Abbildungen der Seite
PDF
EPUB

aureis

LUCRETIUS.

Dicere eos contra, quæ tota ab sensibus orta est? Quei nisi sint verei, ratio quoque falsa fit omnis. An poterunt oculos aureis reprehendere? an Tactus? an hunc porro tactum sapor arguet [oris? An confutabunt nareis, oculeive revincent? Non, ut opinor, ita est: nam seorsum quoique potestas Divisa est: sua vis quoique est: ideoque ne490

cesse est

Et quod molle sit, et gelidum, fervensve, videri; Et seorsum varios rerum sentire colores, quequomque coloribu' sint conjuncta, ne494

Et

cesse est.

Seorsus item sapor oris habet vim, seorsus odores
Nascuntur, seorsum sonitus: ideoque necesse est
Non possint alios aliei convincere sensus.
Nee porro poterunt ipsei reprehendere sese,
Equa fides quoniam debebit semper haberi.
Proinde, quod in quoque est heis visum tem-
pore, verum est.
500

53

Quom tuba depresso graviter sub murmure muNec simili penetrant aureis primordia forma, git,

545

Vallibus et cycnei detorteis ex Heliconis
Et revocat raucum retro cita barbara bombum;
Quom liquidam tollunt lugubri voce querelam.

Hasce igitur penitus voces,quom corpore nostro
Exprimimus, rectoque foras emittimus ore, 550
Mobilis articulat, verborum dædala, lingua,
Asperitas autem vocis fit ab asperitate
Formaturaque labrorum pro parte figurat.
Principiorum, et item levor levore creatur.
Hoc ubi non longum spatium est, unde una pro-
Perveniat vox quæque, necesse est verba quoque
fecta
Plane exaudiri, discernique articulatim ;
[ipsa, 555
Servat enim formaturam, servatque figuram.
At si interpositum spatium sit longius æquo,
Aëra per multum confundi verba necesse est,
Et conturbari vocem, dum travolat auras.
Ergo fit sonitum ut possis audire, neque ollam
561
Usque adeo confusa venit vox, inque pedita.
Internoscere, verborum sententia quæ sit:

Et si non poterit ratio dissolvere caussam, Quur ea quæ fuerint juxtim quadrata, procul sint V rotunda: tamen præstat rationis egentem heddere mendose caussas utriusque figuræ, Veam manibus manifesta sueis emittere quoдеат, Et violare fidem primam, et convellere tota 505 Fundamenta, quibus nixatur vita salusque. [ipsa en modo enim ratio ruat omnis; vita quoque

at extemplo, nisi credere sensibus ausis, Precipitesque locos vitare, et cætera, quæ sint In genere boc fugiunda; sequi, contraria quæ sint. Ma tibi est igitur verborum copia cassa

que, contra sensus instructa, parata est.

Denique, ut in fabrica, si prava est regula

prima

Normas que si fallax recteis regionibus exit, 515
Ebella aliqua si ex parti claudicat hilum,
a mendose fieri atque obstipa necessum est,
Prava cubantia, prona, supina, atque absona tecta:

raere ut quædam videantur velle, ruantque

Præterea, verbum sæpe unum perciet aureis
Omnibus, in populo missum præconis ab ore.
In multas igitur voces vox una repente
Diffugit, in privas quoniam se dividit aureis,
At quæ pars vocum non aureis incidit ipsas,
Obsignans formam verbeis clarumque sonorem.
Præterlata perit frustra, diffusa per auras; 571
Pars solideis allisa, lapis rejecta, sonorem
Reddit, et interdum frustratur imagine verbi.

Quæ, bone, quom videas, rationem reddere
possis

Saxa pareis formas verborum ex ordine reddant,
Tute tibi atque alieis, quo pacto per loca sola
574

Quærimus, et magna dispersos voce ciemus.
Palanteis comites quom monteis inter opacos

Unam quom jaceres: ita colleis collibus ipsei
Sex etiam aut septem loca vidi reddere voces,
Verba repulsanteis iterabant dicta referri. [nere

Pita judicieis fallacibus omnia primeis: 520 Finitumei fingunt, et Faunos esse loquuntur,

Hæc loca capripedes Satyros Nymphasque te

gitur ratio tibi rerum prava necesse est, Zasque sit, falseis quæquomque ab sensibus

orta est.

