simony;18 he threatened Philip King of France with a similar punishment;19 and in order to cut off the evil of simony at the very root, he forbade secular princes altogether to invest with any spiritual office.20 Among the monarchs of the time Henry IV. was the one over whom victory the most certain and most rich in results might be expected. By his ungoverned passions and vacillating licentiousness, the unhappy consequences of a bad education, this youthful monarch had already roused the greatest part of his people, particularly the Saxons, to revolt. Thus the

sublata etc.-Nec putetis eos, qui ita de his sentiunt, conscientiae suae terrore in hac parte perculsos-talia praetendere, ecclcsiasticorum graduum incontinentiam talibus defensionibus fovere velle. Honestam, mihi credite, conversationem in desiderio habent, nec aliter quam oportet ecclesiasticae ultionis censuram intentari gaudent. Sed non ita, inquiunt, scissuram parietis convenit resarciri, ut totum domus fundamentum inde contingat labefactari, etc. About this proceeding also Alboini epist. ii. ad Bernaldum Constantiens. (about the year 1076) was specially written, although much is said there in defence of the marriage of priests, in Goldasti apolog. pro Henr. IV. p. 40 ss., and with the reply of Bernald in monumentorum res Alemann. illustr. ii. 237.

18 Compare Part i. § 24, note 15. Against Bruno de bello Saxon, in Pertz vii. 334, who accuses even Henry himself of base simony, see Stenzel ii. 58. 134: the traits of character which Lambert, in Pertz vii. 237, details, speak much in Henry's favour.

19 How Philip practised simony, see Gregor. lib. i. epist. 35, ad Rodericum Cabilon. Episcop. an. 1073: Inter caeteros nostri hujus temporis Principes, qui Ecclesiam Dei perversa cupiditate venumdando, dissipaverunt, et matrem suam-ancillari subjectione penitus conculcarunt, Philippum, Regem Francorum, Gallicanas Ecclesias in tantum oppressisse certa relatione didicimus, ut ad summum tam detestandi hujus facinoris cumulum pervenisse videatur. Still more general complaints, lib. ii. ep. 5, ad Episcopos Francorum an. 1074: Rex vester, qui non rex sed tyrannus dicendus est, omnem aetatem suam flagitiis et facinoribus polluit, et suscepta regni gubernacula miser et infelix inutiliter gerens etc.-Vos fratres etiain in culpa estis, qui, dum perditissimis factis ejus sacerdotali rigore non resistitis, procul dubio nequitiam illius consentiendo fovetis-Quod si vos audire noluerit,— ab ejus vos obsequio atque communione penitus separantes, per universam Franciam omne divinum officium publice celebrari interdicite. Quod si nec hujusmodi districtione voluerit resipiscere, nulli clam aut dubium esse volumus, quin modis omnibus regnum Franciae de ejus occupatione, adjuvante Deo, tentemus eripere. Comp. lib. ii. ep. 18, ad Guilelm. Com. Pictav.

20 The short account of this council preserved in the Registrum, Greg. VII. under lib. ii. ep. 52, may be seen in Mansi xx. 443. As Pagi crit. ann. 1075 no. 1, has shown, the following decree commu

Pope could reckon upon allies against him even in Germany."1 Again, in the person of Henry, the imperial throne, the pinnacle of all secular power, would be humbled.

Accordingly, when his decrees were disregarded by the Princes, the Pope dropped the war already declared against Philip, and summoned Henry instead before his judgment seat at Rome.22 Henry answered this unprecedented indeed, but well considered proceeding, with thoughtless rashness: when in the councils at Worms (24th Jan. 1076), Piacenza (February), and Pavia (April), he suffered his good right to be thrown into the shade by empty accusations against the Pope, and then pronounced him deposed.23

nicated by Anselmus Lucensis contra Guibert lib. ii. (in Canisii lectt. ed. Basnage iii. 1, 384) and Hugo Flaviniac. chron. Virdun. (in Labbæi bibl. nova mss. i. 196) belongs also to this place: Si quis deinceps episcopatum vel abbatiam de manu alicujus laicae personae susceperit, nullatenus inter Episcopos vel Abbates habeatur, nec ulla ei ut Episcopo vel Abbati audientia concedatur, insuper ei gratiam b. Petri et introitum Ecclesiae interdicimus, quousque locum, quem sub crimine tam ambitionis quam inobedientiae, quod est scelus idololatriae, cepit, resipiscendo non deserit. Similiter etiam de inferioribus ecclesiasticis dignitatibus constituimus. Item si quis Imperatorum, Regum, Ducum, Marchionum, Comitum, vel quilibet saecularium potestatum aut personarum, investituram episcopatuum vel alicujus ecclesiasticae dignitatis dare praesumserit, ejusdem sententiae vinculo se adstrictum sciat.

