tance against every inquisition was aroused, that Germany for a long time after remained free from this monster.28

In the 12th century the executions of heretics were for the most part the handiwork of the irritated populace, and even found much opposition among the clergy.39 However, the theory of religion, which in the 13th century was especially flexible, in this case also adapted itself to the Practise of the Church, by the vindication of the new laws against heresy.1o

auctoritate mandamus, quatenus ab eis sufficienti cautione recepta, quod vobis de praeteritis satisfactionem impendant, et Ecclesiae ac vestris imposterum pareant praecise mandatis, injuncto sibi, quod de jure fuerit injungendum, sententiam ipsam juxta formam Ecclesiae relaxatis. 38 It was not till 1366 that an inquisitor could again commence active operations in Strassburg, Schmidt in Illgen's Zeitschrift 1840. iii. 57. 67.

39 Thus Guibertus Abbas (see § 78. note 2) in vita sua lib. iii. c. 14 records an instance, in which fidelis populus clericalem verens mollitiem, had burnt heretics without further consideration. In Cologne also the heretics were cast into the flames a populis nimio zelo permotis, nobis (clericis) tamen invitis, see Evervinus § 87. note 11. On the other hand about 1144 the clergy in Liège rescued heretics from the fury of the people, see § 87. note 8. Petrus Cantor (§ 87. note 2) distinguishes the conduct of the Council of Rheims towards Eon, as the proper course to pursue, he incarceratus est, non interfectus, non membro mutilitatus. Bernardi in Cant. cant. sermo lxiv. c. 8. (Opp. ed. Mabillon i. 1489): Haeretici capiantur potius, quam effugentur. Capiantur, dico, non armis, sed argumentis, quibus refellantur errores eorum. (Haereticus) si reverti noluerit,-erit secundum Apostolum devitandus, Ex hoc jam melius (ut quidem ego arbitror) effugatur, aut etiam religatur, quam sinitur vineas demoliri. Sermo lxvi. c. 12. on a tumultous massacre of heretics by the mob: Approbamus zelum, sed factum non suademus, quia fides suadenda est, non imponenda. Quamquam melius proculdubio gladio coërcentur, illius videlicet, qui non sine causa gladium portat, quam in suum errorem multos trajicere permittantur. St Hildegardis (Abbess of the Monastery of St Rupert in Bingen t 1180) ep. ad Praelatos Moguntin. (Bibl. PP. Lugd. xxiii, 568): per haereticos tota terra polluta est. Unde vos, o Reges, Duces et Principes, ac caeteri christiani homines, qui Dominum timetis, verba ista audite, et populum istum ab Ecclesia, facultatibus suis privatum, expellendo, et non occidendo, effugate, quoniam forma Dei sunt.

40 Thomas Secunda Secundae qu. 10. art. 8: Utrum infideles compellendi sint ad fidem? Resp. dicendum, quod infidelium quidam sunt, qui nunquam susceperunt fidem :-et tales nullo modo sunt ad fidem compellendi, ut ipsi credant, quia credere voluntatis est: sunt tamen compellendi a fidelibus, si adsit facultas, ut fidem non impediant.-Alii vero sunt infideles, qui quandoque fidem susceperunt, et eam profitentur,