585

Affirmant volgo taciturna silentia rumpi,
Quorum noctivago strepitu ludoque jocanti
Chordarumque sonos fieri, dulceisque querelas,
Tibia quas fundit digiteis pulsata canentum ;
Et

une aliei sensus quo pacto quisque suam rem Serrat, haudquaquam ratio scruposa relicta est. pio, auditur sonus et vox omnis, in aureis Pinea semiferi capitis vallamina quassans, genus agricolûm late sentiscere, quom Pan, rem quoque enim vocem constare faten- Fistula sylvestrem ne cesset fundere musam. pepulere ubi corpore sensum. 526 Udo sæpe labro calamos percurrit hianteis, 590 Cætera de genere hoc monstra ac portenta lo

[ocr errors]

La est

westum, quoniam possunt impellere sensus.

quuntur,

Ne loca, deserta ab diveis quoque, forte putentur 530 Sola tenere; ideo jactant miracula dicteis :

perea radit vox fauceis sæpe, facitque Arora foras gradiens arteria clamor. peper angustum, turba majore coorta, ~ ubi cœperunt primordia vocum, expleteis quoque janua raditur oris Teis, et iter lædit, qua vox it in auras.

Aut aliqua ratione alia ducuntur, ut omne 595
Humanum genus est avidum nimis auricularum.
Quod superest, non est mirandum, qua ratione
Per loca,qua nequeunt oculei res cernere apertas,

rad igitur dubium est, quin voces verbaque Hæc loca per voces veniant, aureisque lacessant:

Coustent

reis e principieis, ut lædere possint.

Ne te fallit item, quid corporis auferat, et quid Incolomis transire potest, simulacra renutant;
rabat ex hominum nerveis ac viribus ipseis Perscinduntur enim, nisi recta foramina tranant;

535 Colloquium cluseis foribus quoque sæpe videmus.
Nimirum quia vox per flexa foramina rerum

perus sermo, nigrai noctis ad umbram

perductus ab exoriente nitore;

540

tim si cum summo est clamore profusus. corpoream vocem constare necesse est,

Qualia sunt vitri, species quæ travolat omnis.
Præterea, parteis in cunctas dividitur vox,
Ex alicis aliæ quoniam gignuntur; ubei nam
Dissiluit semel in multas, exorta quasi ignis

a guess quoniam amittit de corpore par- Sæpe solet scintilla suos se spargere in igneis.

Ergo replentur loca vocibus, abdita retro

603

[blocks in formation]

626

Si quis forte manu premere ac siccare coëpit.
Inde, quod exprimimus, per caulas omne palati
Diditur, et raræ perplexa foramina linguæ.
Hæc, ubi levia sunt mananteis corpora suci,
Suaviter attingunt, et suaviter omnia tractant
Humida linguaï circum sudantia templa.
At contra pungunt sensum lacerantque coorta,
Quanto quæque magis sunt asperitate repleta.
Deinde, voluptas est e suco, fine palati;
Quom vero deorsum per fauceis præcipitavit,
Nulla voluptas est, dum diditur omnis in artus:
Nec refert quidquam, quo victu corpus alatur,
Dummodo quod capias concoctum didere possis
Artubus, et stomachi humectum servare tenorem.
Nunc, alieis alius quí sit cibus, ut videamus,
Expediam; quareve, alieis quod triste et ama-
rum est,

636

[blocks in formation]

Utraque enim sunt in mellis com Id quod jam supra tibi sæpe oste

Nunc age, quo pacto nareis ad Tangat, agam. Primum res mult est,

Unde fluens volvat varius se fluc Et fluere, et mitti volgo spargique Verum alieis alius magis est ani Dissimileis propter formas; ide Mellis apes, quamvis longe, duc Volturiique cadaveribus: tum f Ungula quo tulerit gressum, per Ducit; et humanum longe præs Romulidarum arcis servator can Sic alicis alius nidor datus ad s Pabula ducit, et a tetro resilire Cogit; eoque modo servantur s

[blocks in formation]

Hic odor ipse igitur,nareis quiq Est alio ut possit permitti longi Sed tamen haud quisquam tam Quam sonitus, quam vox; m

Quippe ubi quoi febris bili superante coorta est, Aut alia ratione aliqua est vis excita morbi, Perturbatur ibei totum jam corpus, et omneis Commutantur ibei posituræ principiorum: 669 Fit, prius ad sensum quæ corpora conveniebant, Nunc non conveniant, et cætera sint magis apta, Quæ penetrata queunt sensum progignere acer

bum.

