Nam quamquam antiquae gentis superant tibi laudes,

Non tua maiorum contentast gloria fama, 30 Nec quaeris quid quaque index sub imagine dicat, Sed generis priscos contendis vincere honores, Quam tibi maiores maius decus ipse futuris: At tua non titulus capiet sub nomine facta, Aeterno sed erunt tibi magna volumina versu, 35 Convenientque tuas cupidi conponere laudes Vndique quique canent vincto pede quique soluto. Quis potior, certamen erit: sim victor in illis, Vt nostrum tantis inscribam nomen in actis.

Nam quis te maiora gerit castrisve forove? 40 Nec tamen hinc aut hinc tibi laus maiorve minorve,

45

Iusta pari premitur veluti cum pondere libra,
Prona nec hac plus parte sedet nec surgit ab illa,
Qualis, inaequatum si quando onus urguet utrim-
que,
Instabilis natat alterno depressior orbe.

Nam seu diversi fremat inconstantia vulgi,
Non alius sedare queat: seu iudicis ira

Sit placanda, tuis poterit mitescere verbis. Non Pylos aut Ithace tantos genuisse feruntur Nestora vel parvae magnum decus urbis Vlixen, 50 Vixerit ille senex quamvis, dum terna per orbem Saecula fertilibus Titan decurreret horis,

Ille per ignotas audax erraverit urbes, Qua maris extremis tellus includitur undis. Nam Ciconumque manus adversis reppulit armis, 55 Nec valuit lotos coeptos avertere cursus, Cessit et Aetnaeae Neptunius incola rupis Victa Maroneo foedatus lumina Baccho: Vexit et Aeolios placidum per Nerea ventos: Incultos adiit Laestrygonas Antiphatenque, 60 Nobilis Artacie gelida quos inrigat unda: Solum nec doctae verterunt pocula Circes, Quamvis illa foret Solis genus, apta vel herbis

Aptaque vel cantu veteres mutare figuras:
Cimmerion etiam obscuras accessit ad arces,
Quis numquam candente dies adparuit ortu,
Seu supra terras Phoebus seu curreret infra:
Vidit, ut inferno Plutonis subdita regno
Magna deum proles levibus discurreret umbris,
Praeteriitque cita Sirenum litora puppi.
Illum inter geminae nantem confinia mortis
Nec Scyllae saevo conterruit impetus ore,
Cum canibus rabidas inter fera serperet undas,
Nec violenta suo consumpsit more Charybdis,
Vel si sublimis fluctu consurgeret imo,
Vel si interrupto nudaret gurgite pontum.
Non violata vagi sileantur pascua Solis,
Non amor et fecunda Atlantidos arva Calypsus,
Finis et erroris miseri Phaeacia tellus.

Atque haec seu nostras inter sunt cognita terras,
Fabula sive novum dedit his erroribus orbem,
Sit labor illius, tua dum facundia, maior.

Iam te non alius belli tenet aptius artes,
Qua deceat tutam castris praeducere fossam,
Qualiter adversos hosti defigere cervos,

Quemve locum ducto melius sit claudere vallo,
Fontibus ut dulces erumpat terra liquores,
Vt facilisque tuis aditus sit et arduus hosti,
Laudis et adsiduo vigeat certamine miles.
Quis tardamve sudem melius celeremve sagittam
lecerit aut lento perfregerit obvia pilo?
Aut quis equum celerem angusto conpescere freno
Possit et effusas tardo permittere habenas,
Inque vicem modo directo contendere passu,
Seu libeat, curvo brevius convertere gyro,
Quis parma, seu dextra velit seu laeva, tueri,
Sive hac sive illac veniat gravis impetus hastae,
Aptior, aut signata cita loca tangere funda?
Iam simul audacis venient certamina Martis,
Adversisque parent acies concurrere signis,
Tum tibi non desit faciem conponere pugnae,

100

Seu sit opus quadratum acies consistat in agmen, Rectus ut aequatis decurrat frontibus ordo, Seu libeat duplicem seiunctim cernere Martem, Dexter uti laevum teneat dextrumque sinister 105 Miles sitque duplex gemini victoria casus.

At non per dubias errant mea carmina laudes: Nam bellis experta cano. testis mihi victae Fortis Iapydiae miles, testis quoque fallax Pannonius, gelidas passim disiectus in Alpes 110 Testis Arupinis et pauper natus in arvis, Quem siquis videat vetus ut non fregerit aetas, Terna minus Pyliae miretur saecula famae. Centum fecundos Titan renovaverit annos, Ipse tamen velox celerem super edere corpus 115 Gaudet equum validisque sedet moderator habenis. Te duce non alias conversus terga domante Libera Romanae subiecit colla catenae.

