42 Nolunt luctum Piĕrides, nec, cum gělido frigore ǎquas nectit Boreas, cantat ǎedon. 43 Audaces fors juvat, pělagoque levis cymba pătenti immissa saepe solet portum subire.— 44 Căve grăvitate terreri, quin fortiter propositum urge : dies faciet, quod negat hōra. 45 Săpere est dūra păti, sapere est utramque fortunae mănum invicto pectore patienter ferre.46 Fige pědem nec mălis cēde. His quoque, crēde, deus finem dabit, quo speras minime tempore. 47 Ŏlet attritum tus: nitet pătientia dūris rebus pressa: vērus honor per måla surgit.— 48 Spes ălit miseros et quovis die felicia tempora pulsa nūbe ŏritura promittit.— 49 Praecipiti cursu, ceu fluctus nunquam revŏlubilis undae, tempora ruunt non reditura. 50 Mihi crede, non qui multos agros possidet, dives est, sed dives, cui ūnus ǎger sǎtis.— 51 Licet mille te accusent, stat tămen recti conscia mens et jūdicis ora nunquam timet.— 52 Is minuet partas õpes, non cumulabit, qui crebro oppida mutat, crebro dominos mutat. 53 Qui viribus suis graviora aggreditur, dūra sub mõle tandem succumbat něcesse est. 54 Qui laudes suas tumido ore praedicat, lěvis et nullo, me judice, honore dignus est. 55 Piscibus squamigeris ille fiet cibus, qui frăgili cărina aequora sulcare tentat.— 56 Caeca dea, quae lèvis stat in rõta võlucri, audaces nunc saeva repellit, nunc laeta juvat.— 57 Fluxa cadunt, quae occasus videt, quae respicit rutilans ortus; sōla mănet virtus inclita. 58 Bona res paupertas: illa, cum cētera mutent dŏminum, perraro dominum suum deserit.— 59 Quidquid agas, prius perpende, nec pande carbasa per aequor, quam videas, qua rēmus tibi eat.— 60 Quas vulgus õpes attonito pectore stupet, fortuna saepe indignis dat, mĕrentibus aufert. 61 Cupis officium praestare? Cito praesta: officio tardo gratia nulla officii subest.— 62 Si cui deus divitias dederit, eidem datis magnifico pectore ūti posse addat. 63 Quae deus humanae vitae, seu bona sunt seu măla, im mittit, plăcido děcet ferre pectore.— 64 Lex legum certissima lex mortis est: invīta morte nemo in vita vivere potest.— 65 Aut non incipias, aut acriter instando õpus, quod semel bene coeptum est, perficiatur. 66 Perennis fama, quam omne aurum regibus non potest largiri, Attǎlicas õpes superat.— 67 Ante diem Manlius infausto ōmine pugnam committens paeně Stygias aquas subivit. 68 Nobile, quod tantum virtus laborque parit, stemma nulli prīma dies nascenti confert. 69 Qua ratione nocet livor, hac premitur: ipse suo, quod frustra exseruit, věneno rumpitur.70 Cito quid facias an sērius, nil refert: prudentes ūnum õpus utilitatis spectant. 71 Cum sceleris reos quaelibet aura turbet, non tĭmet adversos casus mens recti conscia. 72 Quo frustra ăvarus, qui nihil hinc tecum ad Stygias undas portabis, miseras õpes quaeris? 73 Quidquid vicinior aether adspicit, non căret invidia; nulla sībila abjectis nõcent. 74 Midam refert prisca fama ausum quondam Phoebeos cantus contemnere poenas dedisse.— 75 Ut in medio frěto parvula cymba fertur, sic hominum vīta văriis procellis jactatur. 76 Ŏdora cedrus, quae Phrygiae Idae sub mădidis vallibus crescit, alternis comis germinat. 77 Ne fallacem speciem mea vota petant, contingat mortalia justa lance pendĕre. 78 In praeceptis bonis consěnuisse omnis honestatis fons et radix firmissima est. 79 Principio obstandum: arbos, quae stat viribus suis in immensum aucta, sero convellitur. 80 Thebas Amphion fidě clarus, Pergama Apollo vocali lyra constituisse crēditur.