Abbildungen der Seite
PDF
EPUB

Sic tibi, quùm fluctus subterlabere Sicanos,
Doris amara suam non intermisceat undam!
Incipe;
sollicitos Galli dicamus amores,
Dùm tenera attondent simæ virgulta capella.
Non canimus surdis: respondent omnia silvæ.
Quæ nemora, aut qui vos saltus habuêre, puellæ
Naiades, indigno quùm Gallus amore periret?
Nam neque Parnassi vobis juga, nam neque Pindi
Ulla moram fecêre, neque Aonia Aganippe.
Illum etiam lauri, illum etiam flevere myricæ;
Pinifer illum etiam solâ sub rupe jacentem
Mænalus, et gelidi fleverunt saxa Lycæi.
Stant et oves circùm ; nostrî nec pœnitet illas;
Nec te pœniteat pecoris, divine poeta:
Et formosus oves ad flumina pavit Adonis.
Venit et upilio; tardi venêre bubulci;
Uvidus hiberna venit de glande Menalcas.

1

Omnes << Unde amor iste» rogant << tibi? >> Venit Apollo:
« Galle, quid insanis? inquit ; tua cura Lycoris
Perque nives alium perque horrida castra secuta est. »
Venit et agresti capitis Sylvanus honore,
Florentes ferulas et grandia lilia quassans.
Pan, deus Arcadiæ, venit, quem vidimus ipsi
Sanguineis ebuli baccis minioque rubentem.

« Ecquis erit modus? inquit; Amor non talia curat.
Nec lacrymis crudelis Amor, nec gramina rivis,
Nec cytiso saturanlur apes, nec fronde capellæ. >>
Tristis at ille: « Tamen cantabitis, Arcades, inquit,
Montibus hæc vestris: soli cantare periti

Arcades. O mihi tùm quàm molliter ossa quiescant,
Vestra meos olim si fistula dicat amores!

Atque utinam ex vobis unus, vestrique fuissem
Aut custos gregis, aut maturæ vinitor uvæ!
Certè, sive mihi Phyllis, sive esset Amyntas,
Seu quicumque furor (quid tùm, si fuscus Amyntas?
Et nigræ violæ sunt, et vaccinia nigra),
Mecum inter salices lentâ sub vite jaceret :
Serta mihi Phyllis legeret, cantaret Amyntas.
Hic gelidi fontes; hic mollia prata, Lycori;

Hic nemus; hic ipso tecum consumerer ævo.
Nunc insanus amor duri te Martis in armis
Tela inter media atque adversos detinet hostes.
Tu procul à patriâ (nec sit mihi credere tantùm !),
Alpinas, ah! dura nives et frigora Rheni
Me sinè sola vides. Ah! te ne frigora lædant!
Ah! tibi ne teneras glacies secet aspera plantas !
Ibo, et Chalcidico quæ sunt mihi condita versu
Carmina pastoris Siculi modulabor avenâ.
Certum est in silvis, inter spelæa ferarum,
Malle pati, tenerisque meos incidere amores
Arboribus: crescent illæ, crescetis, amores.
Intereà mixtis lustrabo Mænala Nymphis,
Aut acres venabor apros; non me ulla vetabunt
Frigora Parthenios canibus circumdare saltus.
Jam mihi per rupes videor lucosque sonantes
Ire; libet Partho torquere Cydonia cornu
Spicula: tanquàm hæc sint nostri medicina furoris,
Aut deus ille malis hominum mitescere discat!
Jam neque Hamadryades rursùm, nec carmina nobis
Ipsa placent; ipsæ rursùm concedite, silvæ.
Non illum nostri possunt mutare labores ;
Nec si frigoribus mediis Hebrumque bibamus,
Sithoniasque nives hiemis subeamus aquosæ ;
Nec si, quùm moriens altâ liber aret in ulmo,
Æthiopum versemus oves sub sidere Cancri.
Omnia vincit Amor, et nos cedamus Amori. »
Hæc sat erit, Divæ, vestrum cecinisse poetam,
Dum sedet et gracili fiscellam texit hibisco,
Pierides: vos hæc facietis maxima Gallo;
Gallo, cujus amor tantùm mihi crescit in horas,
Quantùm vere novo viridis se subjicit alnus.

Surgamus: solet esse gravis cantantibus umbra; Juniperi gravis umbra; nocent et frugibus umbræ. Ite domum saturæ, venit Hesperus, ite, capella.

VIRGILII MARONIS

GEORGICA.

LIBER 1.

ARGUMENTUM.

Vs. 1 De carminis materiâ et ordine.

cia.

[ocr errors]

[ocr errors]

5 Invocatio ad Numina et ad Augustum. 42 de aratione. - 50 Soli cœlique natura explorenes Indè varia arationis tempora, variæ sationis leges. - -121 Hominn labores et ærumnæ cum aureâ ætate comparata. 160 Instrumenta rustica, et alia agricolis necessaria. 187 Anni proventùs indi193 Semina medicanda, seligenda. 204 Rusticorum operum tempora. 231 De Solis cursu annuo. — 259 Quæ curanda sint tempore pluvio. 276 Dies Lunæ fausti et infausti. 287 Nonnulla noctu meliùs tractantur; alia medio calore; alia hieme.-311 Per autumnum et ineunte vere metuendæ sunt procellæ : quarum observanda tempora; exoranda autem Numina. — 351 Varia procellarum et serenitatis prognostica. 466 Episodium de prodigiis post J. Cæsaris cædem alterum bellum civile portendentibus. 497 Vota pro Augusto.