Nec tamen his contentus eris: maiora peractis Instant, compertumst veracibus ut mihi signis, 120 Quis Amythaonius nequeat certare Melampus. Nam modo fulgentem Tyrio subtegmine vestem Indueras oriente die duce fertilis anni,

Splendidior liquidis cum Sol caput extulit undis Et fera discordes tenuerunt flamina venti, 125 Curva nec adsuetos egerunt flumina cursus, Quin rabidum placidis etiam mare constitit undis, Nulla nec aerias volucris perlabitur auras Nec quadrupes densas depascitur aspera silvas, Quin largita tuis sint muta silentia votis. 130 Iuppiter ipse levi vectus per inania curru Adfuit et caelo vicinum liquit Olympum Intentaque tuis precibus se praebuit aure Cunctaque veraci capite adnuit: additus aris Laetior eluxit structos super ignis acervos.

135

Quin hortante deo magnis insistere rebus
Incipe: non idem tibi sint aliisque triumphi.
Non te vicino remorabitur obvia Marte
Gallia nec latis audax Hispania terris

Nec fera Theraeo tellus obsessa colono,
Nec qua vel Nilus vel regia lympha Choaspes
Profluit aut rapidus, Cyri dementia, Gyndes
Aret Arecteis haut una per ostia campis,
Nec qua regna vago Tamyris finivit Araxe,
Inpia nec saevis celebrans convivia mensis
Vltima vicinus Phoebo tenet arva Padaeus:
Quaque Hebrus Tanaisque Getas rigat atque Ma-

gynos.

140

145

150

155

160

Quid moror? Oceanus ponto qua continet orbem,
Nulla tibi adversis regio sese offeret armis.
Te manet invictus Romano Marte Britannus
Teque interiecto mundi pars altera sole.
Nam circumfuso considit in aere tellus
Et quinque in partes toto disponitur orbe.
Atque duae gelido vastantur frigore semper:
Illic et densa tellus absconditur umbra,
Et nulla incerto perlabitur unda liquore,
Sed durata riget densam in glaciemque nivemque,
Quippe ubi non umquam Titan super egerit ortus.
At mediast Phoebi semper subiecta calori,
Seu propior terris aestivum fertur in orbem
Seu celer hibernas properat decurrere luces:
Non igitur presso tellus exurgit aratro,
Nec frugem segetes praebent nec pabula terrae:
Non illic colit arva deus, Bacchusve Ceresve,
Nulla nec exustas habitant animalia partes.
Fertilis hanc inter positast interque rigentes
Nostraque et huic adversa solo pars altera nostro,
Quas similes utrimque tenens vicinia caeli
Temperat, alter et alterius vires necat aer:
Hinc placidus nobis per tempora vertitur annus.
Hic et colla iugo didicit submittere taurus
Et lenta excelsos vitis conscendere ramos,
Tondeturque seges maturos annua partus,
Et ferro tellus, pontus confinditur aere,
Quin etiam structis exurgunt oppida muris.
Ergo ubi per claros ierint tua facta triumphos, 175

TIBVLLVS.

165

170

Solus utroque idem diceris magnus in orbe.

Non ego sum satis ad tantae praeconia laudis, Ipse mihi non si praescribat carmina Phoebus. Est tibi, qui possit magnis se accingere rebus, 180 Valgius: aeterno propior non alter Homero.

Languida non noster peragit labor otia, quamvis
Fortuna, ut mos est illi, me adversa fatiget.
Nam mihi, cum magnis opibus domus alta niteret,
Cui fuerant flavi ditantes ordine sulci
185 Horrea fecundas ad deficientia messes,

Cuique pecus denso pascebant agmine colles
(Et domino satis et nimium furique lupoque),
Nunc desiderium superest: nam cura novatur,
Cum memor ante actos semper dolor admonet

annos.

190 Sed licet asperiora cadant spolierque relictis,
Non te deficient nostrae memorare Camenae.
Nec solum tibi Pierii tribuentur honores:
Pro te vel rabidas ausim maris ire per undas
Adversis hiberna licet tumeant freta ventis,
195 Pro te vel densis solus subsistere turmis

Vel pronum Aetnaeae corpus conmittere flammae.
Sum quodcumque, tuumst. nostri si parvola cura
Sit tibi, quanta libet, si sit modo, non mihi regna
Lydia, non magni potior sit fama Gylippi,
200 Posse Meleteas nec mallem vincere chartas.

Quod tibi si versus noster, totusve minusve,
Vel bene sit notus, summo vel inhaereat ore,
Nulla mihi statuent finem te fata canendi.

Quin etiam mea cum tumulus contexerit ossa,
205 Seu matura dies celerem properat mihi mortem,
Longa manet seu vita, tamen, mutata figura
Seu me finget equum rigidos percurrere campos
Doctum seu tardi pecoris sim gloria taurus
Sive ego per liquidum volucris vehar aera pennis,
210 Quandocumque hominem me longa receperit aetas,
Inceptis de te subtexam carmina chartis.