sicut haeretici, et quicumque apostatae : et tales sunt etiam corporaliter compellendi, ut impleant quod promiserunt, et teneant quod semel susceperunt. Sicut vovere est voluntatis, reddere autem necessitatis: ita accipere fidem est voluntatis, sed tenere eam acceptam est necessitatis. Art. 10 Utrum infideles possent habere praelationem s. dominium supra fideles? Resp. dicendum, quod circa hoc dupliciter loqui possumus. Uno modo de dominio vel praelatione infidelium super fideles de novo instituenda: et hoc nullo modo permitti debet. Cederet enim hoc in scandalum et in periculum fidei. Et ideo nullo modo permittit Ecclesia, quod infideles acquirant dominium super fideles, vel qualitercumque eis praeficiantur in aliquo officio. Alio modo possumus loqui de dominio vel praelatione jam praeexistenti. Ubi considerandum est, quod dominium et praelatio introducta sunt ex jure humano: distinctio autem fidelium et infidelium est ex jure divino. Jus autem divinum, quod est ex gratia, non tollit jus humanum, quod est ex naturali ratione; ideo distinctio fidelium et infidelium secundum se considerata non tollit dominium et praelationem infidelium supra fideles. Potest tamen juste per sententiam vel ordinationem Ecclesiae, auctoritatem Dei habentis, tale jus dominii vel praelationis tolli: quia infideles merito suae infidelitatis merentur potestatem amittere super fideles, qui transferuntur in filios Dei. Sed hoc quidem Ecclesia quandoque facit, quandoque autem non facit. Qu. 11. art. 3: Utrum haeretici sint tolerandi? Resp. dicendum, quod circa haereticos duo sunt consideranda: unum quidem ex parte ipsorum, aliud vero ex parte Ecclesiae. Ex parte quidem ipsorum est peccatum, per quod meruerunt non solum ab Ecclesia per excommunicationem separari, sed etiam per mortem a mundo excludi. Multo enim gravius est corrumpere fidem, per quam est animae vita, quam falsare pecuniam, perquam temporali vitae subvenitur. Unde si falsarii pecuniae, vel alii malefactores statim per saeculares Principes juste morti traduntur: multo magis haeretici statim, ex quo de haeresi convincuntur, possunt non solum excommunicari, sed et juste occidi. Ex parte autem Ecclesiae est misericordia ad errantium conversionem; et ideo non statim condemnat, sed post primam et secundam correptionem, ut Apostolus docet. Postmodum vero si adhuc pertinax inveniatur, Ecclesia de ejus conversione non sperans, aliorum saluti providet, eum ab Ecclesia separando per excommunicationis sententiam, et ulterius relinquit eum judicio saeculari, a mundo exterminandum per mortem. He answers the objection from the command of the Lord Matth. xiii. 29, 30. ut zizania permitterent crescere usque ad messem : Si totaliter eradicentur per mortem haeretici, non est etiam contra mandatum Domini, quod est in eo casu intelligendum, quando non possunt exstirpari zizania sine exstirpatione tritici. Art. 4: Utrum revertentes ab haeresi sint ab Ecclesia recipiendi? Resp. dicendum, quod Ecclesia secundum Domini institutionem caritatem suam extendit ad omnes, non solum amicos, verum etiam inimicos, et persequentes, secundum illud Matth. v. 44.-Pertinet autem ad caritatem, ut aliquis bonum proximi et velit et operetur. Est autem duplex bonum. Unum quidem spirituale, scilicet salus animae, quod principaliter respicit caritas: hoc enim quilibet ex caritate debet alii velle. Unde quantum ad hoc haeretici revertentes quotiescumque relapsi fuerint, ab Ecclesia

