quo nunquam radiis oriens mediusve cadensve 595 Phoebus adire potest. Nebulae caligine mixtae exhalantur humo, dubiaeque crepuscula lucis. Non vigil ales ibi cristati cantibus oris

evocat Auroram: nec voce silentia rumpunt sollicitive canes, canibusve sagacior anser. 600 Non fera, non pecudes, non moti flamine rami, humanaeve sonum reddunt convicia linguae. Muta quies habitat. Saxo tamen exit ab imo rivus aquae Lethes: per quem cum murmure labens invitat somnos crepitantibus unda lapillis. 605 Ante fores antri fecunda papavera florent, innumeraeque herbae: quarum de lacte soporem nox legit, et spargit per opacas humida terras. Ianua, ne verso stridorem cardine reddat, nulla domo tota; custos in limine nullus. 610 At medio torus est ebeno sublimis in antro, plumeus, unicolor, pullo velamine tectus : quo cubat ipse deus, membris languore solutis. Hunc circa passim, varias imitantia formas, somnia vana iacent totidem, quot messis aristas, 615 silva gerit frondes, eiectas littus arenas.

Quo simul intravit, manibusque obstantia virgo somnia dimovit; vestis fulgore reluxit

sacra domus: tardaque deus gravitate iacentes vix oculos tollens, iterumque iterumque relabens, 620 summaque percutiens nutanti pectora mento, excussit tandem sibi se: cubitoque levatus, quid veniat, (cognovit enim,) scitatur. At illa: Somne, quies rerum, placidissime Somne deorum, pax animi, quem cura fugit, qui corpora duris 625 fessa ministeriis mulces, reparasque labori; somnia, quae veras aequant imitamine formas,

Herculeam Trachina iube, sub imagine regis,
Halcyonen adeant, simulacraque naufraga fingant.
Imperat hoc Iuno. Postquam mandata peregit,
Iris abit: neque enim ulterius tolerare soporis
vim poterat; labique ut somnum sensit in artus,
effugit, et remeat per quos modo venerat arcus.
At pater e populo natorum mille suorum
excitat artificem simulatoremque figurae
Morphea. Non illo iussos sollertius alter
exprimit incessus, vultumque sonumque loquendi.
Adiicit et vestes, et consuetissima cuique
verba. Sed hic solos homines imitatur: at alter
fit fera, fit volucris, fit longo corpore serpens.
Hunc Icelon Superi, mortale Phobetora vulgus
nominat. Est etiam diversae tertius artis,
Phantasos. Ille in humum, saxumque, undamque,
trabemque,

quaeque vacant anima, fallaciter omnia transit.
Regibus hi ducibusque suos ostendere vultus
nocte solent: populos alii plebemque pererrant.
Praeterit hos senior: cunctisque e fratribus unum
Morphea, qui peragat Thaumantidos edita, Somnus
eligit: et rursus molli languore solutus
deposuitque caput, stratoque recondidit alto.
Ille volat, nullos strepitus facientibus alis,
per tenebras: intraque morae breve tempus in urbem
pervenit Haemoniam: positisque e corpore pennis
in faciem Ceycis abit: sumtaque figura,

luridus, exsangui similis, sine vestibus ullis,
coniugis ante torum miserae stetit. Uda videtur
barba viri, madidisque gravis fluere unda capillis.
Tum lecto incumbens, fletu super ora profuso
haec ait: Agnoscis Ceyca, miserrima coniux?

630

635

640

645

650

655

an mea mutata est facies nece? Respice; nosces: 660 inveniesque tuo pro coniuge coniugis umbram. Nil opis, Halcyone, nobis tua vota tulerunt. Occidimus falso tibi me promittere noli. Nubilus Aegaeo deprendit in aequore navim Auster, et ingenti iactatam flamine solvit : 665 oraque nostra, tuum frustra clamantia nomen, implerunt fluctus. Non haec tibi nuntiat auctor ambiguus: non ista vagis rumoribus audis: ipse ego fata tibi praesens mea naufragus edo. Surge, age, da lacrimas, lugubriaque indue: nec me 670 indeploratum sub inania Tartara mitte.