-

QUID faciat lætas segetes, quo sidere terram
Vertere, Macenas, ulmisque adjungere vites
Conveniat; quæ cura boum, qui cultus habendo
Sit pecori, atque apibus quanta experientia parcis,
Hinc canere incipiam. Vos, o clarissima mundi
Lumina, labentem cœlo quæ ducitis annum,
Liber, et alma Ceres, vestro si munere tellus
Chaoniam pingui glandem mutavit arista,
Poculaque inventis Acheloia miscuit uvis;
Et vos, agrestûm præsentia Numina, Fauni,

Ferte simul, Faunique, pedem, Dryadesque puellæ :
Munera vestra cano. Tuque ô, cui prima frementem
Fudit equum magno tellus percussa tridenti
Neptune; et cultor nemorum, cui pinguia Cea
Ter centum nivei tondent dumeta juvenci ;
Ipse, nemus linquens patrium saltusque Lycæi,
Pan, ovium custos, tua sit tibi Manala curæ,
Adsis, ô Tegeæe, favens: oleæque Minerva,
Inventrix; uncique puer monstrator aratri ;
Et teneram ab radice ferens, Sylvane, cupressum;
Dique, Deæque omnes, studium quibus arva tueri;
Quique novas alitis non ullo semine fruges,
Quique satis largum cœlo demittitis imbrem.

Tuque adeò, quem nox quæ sint habitura Deorum
Concilia incertum est; urbesne invisere, Cæsar,
Terrarumque velis curam, et te maximus orbis
Auctorem frugum, tempestatumque potentem
Accipiat, cingens materna tempore myrto,
An deus immensi venias maris, ac tua nautæ
Numina sola colant, tibi serviat ultima Thule
Teque sibi generum Tethys emat omnibus undis;
Anne novum tardis sidus te mensibus addas,
Quà locus Erigonen inter Chelasque sequentes
Panditur: ipse tibi jam brachia contrahit ardens
Scorpius, et cœli justá plus parte relinquit:
Quidquid eris (nam te nec sperent Tartara regem,
Nec tibi regnandi veniat tam dira cupido,
Quamvis Elysios miretur Græcia campos,
Nec repetita sequi curet Proserpina matrem),
Da facilem cursum, atque audacibus annue cœptis,
Ignarosque viæ mecum miseratus agrestes,
Ingredere, et votis jam nunc assuesce vocari.

VERE novo, gelidus canis quùm montibus humor
Liquitur, et Zephyro putris se gleba resolvit,
Depresso incipiat jam tùm mihi taurus aratro
Ingemere, et sulco attritus splendescere vomer.
Illa seges demùm votis respondet avari
Agricolæ, bis quæ solem, bis frigora sensit;

[graphic]

Cura sit, ac patrios cultusque habitusque locorum,
Et quid quæque ferat regio, et quid quæque recuset.
Hic segetes, illic veniunt feliciùs uvæ;

Arborei fetus alibi, atque injussa virescunt
Gramina. Nonne vides croceos ut Tmolus odores,
India mittit ebur, molles sua thura Sabæi,val
At Chalybes nudi ferrum, virosaque Pontus
Castorea, Eliadum palmas Epirus equarum?
Continuò has leges æternaque fœdera certis Hirptoothy
Imposuit natura locis, quo tempore primùmull
Deucalion vacuum lapides jactavit in orbem,loor
Undè homines nati, durum genus. Ergò age, terræ
Pingue solum, primis extemplo à mensibus anni,
Fortes invertant tauri, glebasque jacentesi
Pulverulenta coquat maturis solibus æstas.
Antiopos
At, si non fuerit tellus fecunda, sub ipsum bis
Arcturum tenui sat erit suspendere sulco:
Illic, officiant lætis ne frugibus herbæ,

Hic, sterilem exiguus ne deserat humor arenam.
Alternis idem tonsas cessare novales,

[ocr errors]

Et segnem patière situ durescere campum ;
Aut ibi flava seres, mutato sidere, farra, sit
Undè priùs lætum siliquâ quassante legumen,
Aut tenues fetus viciæ, tristisque lupini
Sustuleris fragiles calamos sylvamque sonantem.
Urit enim lini campum seges, urit avenæ;
Urunt Lethæo perfusa papavera somno.
Sed tamen alternis facilis labor; arida tantùm
Ne saturare fimo pingui pudeat sola, neve
Effetos cinerem immundum jactare per agros.
Sic quoque mutatis requiescunt fetibus arva;oin
Nec nulla intereà est inaratæ gratia terræ.
Sæpè etiam steriles incendere profuit agros,
Atque levem stipulam crepitantibus urere flammis :
Sive indè occultas vires et pabula terræ
Pinguia concipiunt ; sive illis omne per ignem

[ocr errors]
« ZurückWeiter »