21 Voigt's Hildebrand s. 86, 123 ss. Schlosser's Weltgesch, II., ii. 667. Stenzel i. 248.

22 The preceding events may be found in Bruno de bell. Sax. (in Pertz vii. 351:) Misit ergo Regi literas, quibus eum de multis aliis criminibus arguebat, et ut Episcopos a captivitate dimissos (the Saxon Bishops who had been detained in prison since the subjection of the Saxons) Ecclesiis bonisque suis integre restitutis remitteret, orabat, et post haec concilium in eo loco, quo venire posset Apostolicus, congregaret, ubi Episcopi vel, si digni essent, episcopalem perderent dignitatem, vel injuriarum, quas erant passi, canonicam reciperent satisfactionem. Quod si in his sacris canonibus noluisset Rex obediens existere, et excommunicatos a societate sua repellere, se eum velut putre membrum anathematis gladio ab unitate s. matris Ecclesiae minabatur abscindere. Then he sent Legates (Lambertus ann. 1076, in Pertz vii. 241), denuntiantes Regi, ut secunda feria secundae hebdomadae in Quadragesima ad synodum Romae occurreret, de criminibus, quae objicerentur, causam dicturus: alioquin sciret, se absque omni procrastinatione eodem die de corpore s. Ecclesiae apostolico anathemate abscidendum esse.

23 Stenzel i. 379. In Worms appeared the banished Cardinal Hugo Blancus (or Candidus, about him, see Cassander, s. 80), deferens secum de vita et institutione Papae scenicis figmentis consimilem tragoediam

On the other hand Gregory issued against Henry sentence of excommunication and dethronement.24 Many voices indeed were

(Lambertus, p. 242), in part almost the same charges which Benno and Benzo have recorded. The letters issued from Worms are those from the German bishops to Gregory in Flacii cat. test. ver. no. clx., and from Henry to the Romish Church and Gregory in Bruno de bello Sax. in Pertz vii. 352. In the last it is said: Et nos quidem haec omnia sustinuimus, dum apostolicae sedis honorem servare studuimus. Sed tu humilitatem nostram timorem fore intellexisti, ideoque et in ipsam regiam potestatem nobis a Deo concessam exsurgere non timuisti, quam te nobis auferre ausus es minari quasi nos a te regnum acceperimus, quasi in tua et non in Dei manu sit regnum vel imperium : qui Dominus noster Jesus Christus nos ad regnum, te autem non vocavit ad sacerdotium. Tu enim his gradibus ascendisti: scilicet astutia-pecuniam, pecunia favorem, favore ferrum, ferro sedem pacis adisti, et de sede pacis pacem turbasti.-Me quoque, qui, licet indignus, inter christos ad regnum sum unctus, tetigisti, quem sanctorum Patrum traditio soli Deo judicandum docuit, nec pro aliquo crimine, nisi a fide, quod absit, exor bitaverimus, deponendum asseruit, cum etiam Julianum apostatam prudentia sanctorum Episcoporum non sibi, sed soli Deo judicandum deponendumque commiserit. Ipse verus Papa, b. Petrus, clamat : Deum timete, Regem honorificate. Tu autem, quia Deum non times, me constitutum ejus inhonoras.-Tu ergo hoc anathemate et omnium Episcoporum nostrorum judicio et nostro damnatus descende, vindicatam sedem apostolicam relinque! Alius in solium b. Petri ascendat, qui nulla violentiam religione palliet, sed b. Petri sanam doctrinam doceat. Ego enim Henricus Rex Dei gratia cum omnibus Episcopis nostris tibi dicimus descende, descende.