[blocks in formation]

In genere est : sed idem sp Non ita conveniunt ad sensu Ut non sint alieis quædam ma Quin etiam gallum, noctem e Auroram clara consuetum vo Nenu queunt rapidei contra Inque tueri; ita continuo m Nimirum quia sunt gallorum Semina, quæ, quom sunt ocul Pupillas interfodiunt, acrem Præbent, ut nequeant contra Quom tamen hæc nostras ac sint:

Aut quia non penetrant, aut Exitus ex oculeis liber datu Lædere ne possint ex ulla lun

Nunc age, quæ moveant a Quæ veniunt,veniant in men

Principio hoc dico, rerum Multa modeis multeis in cun Tenuia, quæ facile inter se Obvia quom veniunt, ut ara Quippe etenim multo ma

[blocks in formation]

Cerbereasque canum fauceis, simulacraque eo

rum.

Quorum morte obita tellus amplectitur ossa:
Omne genus quoniam passim simulacra feruntur,
Partim sponte sua quæ fiunt aëre in ipso,
Partim quæ varieis ab rebus quomque recedunt,
Et que conficiunt ex horum facta figureis. 740
Nam certe ex vivo Centauri non fit imago,
Nella fuit quoniam talis natura animai: [imago,
Verum ubi equi atque hominis casu convenit
Harescit facile extemplo, quod diximus ante,
Propter subtilem naturam et tenuia texta. 745
Cartera de genere hoc eadem ratione creantur:
Quæ quom mobiliter summa levitate feruntur,
It prius ostendi, facile uno commovet ictu
Qualibet una animum nobis subtilis imago.
Tenis enim mens est, et mire mobilis ipsa. 750
Hae fieri, ut memoro, facile heinc cognoscere
possis,
[mus,
Quatenus hoc simile est olli, quod mente vide-
Atque oculis, simili fieri ratione necesse est.
Aus igitur, docui quoniam me forte leonum
Cernere per simulacra, oculos quæquomque
755

lacessunt;

cernit.

Scire licet, mentem simili ratione moveri
Per simulacra leonum, et cætera, quæ videt æque,
Nec minus, atque oculei; nisi quod mage tenuia
[fudit, 758
Nee ratione alia, quom somnus membra pro-
Mens animi vigilat, nisi qua simulacra lacessunt
Hæc eadem nostros animos, quæ quom vigilamus:
sae adeo certe ut videamur cernere eum, quem
Reddita vitai jam pausa, et terra potita est.
Hoc ideo fieri cogit natura, quod omneis
Cereris offectei sensus per membra quiescunt,
Net possunt falsum vereis convincere rebus. 766
Præterea, meminisse jacet, languetque sopore;
Mer dissentit, eum mortis letique potitum
Jam pridem, quem mens vivum se cernere credit.
Quod superest, non est mirum simulacra mo-
[bra. 770
Brachiaque in numerum jactare, et cætera mem-
Na Bt. ut in somneis facere hoc videatur imago.
fle, ubi prima perit, alioque est altera nata

[ocr errors]

statu, prior heic gestum mutâsse videtur. et id fieri celeri ratione putandum est: 775 Tuata est mobilitas, et rerum copia tanta, Tartaque sensibili quovis est tempore in uno a particularum, ut possit suppeditare. Mataque in heis rebus quæruntur, multaque

[ocr errors]
[blocks in formation]

Vent, extemplo mens cogitet ejus id ipsum.

wiuntatem nostram simulacra tuentur,

Fimal ae volumus, nobis occurrit imago? 784 mare, si terram cordi est, si denique cœlum, as bominum, pompam, convivia, pugnas, sab verbone creat natura paratque? præsertim alieis, eadem in regione locoque, ssimileis animus res cogitet omneis? i porro, in numerum procedere quom si790 was in somneis, et mollia membra movere ; mobiliter quom alterneis brachia mittunt, repetant oculeis gestum pede convenienti? tarte madent simulacra, et docta vagantur, ro facere ut possint in tempore ludos? 795 A magis olind crit verum, quia tempore in uno

macra

[blocks in formation]

Præterea, pereunt, nisi sic sese ipse paravit.
Ipse parat sese porro, speratque futurum,
Ut videat, quod consequitur, rem quamque; fit
ergo.
[sunt,

Nonne vides oculos etiam, quom, tenuia quæ
Cernere cœperunt, contendere se atque parare,
Nec sine eo fieri posse, ut cernamus acute? 811
Et tamen in rebus quoque aperteis noscere possis;
Si non advortas animum, proinde esse, quasi omni
Tempore semotum fuerit, longeque remotum.
Quur igitur mirum est, animus si cætera perdit,
Præterquam quibus est in rebus deditus ipse?
Deinde adopinamur de signeis maxuma parveis,
Ac nos in fraudem induimus frustraminis ipsei.
Fit quoque, ut interdum non suppeditetur
imago

Ejusdem generis, sed, femina quæ fuit ante 820
In manibus, vir utei factus videatur adesse:
Aut alia ex alia facies ætasque sequatur:
Quod ne miremur, sopor atque oblivia curant.

