47

Possunt vi premi vēra, sed non fūnere mergi:
Pressa, cum vis ipsa frangitur, levat deus.
48 Vitam reposcet natura, fors adimet dotes:
Sōla virtus mansuras õpes relinquet.—

49

Certa mors sub incerta vīta abscondita est;

Vis tamen vertere hanc sortem? deo vive.— 50 Dies nulla abeat fraudata justo lăbore: Sit linea ducta studii tui testis.

51 Compositi moris, credite, res pulcherrima est; Inculta rusticitate nihil turpius.—

52 Nemo fervens juvenilibus annis per se săpit,
Sed se regentis judicio quisque eget.-
53 Fugit vita, stamina Parcae celeres devolvunt:
Ergo, dum hōra brevis sìnit, vivamus.
54 Veloci formae nimium confidere parcite:

Praeterit: en, quam nulla mõra frăgili bŏno!— 55 Disce, velut annos victurus sēri Nestoris;

Vive, velut quaeque dies suprema veniat.-
Fas est post longa gaudia brěvem luctum esse,

56

Ut post longam diem brevis nox esse solet.57 Qui Critiae tyranno mědicata pocula tradit, Constans laudis suae nomina certa habet.58 Praesentia si quis vitat, lăbor in tenui est; Quisquis căvet futura damna, ille săpit.— 59 Parare aliquid virtute laus quidem magna est; Partum decus tenere posse non minor est.60 Quem semper ignavo luxu torpescere juvat, Huic poena a tergo comes parata sedet.— 61 Quod geminas aures, quod unum os dat nātura, Děcet nos audire plurima, pauca loqui.62 Qui săpis, ne ignavis cūris confice ănimum : Cura sine conjuncto labore nihil dat.

63 Grăvem sortem ferre, secundam sortem sperare, Haec in mědiis mălis tūta ancora est.

64 Supersunt post făta ănimae, credite mortales, Diraque mors nil håbet nostri, nisi corpus.65 Plurima oppida sine turribus possunt defendi, Sed nulla sine certo jure regi queunt.— 66 Vincit omnes humanos casus patientia: Haec cunctis mălis mědicina solet esse.67 Post lăcrimas gaudia, post nubila Phoebus grātus, Et exhausto labore grata quics venit.—

68

De claro stemmate nasci magnus honos habetur, Sed major honos genus virtute vincere.69 Felices, qui tālem vītam degere possunt, In quam tristia fāta nihil juris habent.—

P. L. III.

-

I

70 Vigili mente secuturos cāsus circumspice
Et vide, quid quondam tibi obesse possit.
71 Nisi mollibus annis pueri artibus assuescant,
Perpetuo illis vīta iners mănebit.—

72 Mălas mentes nulla benefacta inflectere queunt,
Quo minus fraude vělint occulta nocere.-
73 Saepe imprudens quis vehementius aliquid optat
Inventumque lupo et angue pejus fugit.-
per solis radios euntibus umbra comes est,
Sic iners līvor virtutem comitatur.—

74 Ut

75 Verba grato lěpōre condīta juvant ănimos, Delectant sēria lěpidis jõcis mixta.

§ 5. SINGLE ELEGIAC COUPLETS WITH ELISIONS AND DIVISION OF Verse.

11

1 Mens sibi bene conscia securos ănimi reddit: Bene vive, et nullo tristis eris tempore.

2 Vigila, insta operi, sine nūmine lăbor vānus est ; Junge prěces, labor non sine früge cedet.

3 Sis constans, nosce te, virtutibus ănimum orna : In censu posteritatis vīta tua erit.—

4 Fac semper aliquid, quod rectum et utile tibi sit: Namque deus laborantum orsa prōmovet.

5 Humanis rebus fidere nulla est prosperitas; Vis omnia tibi succedant? fide deo.

6

Est, fateor, difficile in arte tempus consumere,
Sed commoda larga tibi sub messem feret.-

