Nec satis hoc Baccho est: ipsos quoque deserit agros,
Cumque choro meliore sui vineta Tymoli
Pactolonque petit, quamvis non aureus illo.
Tempore nec caris erat invidiosus arenis.

Hunc assueta cohors, Satyri Bacchaeque, frequentant;
At Silenus abest. Titubantem annisque meroque
Ruricolae cepere Phryges, vinctumque coronis
Ad regem duxere Midan, cui Thracius Orpheus
Orgia tradiderat cum Cecropio Eumolpo.
Qui simul agnovit socium comitemque sacrorum,
Hospitis adventu festum genialiter egit

Per bis quinque dies et junctas ordine noctes.
Et jam stellarum sublime coëgerat agmen
Lucifer undecimus, Lydos quum laetus in agros
Rex venit, et juveni Silenum reddit alumno.
Huic deus optandi gratum, sed inutile, fecit
Muneris arbitrium, gaudens altore recepto.
Ille, male usurus donis, ait: Effice, quicquid
Corpore contigero, fulvum vertatur in aurum.
Annuit optatis, nocituraque munera solvit
Liber, et indoluit quod non meliora petisset.
Laetus abit gaudetque malo Berecyntius heros,
Pollicitique fidem tangendo singula tentat.
Vixque sibi credens, non alta fronde virentem
Ilice detraxit virgam; virga aurea facta est.
Tollit humo saxum; saxum quoque palluit auro :.
Contigit et glebam; contactu gleba potenti
Massa fit arentes Cereris decerpsit aristas;
Aurea messis erat: demtum tenet arbore pomum ;
Hesperidas donasse putes: si postibus altis
Admovit digitos, postes radiare videntur.
Ille etiam liquidis palmas ubi laverat undis,
Unda fluens palmas Danaën eludere posset.
Vix spes ipse suas animo capit, aurea fingens
Omnia. Gaudenti mensas posuere ministri,
Exstructas dapibus nec tostae frugis egentes.
Tum vero sive ille sua Cerealia dextra

Munera contigerat, Cerealia dona rigebant ;
Sive dapes avido convellere dente parabat,
Lamina fulva dapes admoto dente premebat.
Miscuerat puris auctorem muneris undis;
Fusile per rictus aurum fluitare videres.
Attonitus novitate mali, divesque miserque
Effugere optat opes et, quae modo voverat, odit.
Copia nulla famem relevat; sitis arida guttur
Urit, et inviso meritus torquetur ab auro.
Ad coelumque manus et splendida brachia tollens,
Da veniam, Lenaee pater! Peccavimus; inquit,
Sed miserere, precor, speciosoque eripe damno!
Mite deum numen, Bacchus peccasse fatentem
Restituit, factaque fide data munera solvit.
Neve male optato maneas circumlitus auro,
Vade, ait, ad magnis vicinum Sardibus amnem,
Perque jugum ripae labentibus obvius undis
Carpe viam, donec venias ad fluminis ortus;
Spumigeroque tuum fonti, qua plurimus exit,
Subde caput, corpusque simul, simul elue crimen.
Rex jussae succedit aquae. Vis aurea tinxit
Flumen et humano de corpore cessit in amnem.
Nunc quoque jam veteris percepto semine venae
Arva rigent, auro madidis pallentia glebis.
Ille, perosus opes, silvas et rura colebat

Panaque montanis habitantem semper in antris.

Pingue sed ingenium mansit; nocituraque, ut ante,
Rursus erant domino stolidae praecordia mentis.
Nam freta prospiciens, late riget arduus alto
Tmolus in adscensu, clivoque extentus utroque,
Sardibus hinc, illinc parvis finitur Hypaepis.
Pan ibi dum teneris jactat sua carmina Nymphis,
Et leve cerata modulatur arundine carmen,
Ausus Apollineos prae se contemnere cantus,
Judice sub Tmolo certamen venit ad impar.
Monte suo senior judex consedit, et aures

Liberat arboribus: quercu coma caerula tantum
Cingitur, et pendent circum cava tempora glandes.
• Isque deum pecoris spectans, In judice, dixit,
Nulla mora est. Calamis agrestibus insonat ille,
Barbaricoque Midan — aderat nam forte canenti-
Carmine delenit. Post hunc sacer ora retorsit
Tmolus ad os Phoebi: vultum sua silva secuta est.
Ille, caput flavum lauro Parnaside vinctus,
Verrit humum Tyrio saturata murice palla,
Distinctamque lyram gemmis et dentibus Indis
Sustinuit laeva, tenuit manus altera plectrum.
Artificis status ipse fuit. Tum stamina docto
Pollice sollicitat: quorum dulcedine captus
Pana jubet Tmolus citharae submittere cannas.
Judicium sanctique placet sententia montis.
Omnibus; arguitur tamen atque injusta vocatur
Unius sermone Midae. Nec Delius aures
Humanam stolidas patitur retinere figuram ;
Sed trahit in spatium, villisque albentibus implet,
Instabilesque imo facit et dat posse moveri.
Cetera sunt hominis; partem damnatur in unam,
Induiturque aures lente gradientis aselli.