Another no less evil result of this period, so fraught with

recipiuntur ad poenitentiam, per quam impenditur eis via salutis. Aliud autem est bonum, quod secundario respicit caritas, scilicet bonum temporale, sicut est vita corporalis, possessio mundana, et bona fama, et dignitas ecclesiastica sive saecularis. Hoc enim non tenemur ex caritate aliis velle, nisi in ordine ad salutem aeternam et eorum et aliorum. Unde si aliquid de hujusmodi bonis existens in uno impedire possit aeternam salutem in multis, non oportet quod ex caritate hujusmodi bonum ei velimus; sed potius ut velimus eum illo carere: tum quia salus aeterna praeferenda est bono temporali, tum quia bonum multorum praefertur bono unius. Si autem haeretici revertentes semper reciperentur, ut conservarentur in vita et aliis temporalibus bonis, posset in praejudicium salutis aliorum hoc esse: tum quia, si relaberentur, alios inficerent: tum etiam quia, si sine poena evaderent, alii securius in haeresim laberentur.-Et ideo Ecclesia quidem primo revertentes ab haeresi non solum recipit ad poenitentiam, sed etiam conservat eos in vita, et interdum restituit eos dispensative ad ecclesiasticas dignitates, quas prius habebant, si videantur vere conversi. Sed quando recepti iterum relabuntur, videtur esse signum inconstantiae eorum circa fidem. Et ideo ulterius redeuntes, recipiuntur quidem ad poenitentiam, non tamen ut liberentur a sententia mortis. Qu. 12. art. 2. Utrum Princeps propter apostasiam a fide amittet dominium in subditos, ita quod ei obedire non teneantur? Videtur quod Princeps propter apostasiam a fide non amittat dominium.-Dicit enim Ambrosius (caus. xi. qu. 3. c. 94), quod Julianus Imp., quamvis esset apostata, habuit tamen sub se Christianos milites, quibus cum dicebat: producite aciem pro defensione reipublicae, obediebant ei.-Praeterea sicut per apostasiam a fide receditur a Deo, ita per quodlibet peccatum. Si ergo propter apostasiam a fide perderent Principes jus imperandi subditis fidelibus, pari ratione propter peccata alia hoc amitterent. Sed hoc patet esse falsum.-Sed contra est, quod Gregorius VII. dicit (caus. xv. qu. 6. c. 4): Noseos, qui excommunicatis fidelitate aut sacramento sunt constricti,— apostolica auctoritate a sacramento absolvimus: And the Decretal of Lucius III. (see above § 88. note 6.): Respondeo dicendum, quod, sicut supra dictum est, infidelitas secundum seipsam non repugnat dominio-Sed aliquis per infidelitatem peccans potest sententialiter jus dominii amittere, sicut etiam quandoque propter alias culpas. Ad Ecclesiam autem non pertinet punire infidelitatem in illis, qui nunquam fidem susceperunt.-Sed infidelitatem illorum, qui fidem susceperunt, potest sententialiter punire: et convenienter in hoc puniuntur, quod subditis fidelibus dominari non possint.-Et ideo quam cito aliquis per sententiam denunciatur excommunicatus propter apostasiam a fide, ipso facto ejus subditi sunt absoluti a dominio ejus, et juramento fidelitatis, quo ei tenebantur. Ad primum ergo dicendum, quod illo tempore Ecclesia in sui novitate nondum habebat potestatem terrenos Principes compescendi et ideo toleravit, fideles Juliano Apostatae obedire in his, quae nondum erant contra fidem, ut majus periculum fidei vita

retur etc.

41

outrage, was, that the Laity were entirely forbidden Holy Scripture, so that the possession of a translation of the Bible was forthwith accounted a token of heresy,12 and only translations prepared for the purpose of supporting the Romish Church were tolerated.43

42

$ 90.

SECTS IN THE THIRTEENTH CENTURY.

The regulations which were adopted against the heretics, and the cruel manner in which their so called conversion was pursued,1

41 Even Gregory VII. was no friend to translations of the Bible, nor at the same time to universal reading of Scripture, see above Part i. § 38. note 17. However Innocent III. expresses himself somewhat more mildly on this head, see above § 88. note 11. On the other hand Conc. Tolosanum ann. 1229. cap. 14: Prohibemus etiam, ne libros veteris Testamenti aut novi laici permittantur habere: nisi forte psalterium, vel breviarium pro divinis officiis, aut horas b. Mariae aliquis ex devotione habere velit. Sed ne praemissos libros habeant in vulgari translatos, arctissime inhibemus. The Conc. Biterrense ann. 1246 in its advice to inquisitors cap. 36 (Mansi xxiii., 724) speaks de libris theologis non tenendis etiam a laicis in Latino, et neque ab ipsis neque a clericis in vulgari. Comp. T. G. Hegelmaier's Gesch. des Bibelverbots. Ulm 1783. S. 123.

42 Conc. Tarraconense ann. 1234. c. 2. Item statuimus, ne aliquis libros veteris vel novi Testamenti in Romanico habeat. Et si aliquis habeat, infra octo dies post publicationem hujusmodi constitutionis a tempore sententiae, tradat eos loci Episcopo comburendos: quod nisi fecerit, sive clericus fuerit, sive laicus, tamquam suspectus de haeresi, quousque se purgaverit, habeatur.

