carm. II, 16, 11. Lucret. I, 28. Janssen inscript. Gr. et Latin. Lugd. 1942. Tab. XI, 2: AEDEM, TRIVM. CAMERARVM. VETVSTATE. COLLAPSAM. ADDITO. CVLTV. MELIORI. LAQVEARIORVM. PECVNIA. PROPRIA. REFORMAVIT. SPL. COL. VTIK. Quaeri autem potest, annon poeta, ut Plautino verbo utar, graeeissaverit, quum Graeco vocabulo aulae interdum usus sit, v. g. III, 354: Aulai medio libabant pocula Bacchi. Sed si versum consideraveris praecedentem: Illos porticibus rex accipiebat in amplis. vix dubitabis, Maronem atrium ipsum, regium praesertim ita appellasse. Servius: "Aula autem,ait, proprie dicitur, quae concluditur porticibus quattuor.De rege ventorum poeta I, 140: Illa se iactet in aula Aeolus et clauso ventorum carcere regnet. Dido regina IV, 328: Quodsi aulam velis poetae Romani menti studio epicorum poetarum Graecorum inhaesisse, eodem iure possis thalamos, quos Vergilius saepenumero commemorat v. g. II, 503. IV,392. VI, 521. VIII, 372., ad morem Graecum referre; at ne obliviscaris quaeso vocem cubiculum a poeta iam metri causa non potuisse adhiberi. Ceterum de arbore sacra in atrio medio iam supra §. 58. monuimus. Cavaedium porro alii scriptores atrio coniunxerunt, poeta ad domus penetralia videtur relegasse II, 487: Penitusque cav ae plangoribus aedes Femineis ululant. Significatur enim versu praecedente domus interior; feminas postea 515. videmus circum penatium aram esse congregatas. (Unde argutior aliquis efficere possit, habitationem mulierum non ut apud Graecos Homerumque in vrɛqwią, sed in ipso atrio vel penetralibus a poeta cogitari. In universum monendum est, cubiculorum in superiori aliqua contignatione apud Vergilium vestigium nullum exstare.) Cavaedium autem tam subtiliter a poeta per vocabula carae aedes indicatur, quemadmodum confeta sus per verba cum fetu sus, reges Aboriginum per ab origine reges. Quae praeterea penetralia vel interior domus, intra tecta frequenter a poeta dicuntur, ea pro tempore modoque vel ad atrium, vel ad peristylia, vel ad spatia nequaquam certo definienda interiora omnino erunt revocanda. Fastigia tamen, quae tectis non raro tribuuntur v. g. 438. II, 303. 444. 458. 758. VIII, 366. 491., quum Homerica saltem aedificia plano tecto videantur fuisse instructa, a Roma fastigiata orta esse concedes. Fauces Orci iam Gellius XVI, 5. I, iter angustum explicavit. Restat denique posticum, quo Horat. epist. I, 5, 31., ut cliens atria servans fallatur, suadet. Haec ipsa porta in Priami aedibus non deest II, 453: Limen erat caecaeque fores et pervius usus Tectorum inter se Priami, postesque relicti A tergo. ut aedes Romanas a primo aditu ad extremum exitum animo poetae obversatas esse perspicias. Quemadmodum singularem sibi hominum Italorum Maro conciliavit favorem omnes fere Italiae populos nominando, laudando, eundem in modum nobilium Romanorum studium eo, quod modo historia illa Romana libro sexto et octavo intexta eorum avos laude et honore cumulavit, modo heroes Troianos quosdam et gentium auctores carmine celebravit. Quibus rationibus tangitur gens IVLIA. Integra fere Aeneis in huius gloriam fuit composita, Duo insigniores sunt loci VI, 790: Hic Caesar el omnis Iuli Progenies, magnum caeli ventura sub axem. I, 288: Iulius, a magno demissum nomen Iulo. CLAVDIA. VII, 706: Ecce Sabinorum prisco de sanguine magnum Agmen agens Clausus magnique ipse agminis instar, Per Latium, postquam in partem data Roma Sabinis. Rem narrat Liv. II, 16: „Namque Attus Clausus, cui postea Ap. Claudio fuit Romae nomen Romam transfugit. His civitas data agerque trans Anienem, vetus Claudia tribus, additis postea novis tribulibus, qui ex eo venirent agro, appellata.<< MEMMIA. Inter navium rectores est V, 117: C. Mox Italus Mnestheus, genus a quo nomine Memmi. Quod in Sicilia ipsa Muestheus, auctor gentis Memmiae, certamen navale init, non sine ratione fictum esse videtur, quum Memmius Gallus anno V. C. DLXXX. Siciliam provinciam obtinuerit. Cf. Liv. XLII, 10. Eodem anno C. Licinio praetori negotium datum est, ut naves quinquaginta pararet. „Si quid ad eum numerum explendum deesset, C. Memmio collegae in Siciliam scriberet, ut eas, quae in Sicilia naves essent, reficeret atque expediret. Liv. XLII, 27. Numus huius gentis (Morelli. Memm. 3.) exstat, cuius A. caput coronatum monstrat, R. navis proram cum Victoria coronam porrigente. Supra scriptum est S. L. MEMMI. infra ROMA. SERGIA. Deligitur ad certamen navale V, 121: Sergestusque, domus tenet a quo Sergia nomen. Cuius infelicem