3

LII. INDEX LECTIONUM HIBERNARUM 1900/1901.

Repetimus prooemiandi causa quae ante hos sex menses eodem loco imperfecta destituimus. Restabat enim in Hippia maiore, quo dialogo tum disserendi materiam duximus, locus unus et alter, de quibus utiliter posse disputari nobis videbatur, maxime ut ad Platonis orationem recte aestimandam, id quod tum quoque agebamus, nonnihil conferremus. Quae si cui nimis minuta videbuntur, et sunt sane minuta admodum et exigua, is secum reputet, stili naturam cuiusvis scriptoris non posse penitus perspici et explanari nisi multis minutis rebus collectis et recte iudicatis suo- 10 que loco positis, et illud quoque sibi dicat, cum magni critici tot veterum scriptorum loca suo arbitratu non sine plausu depravarint, non esse quod nobis invideatur si contigerit perpauca eaque levidensia ab illorum decretis liberata argumentandi ambagibus ad suam sinceritatem revocare.

I. In Hippia maiore p. 2, 24 Schz. haec olim in libris editis vulgabantur

καὶ ἰδίᾳ ἐπιδείξεις ποιούμενος καὶ συνὼν τοῖς νέοις χρήματα πολλὰ εἰργάσατο καὶ ἔλαβεν ἐκ τῆσδε τῆς πόλεως. In quibus primus offendit Cobetus, qui in Mnemosyn. nov. ser. II 20 1874 p. 250 loco sic descripto

χρήματα πολλὰ εἰργάσατο ἔλαβεν

ἐκ τῆσδε τῆς πόλεως

haec subiicit (nos enim qui discentibus scribimus rationes quoque quibus usi sunt docti examinandas ducimus): Plato ειργάσατο dicerat noto usu. Graeculus in margine λaßev adscripsit. nunc legitur εἰργάσατο καὶ ἔλαβεν. quid notius quam ἐργάζεσθαι χρήματα? Herod. 1 24 Αρίονα ἐργασάμενον χρήματα μεγάλα κτλ et passim in hoc ipso Platonis loco, veluti πλέον ἀργύριον ἀπὸ σοφίας εἴργασαι, et ὅσον ἀργύριον εἰργασμαι ἐγώ, et πλεῖν ἢ πεντήκοντα καὶ ἑκατὸν 30 4 μνᾶς εἰργασάμην, et οἶμαι ἐμὲ πλείω χρήματα εἰργάσθαι ἢ ἄλλους

σύνδυο οὕστινας βούλει τῶν σοφιστών et saepius alibi. lepidissime pag. 300 D.' Quis non ita ratiocinanti manus dederit? Idem eandem opinionem exposuerat iam a. 1858 in Novis Lectionibus p. 646 cum haec scriberet: Dici potest quis лoiεiv άgyúgiov поlú, quemadmodum et ἐργάζεσθαι χρήματα πολλά et πλέον ἀργύριον ἀπὸ σοφίας εἴργασται (Plat. Hipp. Μai. p. 282 D) et πεντήκοντα καὶ Exaτòv uvas sigɣαбáμηv (p. 282 E) et multa similia: unde cuivis facile est mendo liberare locum in vicinia p. 282 B idía inidεigels ποιούμενος χρήματα πολλὰ εἰργάσατο [καὶ ἔλαβεν] ἐκ τῆσδε 10 tys лólεws. si quis scire volet unde importuna verba huc invecta sint perlegat modo locum. Nuper I. I. Hartmanus de emblematis in Platonis textu obviis (1898) p. 96 Cobeti sententiam his verbis confirmare studuit recte eleganterque aliquis qui arte sua atque labore rem fecit лollà xonμara ¿oyά6αóðαι dicitur. falsum ergo et ab hoc loco alienum illud xai ëλaße, quod aut de eo dici potest qui rapuit furatusve est ('sumpsit') aut de co cui gratis dona dantur (accepit'). Postremo Schanzius Cobeti auctoritate motus (nam Hartmani libellus posterior est) omisso verbo suspecto haec ita edidit: ἐπιδείξεις ποιούμενος . . χρήματα πολλὰ εἰργάσατο ἐκ τῆσδε τῆς πόλεως.