160

165

170

175

Ille quidem celat, turpique onerata pudore

180

Tempora purpureis tentat velare tiaris ;

Sed solitus longos ferro resecare capillos

Viderat hoc famulus. Qui quum nec prodere visum
Dedecus auderet, cupiens efferre sub auras,

185

Nec posset reticere tamen, secedit humumque
Effodit et, domini quales adspexerit aures,
Voce refert parva, terraeque immurmurat haustae ;
Indiciumque suae vocis tellure regesta
Obruit, et scrobibus tacitus discedit opertis.
Creber arundinibus tremulis ibi surgere lucus
Coepit et, ut primum pleno maturuit aevo,
Prodidit agricolam : leni nam motus ab Austro
Obruta verba refert dominique coarguit aures.

190

P. OVIDII NASONIS

TRISTIUM LIBER IV.

ELEGIA X.

ILLE ego, qui fuerim, tenerorum lusor amorum,
Quem legis, ut noris, accipe, posteritas.
Sulmo mihi patria est, gelidis uberrimus undis,
Millia qui novies distat ab Urbe decem:
Editus hinc ego sum; nec non, ut tempora noris,
Quum cecidit fato consul uterque pari;

Si quid id est, usque a proavis vetus ordinis heres,
Non modo Fortunae munere factus eques.
Nec stirps prima fui; genito sum fratre creatus,
Qui tribus ante quater mensibus ortus erat.
Lucifer amborum natalibus affuit idem;

Una celebrata est per duo liba dies.

Haec est armiferae festis de quinque Minervae,
Quae fieri pugna prima cruenta solet.
Protinus excolimur teneri, curaque parentis
Imus ad insignes Urbis ab arte viros.
Frater ad eloquium viridi tendebat ab aevo,
Fortia verbosi natus ad arma fori.

At mihi jam puero coelestia sacra placebant,
Inque suum furtim Musa trahebat opus.
Saepe pater dixit: Studium quid inutile tentas?
Maeonides nullas ipse reliquit opes.

Motus eram dictis, totoque Helicone relicto,
Scribere conabar verba soluta modis:

1Ο

Sponte sua carmen numeros veniebat ad aptos,
Et, quod tentabam scribere, versus erat.
Interea tacito passu labentibus annis,

Liberior fratri sumta mihîque toga est,
Induiturque humeros cum lato purpura clavo;
Et studium nobis, quod fuit ante, manet.
Jamque decem vitae frater geminaverat annos,
Quum perit, et coepi parte carere mei.
Cepimus et tenerae primos aetatis honores,
Deque viris quondam pars tribus una fui.
Curia restabat; clavi mensura coacta est:

Majus erat nostris viribus illud onus.
Nec patiens corpus nec mens fuit apta labori,
Sollicitaeque fugax ambitionis eram ;
Et petere Aoniae suadebant tuta Sorores
Otia, judicio semper amata meo.
Temporis illius colui fovique poëtas,

Quotque aderant vates, rebar adesse deos.
Saepe suas volucres legit mihi grandior aevo,
Quaeque necet serpens, quae juvet herba, Macer;
Saepe suos solitus recitare Propertius ignes,
Jure sodalitii qui mihi junctus erat.

Ponticus heroo, Bassus quoque clarus iambo,
Dulcia convictus membra fuere mei ;
Et tenuit nostras numerosus Horatius aures,
Dum ferit Ausonia carmina culta lyra.
Virgilium vidi tantum ; nec amara Tibullo

Tempus amicitiae fata dedere meae.
Successor fuit hic tibi, Galle, Propertius illi;
Quartus ab his serie temporis ipse fui.
Utque ego majores, sic me coluere minores,
Notaque non tarde facta Thalia mea est.
Carmina quum primum populo juvenilia legi,
Barba resecta mihi bisve semelve fuit.
Moverat ingenium totam cantata per Urbem
Nomine non vero dicta Corinna mihi.