverso flamina tractu, 65 60. Fratrum. Ventorum, qui Aurorae et Astraei gigantis filii. Hes. Theog. 61. Nabathaeaque regna. Orientalia. Nabath enim Ismaelis filius, ut Josephus scribit, unà cum undecim fratribus suis, omnem terram ab Euphrate ad mare rubrum usque positam tenuit, Nabathaeamque pro vinciam nominavit. 64. Septemque triones. Prisca lingua triones boves dicebantur aratorii: septem autem stellae ita in ea parte caeli sunt collocatae, ut plaustrum cum bobus effingere videantur; et illi regioni Septentrionis nomen imposuerunt. Gest. lib. 11 cap. 21. 65. Contraria tellus. Meridionalis, Antarctica, septentrionali opposite. |