21 Conc. Roman. ann. 1076 in Mansi xx. p. 467 ss. The form of excommunication: Beate Petre Apostolorum princeps, inclina quaesumus pias aures tuas nobis, et audi me servum tuum.-Tu mihi testis es, et Domina mea, Mater Dei, et b. Paulus frater tuus, et omnes Sancti, quod tua s. Romana Ecclesia me invitum ad sua gubernacula traxit, et ideo-credo, quod tibi placuit et placet, ut populus christianus tibi specialiter commissus mihi obediat.-Hac itaque fiducia fretus pro Ecclesiae tuae honore et defensione, ex parte omnipotentis Dei Patris et Filii et Spiritus sancti, per tuam potestatem et auctoritatem Henrico Regi, filio Henrici Imperatoris, qui contra tuam Ecclesiam inaudita superbia insurrexit, totius regni Teutonicorum et Italiae gubernacula contradico, et omnes Christianos a vinculo juramenti, quod sibi fecere vel facient, absolvo, et ut nullus ei sicut Regi serviat, interdico.-Et quia sicut Christianus contemsit obedire,-participando excommunicatis, et multas iniquitates faciendo, meaque monita, quae pro sua salute sibi misi, te teste, spernendo, seque ab Ecclesia tua, tentans eam scindere, separando; vinculo eum anathematis vice tua alligo et sic eum ex fiducia tua alligo, ut sciant gentes, et comprobent, quia tu es Petrus, et super tuam petram Filius Dei vivi aedificavit Ecclesiam, et portae inferi non praevalebunt adversus eam. This

25

now raised to deny the Pope's right to take such a step. But the Peers, long discontented with their king, looked upon the Pope

sentence he published in a letter ad universos Christianos (Bruno de bello Sax. in Pertz vii. 353. Gregor. lib. iii. ep. 6.)

25 Historiae Francicae fragmentum in Duchesne hist. Franc. scriptt. T. iv. p. 89 even records: contra voluntatem totius paene concilii eum excommunicavit. Immediately afterwards Gregory issued the epist. ad Germanos (Udalrici cod. epist. no. 146 in Mansi xx. 377): Audivimus inter vos quosdam de excommunicatione, quam in Regem fecimus, dubitare, ac quaerere, utrum juste sit excommunicatus, et si nostra sententia ex auctoritate legalis censurae, ca qua debuit, deliberatione egressa sit. Thus Herman, Bishop of Metz, communicates to the Pontiff, as the opinion of many: Regem non oportet excommunicari. Thereupon Gregor. lib. iv. ep. 2, ad Herimannum ann. 1076, and yet more distinctly lib. viii. ep. 21 :-Quod autem postulasti, te quasi nostris scriptis juvari ac praemuniri contra illorum insaniam, qui nefando ore garriunt, auctoritatem sanctae et apostolicae sedis non potuisse Regem Henricum, hominem christianae legis contemtorem, ecclesiarum videlicet et imperii destructorem, atque haereticorum auctorem et consentaneum excommunicare, nec quemquam a sacramento fidelitatis ejus absolvere : non adeo necessarium nobis videtur, cum hujus rei tam multa ac certissima documenta in sacrarum Scripturarum paginis reperiantur. Compare above note 2. Sigebert. Gembl. de scriptt eccl. c. 171: Rogatu praedicti viri (Henrici Archidiaconi) validis Patrum argumentis respondi epistolae Hildebrandi Papae, quam scripsit ad Hermannum Metensem Episcopum in potestatis regiae calumniam. Against this epistle the apology pro Henrico IV. Imp. ann. 1093 was issued, probably by Waltram, Bishop of Naumburg (in Goldasti apolog. p. 53.) Theoderici Ep. Virdun. epist. ad Gregorium an. 1080 (s. not. 17) p. 220. Non est novum homines saeculares saeculariter sapere et agere. Novum est autem et omnibus retro saeculis inauditum, pontifices regna gentium tam facile velle dividere, nomen regium inter ipsa mundi initia repertum adeo postea stabilitum repentina factione elidere, christos Domini, quoties libuerit, plebeja sorte sicut villicos mutare, regno patrum suorum decedere jussos, nisi confestim adquieverint, anathemate damnare. Then there is a reference to passages of Scripture, amongst others to 1 Pet. ii. 17, 18; Tit. iii. 1; and to the example of Gregory the Great (vol. i. Part ii. § 116, note 3.) Then page 224: Sanctam autem et omnibus retro saeculis apud omnium gentium nationes, inviolatam jurisjurandi religionem facillima, inquiunt, domni Papae rescindit absolutio: et quod tantum est, ut illud omnis controversiae finem Apostolus nominaverit, modo unius chartulae per quemlibet bajulatorem porrectae levissima infringere juberetur (leg. infringi jubetur) lectione. Absolyo, inquit, omnes a juramento, quod Heinrico juraverunt. Ecce nunc tempus acceptabile, ecce qui educit vinctos in fortitudine, velimus, nolimus, absolvimur.-Sed quid ad haec illi dicunt? Non te in hoc, domne Papa, audimus; non abnegamus ei fidem quam promisimus, non tantum promisimus, sed juravimus; quia si os, quod simpliciter mentitur