20

Operaene pretium est inquirere, quo iure quave fide viri docti alterum ex duobus verbis proscripserint proturbaverintque, cum praesertim ista iactura ne noceat quidem orationis formae? Nemo enim qui Schanzii libellum terit quicquam desiderabit: nisi forte adnotatione admonitus intelligit duo verba comparia fuisse ex iisque alterum editoris cura ademptum. Quo facto, nisi plane incuriosus quis est, cogitare et secum deliberare incipiet, quid tandem ex verbis geminis peccasse alterum credatur, ut criticis iudicantibus condemnatum ex pristina sua sede in infimum locum relegatum sit. 30 De qua re quid nobis sentiendum videatur explanabimus paucis, hinc exorsi. Χρήματα ἐργάζεσθαι quid significaret Cobetus in Mnem. 1. c. monstravit exemplis ex Hippia petitis, quibus si tanti est addi potuit p. 5, 11 лiɛîóra koɣásetai joýuata, alterum autem Laμßávεiv xońμara quid sibi vellet et quo usu poneretur, reliquit; eandem causam agens in Nov. Lect. 1. c. hoc tantum, si qui scire cuperet, unde importunum verbum (laßev) invectum esset, locum perlegere iussit. Quem quidem nos afferimus totum, quod Cobetus omisit. Sunt enim haec, ut saepe dicimus, ne decipiamur, oculis subiicienda. Haec igitur Socrates:

Γοργίας τε γὰρ οὗτος ὁ Λεοντίνος σοφιστὴς δεῦρο ἀφίκετο δημοσίᾳ οἴκοθεν πρεσβεύων, ὡς ἱκανώτατος ὢν Λεοντίνων τὰ κοινὰ πράττειν καὶ ἔν τε τῷ δήμῳ ἔδοξεν ἄριστα εἰπεῖν, καὶ ἰδίᾳ ἐπιδείξεις ποιούμενος και συνὼν τοῖς νέοις χρήματα πολλὰ εἰργάσατο καὶ ἔλαβεν ἐκ τῆσδε τῆς πόλεως· εἰ δὲ βούλει, ὁ ἡμέτερος ἑταῖρος Πρόδικος οὗτος πολλάκις μὲν καὶ ἄλλοτε δημοσίᾳ ἀφίκετο, ἀτὰρ τὰ τελευταῖα ἔναγχος ἀφικόμενος δημοσίᾳ ἐκ Κέω λέγων τ' ἐν τῇ βουλῇ πάνυ ηὐδοκίμησεν καὶ ἰδίᾳ ἐπιδείξεις ποιούμε νος καὶ τοῖς νέοις συνὼν χρήματα ἔλαβεν θαυμαστὰ ὅσα. 10 Unde primum perspicuum fit, Hartmanum fefellisse opinionem cum certo discrimine duo verba diiungi vellet, ut nisi ἐργάζεσθαι χρή5 ματα locum habere in hac sententia non posset: videmus enim, ut mittamus interim sortem eiecti verbi, utrumque et χρήματα εἰργάσατο et ἔλαβε χρήματα indifferenter in eadem oratione poni. Neque Cobeto concedendum est subindicanti λαβεῖν χρήματα hoc uno loco legi, quod nec insolens est nec infrequentius altero, sed est consuetum verbum quo sophistarum mores et instituta definiri solent; quod et in Hippia minore p. 36, 34 αἰσχρὸν ἂν εἴη εἰ ἄλ λους μὲν αὐτὰ ταῦτα παιδεύω καὶ ἀξιῶ διὰ ταῦτα χρήματα λαμ - 20 βάνειν, αὐτὸς δὲ ὑπὸ σοῦ ἐρωτώμενος μὴ συγγνώμην ἔχοιμι et in Ione p. 61, 16 occurrit ὡς ἐὰν μὲν κλάοντας αὐτοὺς καθίσω, αὐτὸς γελάσομαι ἀργύριον λαμβάνων, ἐὰν δὲ γελῶντας, αὐτὸς κλαύσομαι ἀργύριον ἀπολλύς, atque in ipso principio Hippiae maioris legitur p. 1, 12 σὺ γὰρ καὶ ἰδίᾳ ἱκανὸς εἶ παρὰ τῶν νέων πολλὰ χρήματα λαμβάνων ἔτι πλείω ὠφελεῖν ὧν λαμβάνεις, eodemque utitur Hippias p. 5, 24 εὖ ἴσθι, εἴπερ τις ἄλλος ἐκεῖθεν χρήματα ἔλαβεν πώποτε ἐπὶ παιδεύσει, καὶ ἐμὲ ἂν λαβεῖν πολὺ μάλιστα. Quae vero eadem pagina (5, 6 et 11) Socrates dicit ὁ οὖν κάλλιστ ̓ ἐπιστάμενος ἱππικὴν παραδιδόναι ἆρ ̓ οὐκ ἂν ἐν 30 Θετταλίᾳ τῆς Ἑλλάδος μάλιστα τιμῷτο καὶ πλεῖστα χρήματα λαμβάνοι ὁ δὴ δυνάμενος παραδιδόναι τὰ πλείστου ἄξια μαθήματα εἰς ἀρετὴν οὐκ ἐν Λακεδαίμονι μάλιστα τιμήσεται καὶ πλεῖστα ἐργάσεται χρήματα, ἂν βούληται, ea qui attentius perspexerit, fatebitur, opinamur, promiscuo ea verba usu fuisse, ut inter se permutare variandae orationis causa liceret. Quod si recte statuimus, erunt fortasse qui nobiscum ita existiment, quae seorsum recte scribi potuerint, ea nihil prohibere quominus eadem oratio ferat coniuncta, nec esse quod ex his quae scripti libri