— 81 Inter dūra et aspera sese erigere et mănus fortes exseruisse, hoc opus virtutis. 82 Quanto sit mělius děcōra morte exstingui, quam víta frui sine laude, monstrat Cătă.— 83 In silvis avium mille discrimina imbibere et vōcum mille modos discere quam juvat!— 84 Audendum est: si dulcia commoda vitae ferre cupis, forti dextra pericula subeunda. 85 Prudenti ănimo, quidquid agas, ne devius te error praecipitem agat, finem respice.86 Quicunque alterius pericula cernens ab exemplo sibi căvere posse discit, is săpit. 87 Plurima pro vēris falsa sŏlent referre, quibus vāna laus et inanis glōria cordi est. 88 Quisquis contra majorem arma capit, sanguinis et vitae suae prōdigus esse videtur. 89 Procul ante vigili mente cernere decet, quae veniens tempus incommoda gignere possit.— 90 Nobile opus Smyrnaei vatis Amyntiades semper mănibus suis sustinuisse fertur. 91 Adspice, quae rosa nocturnis roribus immăduit, purpureo mãne colorem diffundit.— Glōria non segnes animos nec pectora cūrat inertia, sed ardua passos digna mănet. 92 93 Quisquis praesentia. laetus carpit, ille săpit; quem te deus esse jusserit, vělis esse.— 94 Auro divitiisque qui frui nescit, ille non habet aurum, sed proprio ab auro habetur.— § 7. ELEGIAC VERSES LIKE THE FORMER, TOGETHER WITH INTERCHANGES OF CERTAIN WORDS AND PARTICLES: AS, Et, que, ac, atque ;—nec, neque ;—at, ast, at vero, sed, verum, vero, autem; -tamen, attamen, verumtamen ;—nam, namque, enim, etenim, quippe, scilicet ;—aut, vel, ve;—sin, sin autem, sin vero ;-sive, seu ;—neve, neu; —nisi, ni;—ergo, igitur, ideo, itaque, idcirco;—ceu, ut, uti, tanquam, velut, veluti, sicut, sicuti;-cum, quando, postquam, ut, ubi, simulac, simul; quamquam, quamlibet, quamvis, quantumvis, licet, etsi, ut;— quia, quoniam, quod, siquidem, quando, quandoquidem ;-dum, modo, dummodo, dumne, modone, dummodone ;-donec, dum ;-fortasse, forsitan, forsan;-sic, ita;-non, haud;-ecce, en ;-et, etiam, quoque, nec non;modo, tantum, solum, tantummodo;—hic, ibi ;-tum, deinde, inde, dein; -post, posthac, postea;-magis, mage;-satis, sat;-semper, usque;— tum, tunc ;—fere, ferme ;-rursus, rursum, iterum ;—adeo, vel, etiam, etc. At first the words which are to be interchanged are intimated by spread letters, which are discontinued so soon as the pupil may be supposed to have become familiar with the changes. Instances are added of poetical figures, forms of words, and syntactical usage. 1 Nullos sibi ămicos, qui nulli fidet, junget: mūtua fides jungit amicitias et ǎlit'. 2 Felicem praedico, qui pătria terra vivere et in una domo consěnuisse potuit. 3 Qui res sine consilio agendas aggrediuntur, praecipites in mala et perniciem ruunt.— 4 Saepe alterius vitae mala et perniciem parantes in lăqueis suis perire vidi.— 5 Pulcrum scire aliquid, nihil velle discere pudendum est fac igitur, puer, nocte e t die discas.— 1 The copulative particle is to be changed. 6 Disce certum vitae genus et laborem sequi, et illa, quae tui muneris non sunt, fuge.— 7 Is, qui săpit, longe praevisa pericula vītat et qualibet arte laesurum malum căvet. 8 Ut quisque optimus est atque ab omni vitio immunis, sic minime cogitat alios malos esse.— 9 Nobilis esse a c laudum titulos parare cupis? Fac semper tibi clara virtus comes eat. 10 Viventi mors et juveni senectus obrēpit, dumque quaeritur quota hōra sit,' fugit hora.11 Quercus sublimi culmine obvia fulminibus est; in tūto loco frutices et stant et lǎtent.2 12 Incerto orbe nititur võlubilis fortuna dŭbiaque mănu quod libet e t dat et rapit.