Ollud in heis rebus vitium vehementer inesse
Effugere errorum, vitareque præmetuenter, 825
Lumina ne facias oculorum clara creata,
Prospicere ut possimus; et, ut proferre viaï
Proceros passus, ideo fastigia posse

Surarum ac feminum pedibus fundata plicari:
Brachia tum porro valideis ex apta lacerteis 830
Esse, manusque datas utraque a parte ministras,
Ut facere ad vitam possemus quæ foret usus.

Cætera de genere hoc, inter quaquomque pre-
tantur,

Omnia pervorsa præpostera sunt ratione: 834
Nil adeo quoniam natum est in corpore, ut uti
Possemus; sed, quod natum est, id procreat usum.
Nec fuit ante videre oculorum lumina nata,
Nec dicteis orare prius, quam lingua creata est:
Sed potius longe linguæ præcessit origo
Sermonem, multoque creatæ sunt prius aureis,
Quam sonus est auditus; et omnia denique
membra
841

Ante fuere, ut opinor, eorum quam foret usus.
Haud igitur potuere utundi crescere caussa.

At contra conferre manu certamina pugnæ,
Et lacerare artus, fedareque membra cruore, 845
Ante fuit multo, quam lucida tela volarent:
Et volnus vitare prius natura coëgit,
Quam daret objectum parmaï læva per artem.

Scilicet et fessum corpus mandare quieti 849
Multo antiquius est, quam lecti mollia strata:
Et sedare sitim prius est, quam pocula, natum.
Hæc igitur possunt utundi cognita caussa
Credier, ex usu quæ sunt vitaque reperta.
Olla quidem seorsum sunt omnia, quæ prius ipsa
Nata, dedere suæ post notitiam utilitatis: 855
Quo genereinprimeis sensus et membra videmus:
Quare etiam atque etiam procul est, ut credere
possis,

Utilitatis ob officium potuisse creari.

Ollud item non est mirandum, corporis ipsa

Quod natura cibum quærit quojusque animantis.

[blocks in formation]
[ocr errors]

Scenaique simul varios splendere decores. 984
Isque adeo magni refert studium atque voluntas,
Et quibus in rebus consuerint esse operatei
Non homines solum, sed vero animalia cuncta.
Quippe videbis equos forteis, quom membra
jacebunt

In somneis, sudare tamen spirareque semper,
Et quasi de palma summas contendere vireis, 990
Aut quasi carceribus patefacteis sæpe quiete.
Venantumque canes in molli sæpe quiete
Jactant crura tamen subito, vocesque repente
Mittunt, et crebras reducunt naribus auras,
Et vestigia si teneant inventa ferarum,
Expergefacteique sequuntur inania sæpe
Cervorum simulacra, fugæ quasi dedita cernant;
Donec discusseis redeant erroribus ad se.

At consueta domu catulorum blanda propago

edunt,

995

*

Disentere et corpus de terra corripere instant, Proinde quasi ignotas facies atque ora tuantur. Et, quo quæque magis sunt aspera seminiorum, Tam magis in somneis eadem sævire necessum est. At varia fugiunt volucreis, pinneisque repente Solicitant divóm nocturno tempore lucos, 1005 Arripitres somno in leni si prælia pugnasque Edere sunt persectanteis, visæque volanteis. Porro hominum mentes, magnis quæ motibus [runtque, Magna itidem sæpe in somneis faciuntque geKeges expugnant, capiuntur, prælia miscent, Taunt clamorem, quasi si jugulentur ibeidem. Matei depugnant, gemitusque doloribus edunt, Et quasi pantheræ morsu sævive leonis Mandantur, magneis clamoribus omnia complent. Marei de magneis per somnum rebu' loquuntur, Indicioque sui facti persæpe fuere. 1016 Matei mortem obeunt: multei, de montibus alteis Itaei præcipitent ad terram, corpore toto Ferruntur, et ex somno, quasi mentibu' captei, Virad se redeunt, permotei corporis æstu. 1020 Famen item sitiens aut fontem propter [nem. Aset, et totum prope faucibus occupat amPerei sæpe lacum propter se ac dolia curta, no devinctei, credunt extollere vestem : shumorem saccatum corpori' fundunt; 1025 Var Babylonica magnifico splendore rigantur. iam, quibus ætatis freta primitus insinuantur, en ubi ipsa dies membreis matura creavit, caveniunt simulacra foreis e corpore quoque, Na præclari voltus pulcrique coloris, 1030 Va et irritans loca turguida semine multo; qua transacteis sæpe omnibu' rebu,' profun