tenent χρήματα πολλὰ εἰργάσατο καὶ ἔλαβεν ἐκ τῆσδε τῆς πόλεως verbum alterum nostro fastidio repudiemus.

Sed ut penitus, si fieri possit, hunc evellamus errorem, quo critici saepe duci videntur, ut cognominatorum paria respuentes alterum ex iis, sive nomen est sive verbum, tamquam spuria origine natum rescindi iubeant, non satis est in uno loco subsistere sed circumspicienda plura sunt, quibus forsitan patefiat quid scriptoribus placuerit, criticos autem appareat libidine magis quam ratione ac iudicio agere, quippe qui quaedam coniectura temptent, alia 10 illis plane similia intemptata relinquant.

Ut primum hoc de vicinia promamus exemplum, quos vetustae aetatis sapientes Hippias sive Socrates varie modo αρχαίους modo παλαιούς modo προτέρους appellavit, velut p. 3, 19 τῶν νῦν ἀνθρώπων πρὸς τοὺς ἀρχαίους . . τῶν γὰρ προτέρων, ibid. 25 περὶ ἄλλων τῶν παλαιῶν, 27 τῶν νῦν πρὸς τοὺς προτέρους, ρ. 2, 2 παρὰ τοὺς νῦν δημιουργοὺς οἱ παλαιοί, ibid. 4 τῶν ἀρ χαίων, ibid. 31 τῶν δὲ παλαιῶν ἐκείνων, et 1, 17 οἱ παλαιοὶ ἐκεῖνοι, eosdem semel pleniore oratione p. 2, 13 ita designavit είωθα μέντοι ἔγωγε τοὺς παλαιούς τε καὶ προτέρους ἡμῶν πρότερόν 20 τε καὶ μᾶλλον ἐγκωμιάζειν ἢ τοὺς νῦν εὐλαβούμενος μὲν φθόνον τῶν ζώντων, φοβούμενος δὲ μῆνιν τῶν τετελευτηκότων, copulatis scilicet per τέ-καί, quae singula satis erant et alibi singula sunt posita. Sed licet haec idem genus prae se ferant, quod verba attemptata a nobis autem defensitata, χρήματα πολλὰ εἰργάσατο καὶ ἔλαβεν ἐκ τῆσδε τῆς πόλεως, tamen qui in haec invecti sunt critici illa praetermiserunt, incuriane incertum an quia nihil vituperabile sentiebant. Quae ne frustra attulisse plenius videamur, hoc addimus usi hac 6 libertate disserendi, Socratem cum ad illa Hippiae verba respondeat Καλῶς γε σύ, ὦ Ἱππία, ὀνομάζων τε καὶ διανοούμενος, ὡς ἐμοὶ so δοκεῖς fucatam sophistae orationem irridere ut utrumque dilaudet et nomina et sententiam, h. e. ὀνόματά τε καὶ διάνοιαν, quae nomina quo modo saepius copulantur et opponuntur, eo modo eodemque sensu nunc verborum participia ὀνομάζων τε καὶ διανοούμενος iuncta sunt: ne quis pro ὀνομάζων codicis alicuius indicio cum Schanzio νομίζων restituendum putet, quod quomodo intelligatur parum perspicuum est.