— 13 Cum libet, suum et natura repetit et fortuna tollit; sed illa, quae virtus dedit, månent. — 14 Prima fronte multi truces ac fortes videntur; pěnitus excutias, nihil erunt nisi fūmus. 15 Tempore răpidisque annis cum nihil fugacius sit, quaere, quibus lassa senec t us frui poterit. 16 Per se utile consilium magnas vires habet, sine quo* nihil robur, nihil ulla mănus vǎlet.— 17 Si quis mōrosum Romam ferat e t reportet, nil egerit, si semel ille offendat. 18 Foveam qui fõdit, is mětuat, ne in illam prõnus incidat, damnum que, quod parat, ipse ferat.— 19 Multa loqui et sine pondere verba quae que plus håbent vocis quam rationis, stultus solet. Suum quaeque res sibi tempus desiderat: aptis temporibus ficus nuces que 5 proveniunt. 21 Bonos sive tollit fortuna, sive in undis mergit, semper tămen laeto fine ovare solent. 22 Tanti nulla věnus est, quae non ab annis vitietur; děbile bonum forma ut rosa verna perit.— 23 Ut in călăthis violae sole contactae fătiscunt, ita vita brevis e fragili corpore fugit. 24 Sua cuique a coelo mens est; sed nulli mens bona datur, nisi deus arcano igne fõveat. 1 The words dum quaeritur will be mingled with the dependent clause. 2 Que may be used twice instead of et twice; but que being an enclitic follows the word it is joined to. 3 The termination à is used, in poetry, instead of us in this word. 4 Prepositions, in poetry, occasionally follow their cases. 5 Observe the position of que in the line,-Messalam terra dum sequiturque mari,-instead of terra marique. 25 Cui deus et natura eximias dotes tribuit, has vigilaus studio ulteriore colat. 26 Disce, puer, formicam dūro labore sequi, nisi vis pauper infamem senectute m1 habere.— 27 Incumbe bonis consiliis: prāva enim consilia mălorum artifices prima perdere sŏlent.— 28 Ut flumen ad măre, sic vīta ad mortem fluit: namque' dulcis res est vivere, ămara mori.29 Parva capit incrementa et mõras trahit, quidquid in rebus praecipuum et magnum futurum est.— 30 Optativus modus prope par Infinitivo: nemo enim optandi sibi finem facit. 31 Grăvis est temporis, gravis etiam honoris jactura est: utrumque non potest rursus redimi nummis.— 32 Nihil tam difficile est, quod puer ingenuus ingenua sedulitate addiscere non possit.-* 33 Ut quaelibet arbor ex fructu cognoscitur, sic omnis homo ex ipso opere noscitur.— 22 88 34 Post exhaustum laborem quies grāta esse solet, sive bõna ǎlicui sive modica coena domi est.— 35 Disce, puer: ōcius võlucri Euro tempus fugit; disce: tăcito grădu sěnec tu s lassa subit.— 36 Bonus esse vis? vělis modo et fies volendo: qui velle tibi dedit, is tibi dabit posse. 37 Ignavi et dies festos et causas quietis et mātĕriem desidiae suae semper notant. 38 Nihil van a glōri a3 măgis miserum est: nam vana per irrīsum cognita dolorem părit.— 39 Licet parva teneas, tamen non spernenda pŭta': tene parva, dum tibi potiora veniant.— 40 Labores tuos bonitate, non annis mētire: si quid bene feceris, să tis cito illud erit.— 41 Generosa virtus flātu mălorum emergit et quo măgis pressa est, hoc magis firma nitet.— Ut gemmantibus lăcrimis agrum rigat Aurora! Quo magis haec lacrimat, hoc magis ridet åger.— Quo eveheris magis, tanto magis deprime mentem: dolos iniqua nectit, cum blanditur fors. Cuncta dii vēnalia proposue r un t, sed illa homini grăvi tantum labore parta cedunt. 42 43 44 2 See note at § 4: v. 13. 4 Trisyllable. Comparatives are followed by quam, and what case? 1 See note to v. 15. |