His paruit Minos et ter quotannis populo suo recitanda jura proposuisse fertur.— 68 Sive novo verě Păphiis in arvis rosa splendescat, sive Rhipaea grandine hiems sǎta tristet; sive sub Zephyri auris aequor tranquillum manet, sive carbasa Cauris turgida cymba ferat; aethere seu rīdeat Titan, seu nubila denset; fulgure trèěmant saxa, humum Iris lustret:-fac tua, relinque alios; coelum suspice, contemne orbem; vive certus mori, in ceteris' fide deo.69 Omnia, quae in terris pulcra videntur, dispereunt : divitias sors inimica subito rapit. Virtus et rerum doctrina durat perpetuo et in illam nihil sors habet quod dominetur. Haec sōla et laudem et decus tibi parare potest haecque facit u t vēris deliciis frua re.3 Hanc vigili lăbore tibi quaeras, puer studiose, haec prae cunctis potiore tibi loco sit. 70 Nauta, cum fluctus aequoris' navigat, quamvis tranquillum măre et coelum serenum sit, tamen armāmenta, quibus ātris tempestatibus naufrăgium vitet, semper solet habere. Sic quibus favens fortuna est benignoque vultu rīdet et ex voto quaeque prospera fluunt, si săpiunt, tūtum adversus illam, quoniam mutabilis est, praesidium quaerere debent. 6 71 Vulgi crimine falso damnatus Miltiades, quod incautus patriae opes tractasset, pro toties servata suorum libertate injusto carcere clausus mortem obit. Hunc ut sepulcris majorum inferre posset nātus, ecce păterna vincula jussu populi subit. Nulla via pietati invia est: ignes et vincula et mănus in suum fātum strictas despicit. 72 Cum Naso quondam forte sõlus domi sederet studiis et carminibus suis intentus, Pēlignus colonus a gělido rure věniens arduum divini vātis līmen adit. Utque agrestis erat, magno strepitu ostia fĕrit et tăcito ore properans mõras increpat : 66 Nescio, quid inter3 tālem vatem et ǎsellum sit." Naso poëta breviter respondit: "fores." 1 Cf. cetera parce, puer, bello. 3 Facere with acc and infin. 2 Prep. superfluous. 4 Epenthesis. See above, No. 13, note. 6 Anastrophe. 7 Cf. male sanus for insanus. 8 The prep. can stand before the second subst. § 9. SEVERAL HEXAMETERS, WITHOUT DIVISION OF VERSE, WITH ALTERATIONS AS IN §§ 7 AND 8. a. Two Hexameters. 1 Hic honos tibi ametur, qui débita jura deo, rēgi et patriae ipsisque legibus reddere suadet. 2 Garrulitas nūgis, vēro aptissima brevitas est: somnia et fabula verbosam linguam quaerunt.— 3 Fortunae ne' confidas instăbili vento: mox fortasse aura silebit, quae strepit exoriens. 4 Nihil tam firmum est, cui non ab invălido quandoque noceri possit: vel ǎrāneus anguem perimit.— 5 Alii tua facta laudibus extollant, tibi tăcendum est: laus proprio ore relata sordescit. 6 Tu si nimio plus oblectari cupis, prōdit inde ǎ m āritia et mille vitae incommoda. 7 Félix, qui festina cărina scopulos vitae et naufraga saxa post se linquere potuit. 8 Nihil adeo dulce est, quod, si plus aequo dūraverit, non ămarum videatur et non displiceat.— 9 Tu, si fas et quantum licet, largire, neque ultra, quam sit permissa făcultas, impensam facias.Qui incerta pro certis sequuntur et qui pro mănifesta sunt relinquunt, ridentur.— dubiis quae 10 Paucos tibi a bonos delige, cum quibus securus aevum et lite remota ducere văleas.— 11 12 Quam brevis, incerta et multorum mălorum plēna et quantis periculis vīta nostra obnoxia est.— 13 Omnia, quae a prīmis annis nascentes hausimus, durant illa diu et ănimis tenaciter haerent.— 14 Fert flores Zephyrus et terram virentibus herbis vestit, ǎvibus cantum et silvis děcōrem dans.— 15 Indoctum raro contingit probum esse, et ignorantia mentem in ātras tenebras errorum trūdit.— 16 Tantum spectatis sõdalibus arcana effer, et quod ǎlios tăcere võles, prior ipse ta ce.17 Nihil cupide spectes, nisi quod facere decorum est turpia spectacula corrumpunt těneras mentes. 1 In Key note confidere. Cf. cave putes = ne putes. 3 Paragoge. 4 Cf. mollitia and mollities. 18 Nihil facias, quod putes videri turpe fecisse, curaque, ut pro multis testibus tibi ipse sis.19 Quae võles servare, saepe in vise: videntur, furem minus mětuunt.— nam quae saepe 20 Ne cui misero unquam paupertatem exprobres: cujus munus opes, ejusdem munus egestas est. 21 22 Pauca puero, sed tempestiva loqui décorum est haec enim res ingenium, illa pudorem indicat.Fac eo, quod contigit, semper contentus fruaris, ita tamen, ut nunquam mittas měliora requirere.— 23 Nota, quam sint cuncta hominum văria et incerta, ne unquam te aut prospera tollant aut adversa premant.— b. Three Hexameters. 