casum, quum in saxo navis haereret 200., ratione Catilinae habita fictum esse, paene adfirmaverim, quum VIII, 668. eundem minaci pendentem scopulo appellet. CLVENTIA. Invehitur V, 122; Scyllaque Cloanthus Caerulea, genus unde tibi, Romane Cluenti. GEGANIA. Quum tres nominentur certaminis Siculi navalis auctores, gentium quoque auctores designentur, Muestheus, Sergestus, Cloanthus, non dubitandum, quin quartus, qui additur, Gyas tacite a poeta eodem modo significetur. Etenim impellit V, 118: Ingentemque Gyas ingenti mole Chimaeram. Servius: Et bene laudat familias nobilium; nam a Sergio [Sergesto?] Sergia familia fuit, a Cloantho Cluentia, a Gya Gegania, cuius nunc facit mentionem. Nobiles autem familias a Troianis fuisse, Iuvenalis ostendit, ut (I, 99.): Iubet a praecone vocari Ipsos Troiugenas. Nominat bis uno versu I, 222. et 612. fortemque Gyan fortemque Clounthum. 568: ATIA. Inter illos, qui Troiam certamen ludunt, nominatur V, Alter Atys, genus unde Atii duxere Latini, Quod gentem Iuliam Atiamque antiquissimo tempore amicas reddit, non sine causa fecisse existimandus est poeta. "Propter Atiam dicit, matrem Augusti maternum esse genus antiquissimum.«< Bene iam Servius: Vult enim eius etiam NAVTIA. Responsa dat V, 704: Tum senior Nautes, unum Tritonia Pallas Quem docuit multaque insignem reddidit arte. Certo adfirmandum est, Maronem Nauten induxisse propter Nau-` tiorum familiam. Cf. Serv. ad Aen. III, 406: "Palladium Nautes accepit; unde Nautiorum [sic legendum, non Nautarum] familia Minervae sacra servabat. Paullus ex Festo: "Nautiorum familia a Troianis dicitur oriunda.« Servius ad nostrum locum: "Ipse Romam Palladium detulit. Unde Nautiorum familia Minervae sacra retinebat, quod etiam Varro docet in libris quos de familiis Troianis scripsit.<< POTITIA. PINARIA. VIII, 269: Servavere diem primusque Potitius auctor Et domus Herculei custos Pinaria sacri. Livio I, 7. auctore Potitii et Pinarii iam Evandri tempore sacris Herculis adhibiti sunt, sed ita ut Pinarium genus, quum ad tempus non praesto essent, extis sollemnium non vescerentur. Tradit IX, Potitios postea servos publicos ministerii delegandi causa sollemnia eius sacri docuisse, sed intra annum omnes puberes ad triginta, quum duodecim familiae ea tempestate Potitiorum essent, exstinctos. Remansit igitur Pinariorum gens, quam Vergilium non sine ratione custodem appellasse vides. CORNELIA. PORCIA. Probe Vergilius causam noverat, de qua Cossum, Gracchos, Scipiones coniungeret VI, 842: Quis te, magne Cato, tacitum, aut te Cosse relinquat? Hi omnes enim magnae erant Corneliae gentis. Catonem dedit Aliae quaedam gentes coniectura tantum sunt adsequendae v. g. ANTIORVM. CAECILIORVM. Aeneas I, 181: Prospectum late pelago petit, Anthea si quem Iactatum vento videat Phrygiasque biremis, Aut Capyn, aut celsis in puppibus arma Caici. nisi potius Caeculus X, 544. ad gentem Caeciliam referatur. Valerus X. 752. potuit esse auctor gentis Valeriae. Sed haec lubrica sunt ac fallacia. S. 74. De servis. Hominum liberorum servorumque discrimen poeta quum ex omni antiquitate, tum e patria habuit. Bello captas describit III, 321-329: Me famulo famulamque Heleno transmisit habendam. Cir. 442: Mene inter matres ancillaresque maritas Mene alias inter famularum munere fungi At belli saltem captivam lege necasses! Memoratu tamen dignum videtur vocem servi nusquam, bis servae (IX, 546. V, 284.), leniorem famuli saepius apud eum legi, dignias varia servorum genera quodammodo posse discerni. Eteni m ante omnes nominandus est ostiarius vel ianitor, qui et locis supra §. 72. allatis saepiusque memoratur. Cf. VIII, 296: Te Stygii tremuere lacus, te ianitor Orci. Armiger ante fuit fidusque ad limina custos; Tum comitem Ascanio pater addidit.” ubi Servius: "Aedituus fuit, quod, ut supra (1, 726.) diximus, in ingenti honore apud maiores fuit. Illic enim et epulabantur et deos celebrabant.< Alii tricliniarii et cellarii et promi condi videntur ii praesertim vel eae potius, qaae conviviorum descriptione nominantur I, 701: Dant famuli manibus lymphas, Cereremque çanistris Expediunt, tonsisque ferunt mantelia villis. Quinquaginta intus famulae, quibus ordine longam Cura penum struere et flammis adolere Penates. De posterioribus cf. Plaut. Pseudol. II, 2, 13: "Condus promus sum, procurator peni.« Servius addit structores dici ferculorum compositores. Porro nominantur 705: Centum aliae totidemque pares aetate ministri, Qui dapibus mensas onerent et pocula ponant. |