Sed redeamus in viam. Quid potest similius esse quam verba πυνθάνεσθαι et ἐρωτῶν, quae plerumque seiuncta ponuntur, nonnumquam ita ut nisi varietati orationis inservire non videantur,

veluti in Hippia nostro p. 9, 33 ὁ τοῦτο ἐρωτῶν δεῖται πυθέσθαι τί ἐστι καλόν; p. 18, 3 αὐτός μοι προβάλλει ἐρωτῶν, εἰ τοιόνδε μοι δοκεῖ εἶναι τὸ καλόν, ἢ καὶ περὶ ἄλλου ὅτου ἂν τύχη πυνθανόμενος, et in minore Hippia in eodem cursu orationis p.35,7 ἡδέως ἂν πυθοίμην Ἱππίου, 13 ἡδέως ἂν ἀναπυθοίμην, 18 ἐάν τι αὐτὸν ἐρωτᾷς, 19 ἐάν τι ἐρωτᾷ σε Σωκράτης, ἀποκρινεῖ, p. 36, 2 ἀποκρινόμενον τῷ βουλομένῳ ὅ τι ἄν τις ἐρωτᾷ, νῦν δὲ τὴν ő Σωκράτους ἐρώτησιν φύγοιμι et p. 43, 28 ἐπιθυμῶν μαθεῖν ὅ τι λέγει διαπυνθάνομαι καὶ ἐπανασκοπῶ 31 οὔτε ἐπαν ερωτῶ οὔτε μοι μέλει ὧν λέγει . . . 34 πυνθανόμενον παρ' 10 αὐτοῦ. Verum tamen haec eadem geminata leguntur in Hippia minore p. 46, 27 οὐ γὰρ αἰσχύνομαι μανθάνων ἀλλὰ πυνθάνομαι καὶ ἐρωτῶ καὶ χάριν πολλὴν ἔχω τῷ ἀποκρινομένῳ, quorum alterum utrum satis erat, sed ut sunt sane probe copulata ita criticorum superbiam evitarunt.

...

Alterum par cognatorum verborum est ἐργάζεσθαι et ποιεῖν, quae quidem quid differant Hippias minor inde a p. 48 exponit, sed tamen ea verba quoniam ovvávvua sunt et in illo dialogo et alibi saepe nullo cum discrimine poni et inter se misceri solent, velut ut pauca afferamus, p. 46, 9 οἱ ἑκόντες ἀδικοῦντες καὶ 20 ἑκόντες ἐπιβουλεύσαντες καὶ κακὰ ἐργασάμενοι βελτίους ἂν εἶεν τῶν ἀκόντων οἷς πολλὴ δοκεῖ συγγνώμη εἶναι ἐὰν μὴ εἰδώς τις ἀδικήσῃ ἢ ψεύσηται ἢ ἄλλο τι κακὸν ποιήσῃ; καὶ οἱ νόμοι πολὺ χαλεπώτεροί εἰσι τοῖς ἑκοῦσι κακὰ ἐργαζομένοις et p. 47, 8 ὥστε φαίνεσθαι. . τοὺς ἄκοντας τούτων ἕκαστα ποιοῦντας πονηροτέρους; cf. ibid. 11; p. 52, 5 ἀμφότερα μᾶλλον δυναμένη ποιεῖν καὶ τὰ καλὰ καὶ τὰ αἰσχρὰ περὶ πᾶσαν ἐργασίαν .. 8 ὅταν τὰ αἰσχρὰ ἐργάζηται, ἑκοῦσα ἐργάζεται.. 12 τὸ μὲν ἀδικεῖν κακὰ ποιεῖν ἐστιν, et in Hippia maiore p. 22, 13 ἐπὶ τὸ κακόν τι ἐργάζεσθαι χρήσιμα . . 23 τό χρήσιμόν τε καὶ τὸ δυνατὸν ἐπὶ τὸ ἀγαθόν 30 τι ποιῆσαι . . 35. Sed eadem rursus copulata legimus in Hippia maiore p. 21, 33 cum haec dicat Socrates οἱ οὖν ἐξαμαρτάνοντες καὶ κακὰ ἐργαζόμενοί τε καὶ ποιοῦντες ἄκοντες, ἄλλο τι οὗτοι, εἰ μὴ ἐδύναντο ταῦτα ποιεῖν, οὐκ ἄν ποτε ἐποίουν; oratione post geminata verba altero ex iis solo continuata, non secus atque verba quae nos disceptamus χρήματα πολλὰ εἰργάσατο καὶ ἔλαβεν deinceps ab uno ex duobus excipiuntur χρήματα ἔλαβεν. Qua re hoc, putamus, docetur, cavendum esse ne nimiam vim isti consimilium iuncturae tribuamus, sed nihil tamen magis quam hoc