43 Petrus comestor or manducator (Episcopal Chancellor in Paris, afterwards in the Monastery of St Victor † 1198) gave in his historia scholastica (often printed) an abridged translation of the historical books of the Bible, with the insertion of other histories, and sayings of the Fathers. This was translated into French with fresh translations from the other books of the Bible, by Guiars des Moulins (1286— 1289) as histoires escolatres, (Henry's Leben Calvins. Bd. 1. Beilagen S. 71. Archinard notice sur les premières versions de la Bible en langue vulgaire, Genève 1839, p. 9): About the same time also a rhythmical translation was made into low Dutch, (Catalogus biblioth. Paulinae Lips. p. 163. Sanderi biblioth. Belg. p. 285).

1 Izarn (who wrote after 1242, because he mentions the murder of the Inquisitor Arnaud, in Millot ii., 57, according to Schmidt in the

could only produce exactly the contrary effect to that they had in view, upon their convictions. This however they did accomplish, that the persecuted persons, filled with exaggerated hatred and horror of the Church, spread themselves with the greatest secrecy over other countries also. Thus in the 13th century public feeling was roused ever more and more against Rome, against the

Strassburger Beiträgen i., 150 he was Prior of Villemur) has left behind him a picture to the life of these proceedings, in his poetical representation of the conversion of Sicard de Figueiras (see Millot hist. littéraire des Troubad ii., 42 ss. Fragments of the original are preserved in Raynouard v., 228). The Missionary thus addresses the heretic (Millot ii., 43): Dis-moi, hérétique, parle un peu avec moi. Tu ne le feras point, si tu n'y es forcé, selon ce que j'entends dire. Tu te moques bien de Dieu, d'avoir renié ta foi et ton baptême, pour croire que le diable t'a créé, et qu'un tel monstre peut te sauver. Then he shows him that God is the Creator of all men and all things, and concludes (p. 50): Je veux qu'en un ou deux mots tu me repondes. Ou tu seras jeté dans le feu, ou tu te rangeras de notre côté, de nous, qui avons la foi pure avec ses sept échelons, savoir les sacraments etc. Next comes a defence of marriage, to which p. 52 he gives weight by the same manner of arguing: Quoi, indocile à toutes ces autorités de Dieu et de S. Paul, tu ne peux te rendre? Mais le feu et les supplices t'attendent tu vas y passer. p. 53: Avant qu'on te jette dans les flammes, je veux cependant te donner congé par une autre dispute sur la résurrection de l'homme et de la femme, que tu ne crois pas non plus que le jugement universel. La parole de Dieu à ce sujet est infaillible et invariable; de sorte que, si la tête d'un homme étoit delà les mers, un de ses pieds à Alexandrie, l'autre au mont Calvaire, une de ses mains en France, et l'autre à Haut-Villar, et que le tronc fût porté en Espagne; enfin que toutes ces parties, brûlées et mises en cendres, fussent jetées au vent; elles reprendroient au jour du jugement la forme, qu'elles ont eue au baptême etc. p. 59: Avant que tu sois livré aux flammes, comme tu vas l'être, si tu ne te rétractes point, je voudrois encore te demander, pourquoi tu nies notre baptême etc.-p. 62: Je t'ai par huit fois convaincu d'erreur et de mensonge, hérétique obstiné mais toutes les autorités des apôtres et des prophètes ne gagnent rien, et je perds mon tems avec toi. Still for the ninth time: Où as- tu trouvé dans l'écriture, et qui t'a appris, que ton ame soit venue de ceux, qui tombèrent du ciel sur la terre? etc. At last the heretic submits to him, p. 66: Izarn, assurez-moi, et faites-moi donner parole, que je ne serai pas brûlé, ni enfermé, ni maltraité. Je me soumets à toutes les autres peines, qu'il vous plaira etc.

par

2 See Berthold the Franciscan's Sermons, publisht by Kling (see above, § 80, note 6) S. 304: Sie gênt ouch niht ze frumen Steten; sie gênt ze den Wilren und ze de Dorfern gerne, und halt ze den Kinden, diu der Gense huetent an dem Velde. Únd etewanne giengen sie gar in geistlichem Gewande und swernt niht durch dehein Dinc,