[ocr errors]

is ingenteis fluctus, vestemque cruentent. Statur id in nobis, quod diximusante, 1034 adulta atas quom primum roborat artus. e alias aliud res commovet atque lacessit; mine humanum semen ciet una hominis vis. Çad simul atque sueis ejectum sedibus exit,

membra atque artus decedit corpore toto ora conveniens nervorum certa, cietque 1040 a parteis genitaleis corporis ipsas: ata tament loca semine, fitque voluntas ere id, quo se contendit dira libido; petit corpus mens, unde est saucia amore. qse omaeis plerumque cadunt in volnus, et 1045

[ocr errors]

at in partem sanguis, unde icimur ictu : fitats est,hostem ruber occupat humor.

Sic igitur Veneris qui teleis accipit ictus, Sive puer membreis muliebribus hunc jaculatur, Seu mulier, toto jactans e corpore amorem; 1050 Unde feritur, eo tendit, gestitque coire, Et jacere humorem in corpus de corpore ductum; Namque voluptatem præsagit multa cupido. Hæc Venus est nobis; heinc ductum est nomen Amoris; 1054

Heinc olla et primum Veneris dulcedinis in cor Stillavit gutta, et successit fervida cura. [sunt Nam si abest quod ames, præsto simulacra tamen Ollius, et nomen dulce obvorsatur ad aureis.

Sed fugitare decet simulacra, et pabula amoris Absterrere sibi, atque alio convortere mentem, Et jacere humorem conjectum in corpora quæque, Nee retinere semel convorsum unius amore, Et servare sibi curam, certumque dolorem. Ulcus enim vivescit et inveterascit alundo, 1064 Inque dies gliscit furor, atque ærumna gravescit; Si non prima noveis conturbes volnera plageis, Volgivagaque vagus Venere ante recentia cures, Aut alio possis animi traducere motus.

Nec Veneris fructu caret is, qui vitat amorem, Sed potius, quæ sunt sine pœna, commoda sumit. Nam certe pura est saneis magis inde voluptas, Quam misereis; etenim potiundi tempore in ipso Fluctuat in certeis erroribus ardor amantum: Nec constat, quid primum oculeis manibusque fruantur.

Quod petiere, premunt arte, faciuntque dolorem Corporis, et denteis illidunt sæpe labelleis, 1076 Osculaque affligunt, quia non est pura voluptas : Et stimulei subsunt,qui instigant lædere id ipsum, Quodquomque est, rabies unde illæ germina turguent. 1079 Sed leviter pœnas frangit Venus inter amorem, Blandaque refrenat morsus admixta voluptas.

Namque in eo spes est, unde est ardoris origo, Restingui quoque posse ab eodem corpore flam

mam;

Quod fieri contra coram natura repugnat: [mus
Unaque res hæc est, quojus quo plurima habe-
Tam magis ardescit dira cupedine pectus. [tus:
Nam cibus atque humor membreis assumitur in-
Quæ quoniam certas possunt obsidere parteis,
Hoc facile expletur laticum frugumque cupido:
Ex hominis vero facie, pulcroque colore,
Nil datur in corpus præter simulacra fruundum
Tenuia, quæ vento spes rapta est sæpe misella.
Ut bibere in somneis sitiens quom quærit, et
humor

1090

Non datur, ardorem qui membreis stinguere pos-
[sit,
Sed laticum simulacra petit, frustraque laborat,
In medioque sitit torrenti flumine potans: 1096
Sic in amore Venus simulacreis ludit amanteis ;
Nec satiare queunt spectando corpora coram,
Nec manibus quidquam tenereis abradere mem-
breis

Possunt, erranteis incertei corpore toto. '1100
Denique quom, membreis collateis, flore
fruuntur

Etatis, jam quom præsagit gaudia corpus,
Atque in eo est Venus, ut muliebria conserat

arva;

Affigunt avide corpus, junguntque salivas
Oris, et inspirant, pressanteis dentibus ora 1105
Nequidquam; quoniam nihil inde abradere pos-

sunt,

Nec penetrare et abire in corpus corpore toto.
Nam facere interdum velle, et certare videntur;

« ZurückWeiter »