6 Disce certum vitae genus et laborem sequi, et illa, quae tui muneris non sunt, fuge.- 7 Is, qui săpit, longe praevisa pericula vītat et qualibet arte laesurum malum căvet. 8 Ut quisque optimus est atque ab omni vitio immunis, sic minime cogitat alios malos esse. 9 Nobilis esse a c laudum titulos parare cupis? Fac semper tibi clara virtus comes eat. 10 Viventi mors et juveni senectus obrēpit, dumque quaeritur quota hōra sit,' fugit hora. 11 Quercus sublimi culmine obvia fulminibus est; in tuto loco frutices et stant et lǎtent.2 12 Incerto orbe nititur võlubilis fortuna dŭbiaque mănu quod libet e t dat et rapit. 13 Cum libet, suum et natura repetit et fortuna tollit; sed illa, quae virtus dedit, månent. 14 Prima fronte multi truces a c fortes videntur; pěnitus excutias, nihil erunt nisi fūmus. 15 3 Tempore răpidisque annis cum nihil fugacius sit, quaere, quibus lassa senec t us frui poterit.16 Per se utile consilium magnas vires habet, sine quo* nihil rōbur, nihil ulla mănus vǎlet.— 17 Si quis mōrosum Romam ferat e t reportet, nil egerit, si semel ille offendat. 18 Foveam qui fodit, is mětuat, ne in illam prōnus incidat, damnum que, quod parat, ipse ferat. 19 Multa loqui et sine pondere verba quae que plus habent vocis quam rationis, stultus solet. 20 Suum quaeque res sibi tempus desiderat: aptis temporibus ficus nuces que proveniunt.— 21 5 Bonos sive tollit fortuna, sive in undis mergit, semper tămen laeto fine ŏvare sõlent.— 22 Tanti nulla venus est, quae non ab annis vĭtietur; dēbile bonum forma ut rosa verna perit.— 23 Ut in călăthis violae sole contactae fătiscunt, ita vita brevis e fragili corpore fugit.— 24 Sua cuique a coelo mens est; sed nulli mens bona datur, nisi deus arcano igne foveat. 1 The words dum quaeritur will be mingled with the dependent clause. 2 Que may be used twice instead of et twice; but que being an enclitic follows the word it is joined to. 3 The termination à is used, in poetry, instead of us in this word. 4 Prepositions, in poetry, occasionally follow their cases. 5 Observe the position of que in the line,-Messalam terra dum sequiturque mari,-instead of terra marique. P. L. III. G 25 Cui deus et natura eximias dotes tribuit, has vigilans studio ulteriore colat. 26 Disce, puer, formicam duro labore sequi, nisi vis pauper infamem senectute m'habere.-27 Incumbe bonis consiliis: prāva enim consilia mălorum artifices prīma perdere solent.— 2 28 Ut flumen ad măre, sic vīta ad mortem fluit: namque dulcis res est vivere, ămara mŏri.—— 29 Parva capit incrementa et mõras trahit, quidquid in rebus praecipuum et magnum futurum est.— 30 Optativus modus prope par Infinitivo3: nemo enim optandi sibi finem facit.— 31 Grăvis est temporis, gravis etiam honoris jactura est: utrumque non potest rursus redimi nummis.— 32 Nihil tam difficile est, quod puer ingenuus ingenua sedulitate addiscere non possit.— 33 Ut quaelibet arbor ex fructu cognoscitur, sic omnis homo ex ipso opere noscitur.— 34 Post exhaustum laborem quies grata esse solet, sive bona ǎlicui sive modica coena domi est. 35 Disce, puer: ōcius võlucri Euro tempus fugit; disce: tăcito grădu senectus lassa subit. 36 Bonus esse vis? vělis modo et fies volendo: qui velle tibi dedit, is tibi dabit posse. 37 Ignavi et dies festos et causas quietis et mātĕriem desidiae suae semper notant. 5 38 Nihil van a glōri a3 măgis miserum est: nam vana per irrīsum cognita dolorem părit.— 39 Licet parva teneas, tămen non spernenda pŭta®: tene parva, dum tibi potiora veniant. 40 Labores tuos bonitate, non annis mētire: si quid bene feceris, să tis cito illud erit.— 41 Generosa virtus flātu mălorum emergit et quo măgis pressa est, hoc magis firma nĭtet.— 42 Ut gemmantibus lacrimis agrum rigat Aurora! Quo măgis haec lacrimat, hoc magis ridet åger.— 43 Quo eveheris magis, tanto magis deprime mentem: dolos iniqua nectit, cum blanditur fors.— 44 Cuncta dii vēnalia prōposuerunt, sed illa homini grăvi tantum lăbore parta cedunt.— 1 See note to v. 15. Spondaic verse. Trisyllable. 5 Comparatives are followed by quam, and what case? 6 What other form? 7 Or what? 45 Praeteritis in rebus saepe sua voluptas est, nec aufugiunt tōta, quae semel plăcuerunt. 46 Res, quae novitate plăcent, prudens adspice et inspice: quae cito placuerunt, non placuerunt diu.— 47 Curtius et Codrus, quod sõli pro patria mori võluerunt, laudem měruerunt perennem.— 48 Omnia, quaecunque parantur, principiis pendent, et fine cărent, quae principio caruerunt. 49 Falsus est amicus, quem tibi divitiae pepererunt: ille argentum tuum, non te diligit.