24 Quam bene balsămeo vestis ŏdore tingitur et pretiosa gemma fulgente auro includitur, tam bene conjunctas mentes concordia děcărat.— 25 Ille felix, qui dei bonitate se tuetur, adversis rebus et secundis păriter supplex, quique nunquam inani praesidio hominum fidit. 26 Si quis viator ignota regione aberrat aut equo delapsus opacis silvis procumbit, erige et errantem měliore siste tramite. 27 Semper veridicis labellis sermonem emitte, sive dies sit ante judicis tribunal tibi dicta, sive dulci alloquio convivas pascere jŭvat.— 28 Quoties văǎfer auceps avibus insidias instruit, mendaci ǎvena vēros cantus imitatur. Ut fallat, impius semper pia verba profatur. 29 Haud satis est nulli se nocentem praebere: aude quoque contra cōnatus mălorum ire, qui amico damnum, probrum mortemque minantur. 30 Unam, ut perfectam teneas, artem sedulo cole neve te coepta vīcini artificis mõrentur: excellens industria non parvam laudem vindicat.— 31 Sua cuivis sors, licet ampla, angusta videtur: e vīte vicini uberior răcēmus prodit: alienae querelae vel minor vel nulla causa est. Periphrastic imper. 3 With what tense interchangeable? Poets say tarda fluunt Poetic form paupĕries. 4 Se is often doubled. tempora for tarde. 32 Sīrēnes, Circen et juvenis et sénex effuge: nam si harum cantus tibi aurein mulceat, more ferarum agros inops mentis percurres. 33 Mědiocrem sortem amplectere, ut secure degas: vallibus nocet unda, căcumina alta fulmina fĕriunt, modici collis sēdes tūtissima esse solet. 34 Saepe aliquis sapiens evadere poterat, nisi ante visus sibi esset. Prudentia crescit tempore: longa dies ususque măgister artifices probat. Cur homo, si nihil eximium annis labentibus inchoet, Quantalibet Aude tua sorte contentus vivere teque impăvidus et 37 Collum juvenis mäture discas jugo subdere, ne post hac insuetus labores ferre renuas, cum tibi jam plēnis ab annis robur accedet.— 3 38 Magnorum superorum laudes et potentium* hērōum splendida facta aeterno carmine Musae cănunt memoremque famam magnis addunt virtutibus. 35 36 39 5 Contra superos tu ne quid tentes contendere, ut quondam cum coelo pugnasse perhibent Gigantes, quando Pēlion impositum sibi Ossa obstupuit.40 Multa multis locis audire et videre oportet et multorum hominum urbes moresque cognoscere, ut prudentia pectus diu collecta děcŏret. 41 In progenie génerosă virtus părentum est: sic scillae non rosam, cardui non ūvam proferunt, neque rēgina ǎvium imbelles columbas parit.— 42 43 c. Four Hexameters. 6 Deformi cortice Punica māla tecta vides, intus tămen 2 See § 8, No. 31, note 5. 5 Cf. ne cupias pugnare puellae. Cf. Virgil: pedibus celerem et pernicibus alis (terra genuit). certa lues, acerba pestis sit. Saepe sub ingenuo vultu mens subdola lătitat.— 44 Nullis fati legibus obnoxia virtus est et nescit terra condi, sed alta sīdera căpessens et vertice tractus aetheris contingens de něce secura et inămabilis Orci victrix est. 8 45 Mos in Lătio erat vitali quercu civica serta intexere viris, qui in medio aestu Martis captivum civem exitio poterant subducere: qua nulla corona magis populis in honore fuit. 46 Piĕrii vātes, velut sīderis imago in speculum tralūcet, ut fontis vis limpida, pūro vitro condita, solis rădio inardescit, ita illi coeli modŭlamine flammant animos.— 4 47 Ille Croesum opibus vincet, illi Hermus fluet, cui contemnere opes licuit: sunt denique certae divitiae virtus et sapientia, quas nec bellum nec mors suprema potest făvilla rapere.— 48 Ne porro fraudi mihi sit vulgata fabula, hactenus modo grata exsistere benefacta, dum citra' spem solvendi consistant, longius autem progressa in těnues auras evanida fundi. 49 Tranquillum per ōtium nihil tibi laudis continget: laurea desidiae nulla praebetur; juvat potenti ǎnimo esse audenti fortuna saepe favorem tulit et păvidos větat triumpho gaudere. 50 Praeter virtutem nihil' durabile est: pereunt divitiae, species etiam, rōbur, honores, cuncta cădunt; virtus dūrat aeterno tempore, quam fortuna non potest nec longa větustas tollere.— 51 Qui virtute pollet, Arăbum deserta et nigros Aethiopas rigidosque Getas Indosque tutus et incolumis. lustrabit fortunae sōla virtus resistit cum 10 illaque pugnat indubio certamine. 52 Qui facere quique no visse quam plurima căpit altumque in terris virtute ăliqua sibi nõmen quaerere, hunc vigilare opus est: praeclara enim non geruntur stertendo, mollesque lectos detrectat glōria. 11 2 See § 8, No. 13. 1 Epanaphora: see § 8, No. 15. 11 See § 7, No. 68. 6 Tmesis. & Paragoge. |