Cum lapsa e manibus fugit pila, cumque relapsa
Procurrit virgo: quo utinam ne prodita ludo
Aurea tam gracili solvisset corpora palla!
Omnia, quae retinere gradum, cursumque morari
Possent, o tecum vellem tua semper haberes !
Non unquam violata manu sacraria Divae,
Iurando infelix nequidquam iura piasses.
Et si quis nocuisse tibi periuria credat,
Causa pia est: timuit fratri te ostendere Iuno.
At levis ille Deus, cui semper ad ulciscendum
Quaeritur ex omni verborum iniuria dicto,
Aurea fulgenti depromens tela pharetra,
Heu nimium tereti, nimium Tirynthia visu,
Virginis in tenera defixerat omnia mente.

Quae simul ac venis hausit sitientibus ignem, 163
Et validum penitus concepit in ossa furorem ;
Saeva velut gelidis Ciconum Bistonis in oris,
Ictave barbarico Cybeles antistita buxo,
Infelix virgo tota bacchatur in urbe;
Non styrace Idaeo flagrantes picta capillos,
Cognita non teneris pedibus Sicyonia servans,
Non niveo retinens baccata monilia collo.
Multum illi incerto trepidant vestigia cursu.
Saepe redit patrios adscendere prodita muros;
Aëriasque facit causam se visere turres.
Saepe etiam tristis volvens in nocte querelas,
Sedibus ex altis coeli speculatur amorem ;
Castraque prospectat crebris lucentia flammis.
Nulla colum novit : carum nec respicit aurum.
Non arguta sonant tenui psalteria chorda ;
Non Libyco molles plauduntur pectine telae.
Nullus in ore rubor. Ubi enim rubor, obstat amori.

Atque ubi nulla malis reperit solatia tantis,
Tabidulamque videt labi per viscera mortem:
Quo vocat ire dolor, subigunt quo tendere fata,
Fertur; et horribili praeceps impellitur oestro:
Ut patris, ah demens, crinem de vertice ferret
Furtim, atque arguto detonsum mitteret hosti.
Namque haec conditio miserae proponitur una.
Sive illa ignorans: quis non bonus omnia malit
Credere, quam tanto scelere damnare puellam?
Heu tamen infelix (quid enim imprudentia prodest?)
Nise pater, cui, direpta crudeliter urbe,
Vix erit una super sedes in turribus altis,
Fessus ubi exstructo possis considere nido.
Tu quoque, avis, moriere: dabit tibi filia poenas.
Gaudete, o celeres, subnixae nubibus altis,
Quae mare, quae virides silvas, lucosque sonantes
Incolitis; gaudete, vagae blandaeque volucres;
Vosque adeo, humani mutatae corporis artus,
Vos o crudeli fatorum lege, puellae
Dauliades, (crudele) venit carissima vobis
Cognatos augens reges numerumque suorum
Ciris, et ipse pater; vos, o pulcherrima quondam
Corpora, caeruleas praevertite in aethera nubes,
Qua novus ad superûm sedes Calcheïus, et qua
Candida concessos adscendat Ciris honores.

Iamque adeo dulci devinctus lumina somno
Nisus erat: vigilumque procul custodia primis
Excubias foribus studio iactabat inani:
Cum furtim tacito descendens Scylla cubili
Auribus arrectis nocturna silentia tentat;
Et pressis tenuem singultibus aëra captat.
Tum suspensa levans digitis vestigia primis

195

Egreditur; ferroque manus armata bidenti
Evolat: at demtae subita in formidine vires,
Caeruleas sua furta prius testatur ad umbras.
Nam, qua se ad patrium tendebat semita limen,
Vestibulo in thalami paullum remoratur; et altum
Suspicit ad culti nutantia sidera mundi,
Non accepta piis promittens munera Divis.
Quam simul Ogygii Phoenicis filia Carme
Surgere sénsit anus, (sonitum nam fecerat illi
Marmorco aeratus stridens in limine cardo)
Corripit extemplo fessam languore puellam:
Et simul, o nobis sacrum caput, inquit, alumna!
Non tibi nequidquam viridis per viscera pallor
Aegrotas tenui suffudit sanguine venas;