— 50 Divitias, pastum avari livoris, occule et partis bonis tăcita mente frua ris.' 51 Rectius a viro săpiente objurgaber i s, quam si desipientis viri blandimenta ames. 52 Ne nimis te efferas viribusque majora aude a s; quod potes, id perfice studio: tūtus eris.53 Ex ǎliis semper exemplum tibi sum e3 et inde, quid deceat quidque minus deceat, disc e. 3 54 Tu, ne alterius judex iniquus credaris, imprimis tuos ipse mores no t a. — 55 Ne těmere admittas amicum, nisi fidum noveris'; ver um semel admissus semper ĕrit habendus.— 56 Bonas artes edidicisse iaudabilis res est, sed vitae suae scrīnia novi s se, măgis est. 57 Dixisti te nulli fidere; si perges hoc ăliis dicere, nemo erit, qui tibi fidat. 58 Is in senio suo servus esse cogitur, qui teneris annis puer domin ari orditur. 59 Qui sibi et qui irae suae dominari novit, est fortior, quam qui ab hoste victor redit.— 60 Omnia humana diversis periculis subsunt; vita nescia culpae sõla mětu văcat. 61 8 Contemne võluptates et spurcae libidinis aestus hisque victo nihil puta turpius esse.— 62 Decus virtute prōměritum effugit fātalia jura, et honor spicula mortis con temnit. 63 Vigilans sapientia vitae nostrae oculus est, sine qua vita hominum caeca, nubila, nihil. 64 Inter opus, inter mensas et dulcem Lyaeum dei auctoris memores esse convenit.— 1 What else? 2 The subj. and imper. are sometimes interchangeable. 4 Syncope. 3 See note to v. 39. 5 Ditto. 65 Neque temere, quem nescis, amicus tibi jungatur, neque junctum lĕviter destituere1 velis.— 66 Quisquis mordaci culpa õnusta pectora gerit, ille nullo loco delite s cere potest. 6" Quod jugum mutare nĕquis et honesto nisu avertere, id vide num sustin e re possis.— 68 Deo fide, non fide õpibus: sors istas attulit, eadem sors datas diripere potest. 69 Gordium nōdum Alexander vi promptus et ense, quem nemo dissol vere posset, secat. 70 Superis, dum omnia tentas, pāre3: tuum est prōponere, dei disponere.— 71 Ne incassum traducas turpiter aevum: temporibus ūtere: velut umbra tempus fugit. 72 Formae et aetati ne nimis confidas: forma ut imago, aetas ut võlucris fugit. 73 Deformem faciem pulcris orna virtutibus, at pulcram vitiis ne dedĕcores. 74 Noli tua negotia contemnere aliena cūrans. An quisquam potest tibi te junctior esse ? 75 Atticus ille jam cānus lýra lūdere didicit. 76 pudor sit, quae nescis, discere. 6 Ne tibi Quocunque loco deus te esse võluit, mănebis: bonus miles de stătione non cedit. 77 Si forte sors lūbrica vōtum tuum destituit, forti pectore ne dejiciaris. § 8. SEVERAL ELEGIAC VERSES, WITH CHANGES LIKE THOSE IN $7. a. Two Couplets. 1 Virtus laudem contemnit, licet virtutem glōria, ut umbra corpus suum, semper sequatur, Est enim aliquid virtus, gloria nihil, sicut corpus est aliquid, nihil umbra corporis. 2 Non sǎtis est, si quem fortuna õpibus beavit, quae etiam stultos viros saepe beat fovetque. Verum 1 The poets occasionally use perf. infin. for pres. infin. 2 The e is sometimes shortened. 3 Resolve potest into its component parts, and see note1. 5 The imper. is expressed poetically by memento with infin. cui dia săpientia dotes suas dederit, ille' dēmum propria sorte erit beatus.— 3 Fucus in officio suo esse dicitur, quisquis contempto labore foedum ōtium' agit. Hoc nomen ut fugias, sēdulus sis in munere; quod cupis omnes esse tibi, esto ăliis.— 4 Ut vivas tranquillo ănimo et vivas beatus, infidae sortis miseras õpes despice. Non loculos auro, sed animum virtute orna: dabit, quae fulvum mětallum dare non potest.— 5 Si mortis inclementia quae habet mundus răpit, cur vitae ǎmor nos miseros ita caecat? Virtutis iter teneamus, quaeramus beatum regnum Ŏlympi, ubi nihil mors juris habet. 6 Qui ventos nimis acuta ratione observat, nunquam in vacuum ǎgrum sẽmen mittet. Qui plňviam et nubes imbre grăvatas mětuet, nunquam tempus fructiferae messis aget. 3 7 Multum intererit, quo vase vinum recondas: putido cădo vinum Fălernum perit. nam Sic bona verba ab ore malo frustra funduntur et vitio illius saepe solent perire. 8 Ut fervente měro vasa rumpuntur et mustum clausis cădis creditum extra exsilit: sic ebrietas quae cēlanda sunt referre solet et quae fundo pectoris lătent ore loqui.— 9 In magnis satis est võluisse: etiam parva mūnera coelestes deos saepe probare videmus; quos non măgis juvant centum icta taurorum corpora, quam tus pectore sincero dat u m. 10 Non semper Hyperionis ignis nitidus fulget; saepe låtet dies nigris nubibus condita. Neque semper Ŏlympus subscribit hominum võtis, et longa gaudia tandem luctum ferunt.— Mors quaedam communis hominibus mēta lăborum est et, cum solvat măla, nihil ipsa mali habet : dat, non adimit bona: laudis enim et artis amantes Parcarum jus subire větant Mūsae.— 11 4 12 Arionem delphinus Siculo ponto jactatum sistit per 1 The poets use, according to the requirements of their metre, ille, is, or hic indifferently as the correlative. In this and the following verses remember the poetic usage of plural for singular, and vice versa: Gram. § 603. 3 See note on No. 3. There is a Gk, form of acc, in ă. |