Adiicit his vocem Morpheus, quam coniugis illa crederet esse sui. Fletus quoque fundere veros visus erat: gestumque manus Ceycis habebat. Ingemit Halcyone lacrimans, motatque lacentos 675 per somnum: corpusque petens amplectitur auras ; exclamatque, Mane. Quo te rapis? Ibimus una. Voce sui specieque viri turbata soporem excutit: et primo si sit circumspicit illic, qui modo visus erat: nam moti voce ministri 680 intulerant lumen. Postquam non invenit usquam, percutit ora manu: laniatque a pectore vestes: pectoraque ipsa ferit. Nec crines solvere curans scindit: et altrici, quae luctus caussa, roganti, Nulla est Halcyone, nulla est, ait: occidit una 685 cum Ceyce suo. Solantia tollite verba.

Naufragus interiit. Vidi, agnovique, manusque ad discedentem, cupiens retinere, tetendi. Umbra fuit: sed et umbra tamen manifesta, virique vera mei. Non ille quidem, si quaeris, habebat 690 assuetos vultus: nec, quo prius ore, nitebat. Pallentem, nudumque, et adhuc humente capillo

695

infelix vidi. Stetit hoc miserabilis ipso ecce loco: et quaerit, vestigia si qua supersint. Hoc erat, hoc animo quod divinante timebam; et ne, me fugiens, ventos sequerere rogabam. At certe vellem, quoniam periturus abibas, me quoque duxisses. Fuit ah, fuit utile, tecum ire mihi. Neque enim de vitae tempore quidquam non simul egissem: nec mors discreta fuisset. Nunc absens pereo, iactor quoque fluctibus absens: 700 et sine me te pontus habet. Crudelior ipso sit mihi mens pelago, si vitam ducere nitar longius, et tanto pugnem superesse dolori. Sed neque pugnabo: nec te, miserande, relinquam: et tibi nunc saltem veniam comes: inque sepulcro, 705 si non urna, tamen iunget nos littera: si non ossibus ossa meis, at nomen nomine tangam. Plura dolor prohibet; verboque intervenit omni plangor: et attonito gemitus a corde trahuntur. Mane erat: egreditur tectis ad littus: et illum moesta locum repetit, de quo spectarat euntem. Dumque, Moratus ibi; dumque, Hinc retinacula solvit,

Hoc mihi discedens dedit oscula littore, dicit,
dumque notata oculis reminiscitur acta, fretumque
prospicit; in liquida, spatio distante, tuetur
nescio quid, quasi corpus, aqua; primoque, quid
illud

esset, erat dubium. Postquam paulum appulit unda;
et quamvis aberat, corpus tamen esse liquebat;
quis foret, ignorans, quia naufragus, omine mota est:
et, tanquam ignoto lacrimam daret, Heu miser,
inquit,
quisquis es, et si qua est coniux tibi! Fluctibus actum

710

715

720

texit: et optatae non est data copia mortis. Indignatur amans invitum vivere cogi; obstarique animae, misera de sede volenti exire. Utque novas humeris assumserat alas, 790 subvolat: atque iterum corpus super aequora mittit. Pluma levat casus. Furit Aesacos: inque profundum pronus abit, letique viam sine fine retentat. Fecit amor maciem: longa internodia crurum, longa manet cervix: caput est a corpore longe. 795 Aequor amat: nomenque tenet, quia mergitur illo.

LIBER DUODECIMUS.

Nescius assumtis Priamus pater Aesacon alis vivere, lugebat: tumulo quoque nomen habenti inferias dederat cum fratribus Hector inanes. Defuit officio Paridis praesentia tristi,

5 postmodo qui rapta longum cum coniuge bellum
attulit in patriam, coniurataeque sequuntur
mille rates, gentisque simul commune Pelasgae.
Nec dilata foret vindicta, nisi aequora saevi
invia fecissent venti, Boeotaque tellus
10 Aulide piscosa puppes tenuisset ituras.

Hic patrio de more lovi quum sacra parassent;
ut vetus accensis incanduit ignibus ara,
serpere caeruleum Danai videre draconem

in platanum, coeptis quae stabat proxima sacris. 15 Nidus erat volucrum bis quatuor arbore summa: quas simul, et matrem circum sua damna volantem, corripuit serpens, avidaque recondidit alvo. Obstupuere omnes: at veri providus augur Thestorides, Vincemus, ait: gaudete, Pelasgi. 20 Troia cadet; sed erit nostri mora longa laboris.