7 Cum vita expers criminis est, tunc est optima mers; Mors felix, cum vītā tibi măgis cāra est.—

8

Felix illa domus, ubi juventus parvo assueta,
Inque foco coctum ŏlus luxuriatur.--

9 Multorum bonorum causa est sõbria paupertas ;
Plurima tămen turba hanc ut pestem fugit. -
10 Succincta brevitas peritos solet oblectare;
Indoctis placet indocto garrulus ore.--
Arbor infixa e terris difficile revellitur,
Cum radices humo figere jam coepit.—
12 Cura, quod nunc tibi praesens est, et mitte crastina:
Certum cura crastina locum inveniet.-

13 Nemo ante obitum miser felixque vocandus est :
Multa enim inter călicem labraque cadunt.
14 Disce păti: sōla patientia mălorum victrix est ;
Disce pati, ut adversa omnia vincas.-

15 Qui vult virtute praěire, constans decertet:
Non brěvis via est, qua ad coelos ire datur.-
16 Nemo adeo senex nec ullus in orbe tam miser est,
Ut suprema fāta sibi ex ănimo optet.—
17 Nihil sol in terris omni parte beatum videt:
Nempe semper gaudia ăliquid fellis hăbent.—
18 Quem virtus ornat, Croeso dīvitior est, et illa
Nihil caduca vita ūtilius possidet.—

19 Cupidus auri, non qui căret auro, pauper homo est; Dives homo est, qui nil căpere et vivere scit.-20 Virtus, ut deo cognata est, sic omnia vincit: Nulla illi vis et fraus nocere potest.

21 Grāta cicōnia senem pătrem nutrit gestatque :
Habent hic exemplum homines, quale imitentur.-
22 Vel bene vel parce loquitor, linguae frēnum indue,
Ut bene vincta sonos expensos prōferat.—
23 Sic muni ănimum, ut omni fortuna fortior
In adversis mălis victor perstet ŏvetque.-
24 Longo et difficili sudore paratur glōria,
Sed inventam retinere maximus labor.-
25 Ut foetore căro putrescit săle non condita,
Sic vīta sine ămicitia molesta perit.—
26 Vindice dextra poenas sumpturus ne properes :
Furor ante alias perniciosa res est.-

27 Si tribuis munera, ne specta ūsum muneris ;
Si capis, vide, unde et qua ratione datum.—
28 Animum fortuitis' inflas? vana est tua glōria:

-

1 A trisyllable.

Mens est nostra; quod perit, nostrum esse nequit.— 29 Centum oculis ǎliena crimina vides, tua nullo, Nempe domi caecula talpa, foris Argus.—

30 Ingenium ferro, quod ab ūsu splendet, simile est ; At longo situ exsucum torpet abitque.

31 Mente linguam praei, vox missa reverti nescit;
Nunquam lingua ănimi tardum opus dõlebit.-
32 Făcies humana věrēcundo pudore tecta est,
Quo tegmine si nudatur, mănet larva.-

33 Perpètui ǎmoris exemplum juvenis Phōcaeus est :
Certam něcem pro socio obire certat.-

34 Fugat jam formosus Lucifer hūmentes umbras, Et dulci voce ǎvis Auroram sălutat.

§ 6. ELEGIAC VERSES (WITHOUT AND WITH ELISIONS) WITHOUT DIVISION OF VERSE; 1ST, IN STRAIGHTFORWARD ORDER; 2ND, MORE INVOLVED.

1 Primaevos imbue annos doctrina et moribus: hac eris senex arte, cui puer adsuesces.

2 In unum, quidquid agas, intentus esse opus studeas: nam varius labor mentem turbat adimitque.

3

Praepone finem coepto labori, quidquid ages: bono fine tōtum opus nōbile fiet.

