Abbildungen der Seite
PDF
EPUB
[graphic][subsumed][ocr errors][subsumed][ocr errors]

LIBER X.

-

ARGUMENTUM.

-

[ocr errors]

Vs. Jupiter, convocato Deorum concilio, Junonem ac Venerem in concordiam adducere conatur. -- 16 Veneris querimonia et preces. -- 62 Junonis in Trojanos nefaria. - 96 Jupiter pronuntiat se neutrarum partium fore, sed fatis omnia permissurum. --118 Rutuli Trojanos iterùm oppugnant. 146 Eneas, collectis hinc et indè auxiliis, ad suos festinat. 215 Una è nymphis, in eam speciem ex navibus paulò antè transformatis, de suorum periculo certiorem facit. 256 Eneas, viso hoste, haud procul in littus exercitum exponit. Bellum furit undiquè. 362 Pallas, commisso gravi certamine, à Turno occiditur. 510 Æneas juvenis hujus necem multo hostium sanguine ulciscitur. -- 606 Juno, Jove permittente, Turnum præsenti periculo eripit, objectâ illi falsâ Æneæ imagine; quam ille fugientem ad usque navem dùm sequitur, retinaculis à Junone ruptis, ad littora Ardex proxima vi tempestatis abripitur. Mezentius prælio pro Turno succedit. -- 762 Eneas Mezentium vulnerat. -- 794 Lausum, Mezentii filium, occidit Æneas. Quo viso, pater arma resumit, et pariter occiditur.

-

-689

PANDITUR intereà domus omnipotentis Olympi, Conciliumque vocat Divûm pater atque hominum rex Sideream in sedem, terras undè arduus omnes, Castraque Dardanidûm adspectat populosque latinos. Considunt tectis bipatentibus; incipit ipse :

« Cœlicolæ magni, quianam sententia vobis Versa retrò, tantùmque animis certatis iniquis? Abnueram bello Italiam concurrere Teucris : Quæ contra velitum discordia? quis metus aut hos, Aut hos arma sequi, ferrumque lacessere suasit? Adveniet justum pugnæ (ne arcessite) tempus, Quùm fera Carthago romanis arcibus olim Exitium magnum atque Alpes immittet apertas:

Tùm certare odiis, tùm res rapuisse licebit.
Nunc sinite, et placitum læti componite fœdus. >>
Jupiter hæc paucis; at non Venus aurea contrà
Pauca refert:

«< O pater, ô hominum Divûmque æterna potestas!
(Namque aliud quid sit quod jam implorare queamus?)
Cernis ut insultent Rutuli, Turnusque feratur
Per medios insignis equis, tumidusque secundo
Marte ruat : non clausa tegunt jam mœnia Teucros ;
Quin intra portas atque ipsis prælia miscent
Aggeribus murorum, et inundant sanguine fossæ.
Eneas ignarus abest. Nunquàmne levari
Obsidione sines ? muris iterùm imminet hostis
Nascentis Troja; nec non exercitus alter,
Atque iterùm in Teucros ætolis surgit ab Arpis
Tydides. Equidem, credo, mea vulnera restant,
Et tua progenies mortalia demoror arma!
Si sinè pace tuâ alque invito numine Troes
Italiam petière, luant peccata, neque illos
Juveris auxilio: sin tot responsa secuti,

Quæ Superi Manesque dabant, cur nunc tua quisquam
Vertere jussa potest? aut cur nova condere fata?
Quid repetam exustas erycino in littore classes?
Quid tempestatum regem ventosque furentes
oliâ excitos? aut actam nubibus Irim?
Nunc etiam Manes (hæc intentata manebat
Sors rerum) movet, et, superis immissa repentè,
Alecto, medias Italûm bacchata per urbes.
Nil super imperio moveor: speravimus ista,
Dùm fortuna fuit: vincant, quos vincere mavis.
Si nulla est regio Teucris quam det tua conjux
Dura per eversæ, genitor, fumantia Troja
Excidia obtestor, liceat dimittere ab armis
Incolumem Ascanium; liceat superesse nepotem.
Eneas sanè ignotis jactetur in undis,

Et, quamcumque viam dederit fortuna, sequatur:
Hunc tegere et dire valeam subducere pugnæ.
Est Amathus, et celsa mihi Paphos, atque Cythera,
Idaliæque domus : positis inglorius armis

[ocr errors]

:

Exigat hic ævum; magnà ditione jubeto
Carthago premat Ausoniam nihil urbibus indè
Obstabit tyriis. Quid pestem evadere belli
Juvit, et argolicos medium fugisse per ignes,
Totque maris vastæque exhausta pericula terræ,
Dùm Latium Teucri recidivaque Pergama quærunt?
Non satiùs cineres patriæ insedisse supremos,
Atque solum quo Troja fuit? Xanthum et Simoenta
Redde, oro, miseris; iterùmque revolvere casus
Da, paler, iliacos Teucris. » Tùm regia Juno,
Acta furore gravi : « Quid me alta silentia cogis
Rampere, et obductum verbis vulgare dolorem?
nean hominum quisquam Divûmque subegit
Bella sequi, aut hostem regi se inferre Latino?
Italiam petiit fatis auctoribus, esto,

Cassandra impulsus furiis : nùm linquere castra
Hortati sumus, aut vitam committere ventis?
Num puero summam belli, nùm credere muros,
Tyrrhenamve fidem aut gentes agitare quietas?
Quis Deus in fraudem, quæ dura potentia nostri
Egit? ubi hic Juno, demissave nubibus Iris?
Indignum est Italos Trojam circumdare flammis
Naɛcentem, et patriâ Turnum consistere terrâ,
Cui Pilumnus avus, cui diva Venilia mater.
Quid face Trojanos atrâ vim ferre Latinis?
Arva aliena jugo premere atque avertere prædas?
Quid soceros legere, et gremiis abducere pactas?
Pacem orare manu, præfigere puppibus arma?
Tu potes Enean manibus subducere Graiûm,
Proque viro nebulam et ventos obtendere inanes;
El potes in totidem classem convertere nymphas :
Nos aliquid Rutulos contrà juvisse nefandum est?
Eneas ignarus abest:
: ignarus et absit.

Est Paphos, Idaliumque tibi, sunt alta Cythera :
Quid gravidam bellis urbem et corda aspera tentas?
Nosne tibi fluxas Phrygiæ res vertere fundo
Conamur? nos? an miseros qui Troas Achivis
Objecit? Quæ causa fuit consurgere in arma
Europamque Asiamque, et fœdera solvere furto?

Me duce dardanius Spartam expugnavit adulter ?
Aut ego tela dedi, fovive cupidine bella?
Tunc decuit metuisse tuis nunc sera querelis
Haud justis assurgis, et irrita jurgia jactas. »
Talibus orabat Juno; cunctique fremebant
Cœlicola assensu vario: ceu flamina prima
Quùm deprensa fremunt silvis, et cæca volutant
Murmura, venturos nautis prodentia ventos.

Tùm pater omnipotens, rerum cui summa potestas, Infit eo dicente, Deûm domus alta silescit, Et tremefacta solo tellus ; silet arduus æther; Tùm Zephyri posuere ; premit placida æquora pontus. « Accipite ergò animis atque hæc mea figite dicta. Quandoquidem Ausonios conjungi fœdere Teucris Haud licitum, nec vestra capit discordia finem, Que cuique est fortuna hodiè, quam quisque secat spem, Tros Rutulusve fuat, nullo discrimine habebo: Seu fatis Italûm castra obsidione tenentur, Sive errore malo Troja monitisque sinistris. Nec Rutulos solvo: sua cuique exorsa laborem Fortunamque ferent; rex Jupiter omnibus idem : Fata viam invenient, » Stygii per flumina fratris, Per pice torrentes atrâque voragine ripas Annuit, et totum nutu tremefecit Olympum. Hic finis fandi: solio tùm Jupiter aureo Surgit; Calicolæ medium quem ad limina ducunt. Intereà Rutuli portis circùm omnibus instant Sternere cæde viros, et moenia cingere flammis, At legio Æneadûm vallis obsessa tenetur, Nec spes ulla fuga. Miseri stant turribus altis Nequidquam, et rarâ muros cinxêre corona: Asius Imbrasides, Hicetaoniusque Thymates, Assaracique duo, et senior cum Castore Thybris, Prima acies; hos germani Sarpedonis ambo, Et Clarus, et Hæmon Lyciâ comitantur ab alta. Fert ingens toto connixus corpore saxum, Haud partem exiguam montis, lyrnessius Acmon, Nec Clytio genitore minor, nec fratre Menestheo. Hi jaculis, illi certant defendere saxis,

« ZurückWeiter »