only as a welcome ally. From Tribur (Oct. 1076) they required Henry to satisfy the papal demands.26 And now the anger of the fickle king veered so swiftly round to fright, that at Canossa he sued and obtained from Gregory, with the greatest humiliations, release from excommunication (25-28. Januar. 1077.) 27 But just as quickly he suffered his mind to be changed again occidit animam, valde est inconsequens, ut os, quod cum perjurio mentitur, non occidat animam. Et si perdat omnes, qui loquuntur mendacium, multo amplius perdit omnes, qui loquuntur perjurium. Quod autem per tuam auctoritatem hujus rei nobis promittis impunitatem: noli, obsecro, noli in fratres peccare, noli pusillos Christi scandalizare, noli per perversam securitatem infirma auditorum corda in inrevocabile praecipitium tecum submergere. Illud nec nos sequi, nec tu potes praecipere. Si super cathedram Moïsi sederes, necesse haberem servare et facere, quod juberes. Cathedram Moisi descendisti; ab omni, quam tibi debebam obedientiae necessitate me absolvisti. Quid enim dicit Moises? "Non assumes nomen Dei tui in vanum" (Exod. xx. 7.) Et alibi: "Non perjurabis in nomine meo etc." (Lev. xix. 12.)-Sed dicit domnus Papa: perversus est, cui jurasti, impius est, perjurus est, scelestus est, fidem ei non debes. In truth this may not be the case with him: Sed sit impius, sit perversus, sit quicquid domnus Papa in eum dicere voluerit acrius, num ideo sacramentum ei factum infringere, et quia ille malus est, ideo ego sacrilegus existendo me in aeternam damnationem videns et sciens debeo intrudere? Prorsus nec debeo, nec facio, quia Patres sanctos--sacramentum cum perversis et a Deo alienis hominibus suscepisse, et summa illud cautela observasse, in Scripturis sanctis et legi et memoro. For instance, especially Joshua's oath sworn to the Gibionites. (Jos. ix.) Joshua might then have said to the people: Absolvo vos a sacramento, quia idolorum cultores —inter vos reservare voce Domini prohibiti estis.-Juramentum fraude et mendacio initum evacuare non timueritis.-Sed illi sint, ait, illi idololatrae, nos eis non in dolis sed in nomine Domini Dei Israel juravimus. Illi nos fraudulenter deceperunt, nos mendacium eorum execrantes a veritate in nomine Domini confirmata nequaquam declinabimus etc.-Haec nos, inquiunt, insuperabilis veritatis sequentes testimonia, nulla seductorum hominum circumventione a sacramento volenter et legitime facto declinabimus; etiamsi angelus de caelo aliter nobis evangelizaret, nos illuin parvipendere, contemnere, anathematizare non dissimulabimus.

26 Bruno in Pertz viii. 364. Lambertus ibid. p. 252.

27

Gregory announces this himself to the Germans (lib. iv. ep. 12, ad Germanos): tandem (Rex)-ad oppidum Canusii, in quo morati sumus, cum paucis advenit, ibique per triduum ante portam deposito omni regio cultu miserabiliter, utpote discalceatus et laneis indutus, persistens, non prius cum multo fletu apostolicae miserationis auxilium et consolationem implorare destitit, quam omnes qui ibi aderant-ad tantam pietatem et compassionis misericordiam movit, ut pro eo multis precibus et lacrymis intercedentes, omnes quidem insolitam nostrae

B