4 Si quis perenni ămicitia gaudere quaerit, ille e multis, quem colat, părem deligat.

5

6

Si vitiis, quae multa tibi sunt, měderi căpias, urge ǎliquid; fuge ōtia, lūsus, vīna.—

7 Si somnus nihil nisi mors, nil mors nisi somnus est, vivo minus, quo plus in vita dormio.—

8

Credulitas potius error videtur quam culpa: est culpa părum credere, error nimium.—

9

Cur aliena crimina măgis quam nostra videmus? An quia aliena propě sunt, nostra procul?—

10

Indue generosos mores, dum aetas tenera est: tunc cunctis artibus facile est ingenium.—

11 Quem clara ǎvorum virtus exornat, is clarus est; clarior ille mihi est, qui propria claret.—

Quae cara vel optima in rebus humanis censes, his interdum utere et parce: rāra juvant.—

12 In natos cum sanguine patris mores abeunt: tālis, quālis is est, filius solet esse.

13 Qui semper eadem chorda oberrat, ridetur, nec laudem cupressus habet passim picta.

14 Finem expendere in omnibus rebus primum est: ille mūneris incepti tōtum ŏnus gerit.

15 Saepe mollior sermo gravem īram confringit, dūro major fit dolor, quam ante fuit.

16 Hic omnibus justo nomine dīves censetur, qui laetus parta sorte potest vivere.—

17 Quod homo cupide sibi unum quaerit ac desiderat, id larga natura tăcita ope ministrat.

18 Si non cuncta repentě contingunt, ne dŏleas: Martia Rōma non uno die condita est.

19 Scyllam frăgili cărina superare aggrediens vīcinis pis cibus cibus esse properat.

T

20 Nocens saepe věnenum sub dulci melle tegitur, in blandisque solet esse dolus maximus.—

21 Coeptum iter revocato cursu invertere praestat, quam pede male disposito currere velle.—

22 Non decet Pygmaeo Herculeos cothurnos aptare, parvaque vēla parvae răti commoda sunt.

23 Cum vitiis gere inimicitias, laetus cētera virtuti et studiis văca, dum hōra sinet.—

24 Pūrae famae bona nōmina măgis optanda sunt, quam prětiosus odor unguenti nobilis.

25 Māně jace per agrum tuum tempestiva sēmina, nec vespere sero lenta sit mănus tua.

26 Căve bis puer esse: florentibus annis nervos, quibus senilis vita mentem ălat, quaere.—

27 Fortuna quem blandis mănibus gestat, vicissim solet incautum ex alto praecipitare.

28 Certum semper, quidquid ages, tibi finem delige, quem velut sagitta petas a nervo jacta.—

29 Noli contemnere, quem parvum credis: vires saepe magnae in corpore parvo lătent.—

30 Incipe et efficies, ne desere coeptum: vendit deus maxima quaeque impenso studio.—

31 Vox populi věterum părentum ore vox dei esse dicitur: hanc nemo săpiens spernere solet.

32 Mens mihi corpusque valens sit, pectora sint recto dedita, sint fraudi, sint dõlis inimica.—

33 Terram, măre, coelum, sidera, quidquid ubique vides. omnia ǎmor constanti foedere nectit.

34 Nimium felices, quos remota ambitione vīta sub paupere tecto sobria jŭvat.—

35 Non natura inopes facit; nam unda et pānis cui desunt? cui mensa non õlus ministrat?

36 Labor difficilis longusque dulcedine fructus clauditur et grata quiete terga lěvat.—

37 Quam nihil in humanis rebus certum est et harum võlucris rota instăbili axe volvitur!—

38 Exiguum discrimen est divitis Croesi et Iri pauperis: tumulum hic non habet, alter habet.

39 Qui facta tua et mores mălos arguit, illum dilige: nam căpit te sui similem esse.

40 Bonus vir commune bonum est: illius e studio, ceu perenni fonte, fluunt mille commoda 1.

41

Postera lux quid portet, dubium; accipe, quod praesens dabit, et cěleri mănu prospera carpe.—

1 Henceforth the verses are more involved.

2 For position of words, see § 2, No. 47.