228

Nec levis, hoc faceres, (neque enim pote) cura suhegit:
Haud fallor, quod te potius Rhamnusia fallit.
Nam quà té causa nec dulcis pocula Bacchi,
Nec gravidos Cereris dicam contingere fetus?
Qua causa ad patrium solam vigilare cubile,
Tempore quo fessas mortalia pectora curas,
Quo rapidos etiam requiescunt flumina cursus?
Dic age nunc miserae saltem, quod saepe petenti
Iurabas nihil esse mihi, cum maesta parentis
Formosos circum virgo morerere capillos?
Heu mihi, ne furor ille tuos invaserit artus,
Ille, Arabis Myrrhae quondam qui cepit ocellos,
Ut scelere infando, quod nec sinit Adrastia,
Laedere utrumque uno studeas errore parentem.
Quod si alio quovis animo iactaris amore:
Nam te iactari, non ést Amathusia nostri
Tam rudis, ut nullo possim cognoscere signo;
Sin concessus amor noto te macerat igne:

Per tibi Dictynnae praesentia numina iuro,

Prima Deûm quae te mihi dulcem donat alumnam, Omnia me potius digna atque indigna laborum Millia visuram, quam te tam tristibus istis Sordibus et scoria patiar tabescere tali.

Haec loquitur: mollique ut se velavit amictu, Frigidulam iniecta circumdat veste puellam, Quae prius in tenui steterat succincta corona. Dulcia deinde genis rorantibus oscula figens, Persequitur miserae causas exquirere tabis; Nec tamen ante ullas patitur sibi reddere voces, Marmoreum tremebunda pedem quam retulit intra. Illa autem, Quid nunc me, inquit, nutricula, torques ?Quid tantum properas nostros novisse furores?

260

Non
ego
consueto mortalibus uror amore,
Nec mihi notòrum deflectunt lumina voltus,
Nec genitor cordi est: ultro namque odimus omnis.
Nil amat hic animus, nutrix, quod oportet amari,
In quo falsa tamen lateat pietatis imago:
Sed media ex acie, mediis ex hostibus. Heu, heu,
Quid dicam? quove ipsa malum hoc exordiar ore?
Dicam equidem : quoniam quid tu tibi dicere, nutrix,
Non sinis; extremum hoc munus morientis habeto.
Ille, vides, nostris qui moenibus adsidet hostis,
Quem pater ipse Deûm sceptri donavit honore,
Cui Parcae tribuere nec ullo volnere laedi :
Dicendum est, frustra circumvehor omnia verbis,
Ille mea, ille idem oppugnat praecordia Minos.
Quod te per Divûm crebros obtestor amores,
Perque tuum memoris haustum mihi pectus alumnae,
Ut me, si servare potes, ne perdere malis.
Sin autem optatae spes est incisa salutis;

Ne mihi, quam merui, invideas, nutricula, mortem.
Nam nisi te nohis malus, o malus, optima Carme,
Ante hunc conspectum casusve Deusve tulisset:
Aut ferro hoc (aperit ferrum quod veste latebat)
Purpureum patris demsissem vertice crinem,
Aut mihi praesenti peperissem volnere letum.

Vix haec ediderat, cum clade exterrita tristi
Intonsos multo deturpat pulvere crinis,
Et graviter questu Carme complorat anili:
O mihi nunc iterum crudelis reddite Minos,
O iterum nostrae Minos inimice senectae,
Semper et, aut olim nata, o te propter eundem,
Aut amor insanae luctum portavit alumnae.
Tene ego tam longe capta atque avecta nequivi,
Tam grave servitium, tam duros passa labores, 291
Effugere, ut sistam exitium crudele meorum?
Iam iam nec nobis ea, quae senioribus, ullum
Copia vivendi vitae genus. Ut quid ego amens
Te erepta, o Britomarti, meae spes una salutis,
Te, Britomarti, diem potui producere vitae?
Atque utinam celeri ne tantum grata Dianae
Venatus esses virgo sectata virorum,
Cnossia neu Partho contendens spicula cornu
Dictaeas ageres ad gramina nota capellas:
Nunquam, tam obnixe fugiens Minois amores,
Praeceps aëreis specula de montibus isses:
Unde alii fugisse ferunt, et numina Aphaeae
Virginis adsignant: alii, quo notior esses,
Dictynnam dixere tuo de nomine Lunam.

Sint haec vera velim: mihi certe, gnata, peristi

Nunquam ego te summo volitantem in vertice montis Hyrcanos inter comites agmenque ferarum